دندانپزشکی که هرگز دهانش را نبست!

 

درباره دکتر گوناداسا آماراسکارا، دندان‌پزشکی که بانی انقلاب در تاریخ و ادبیات سریلانکا شد

ملیکا بهزادی/ دندانه

اعضاء جامعه پزشکی، در کشور ما، تمایل قابل توجهی به فعالیت‌های اجتماعی از خود نشان نمی‌دهند و هر کس به زعم خود، دلیلی را برای بی‌تفاوتی آنان نسبت به این قبیل فعالیت‌ها عنوان می‌کند، اما در دنیا، پزشکان و دندان‌پزشکانی هم هستند که زندگی خود را بر مبنای تلاش برای احقاق حقوق خود در سطح کلان‌‌تر، یعنی عضوی از جامعه قرار داده‌اند.
دکتر گوناداسا آماراسکارا Gunadasa Amarasekara، دندان‌پزشک و فعال سیاسی و اجتماعی، یکی از این نمونه‌ها است که همواره برای دغدغه‌هایش، چه در آثار ادبی و چه در سطح جامعه جنگیده است. او سال ۱۹۲۹، در روستایی در اطراف شهر گال Galle در سریلانکا متولد شده و شاعر و منتقد ادبی و همچنین نویسنده رمان، داستان کوتاه و مقالات است و یکی از بنیان‌گذاران ادبیات مدرن سینهالی۱ به شمار می‌رود.
آماراسکارا، نویسندگی را همزمان با تحصیل در دانشکده دندان‌پزشکی پرادنیا Peradeniyaآغاز کرد. در اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی، داستان کوتاه او به نام Soma، در فستیوالی جهانی که روزنامه نیویورک هرالد تریبون هر سال برگزار می‌کند، منتخب اعلام شد و این اتفاق، نقطه آغازین شهرت ادبی او بود که تاکنون برای مدت بیش از پنجاه سال ادامه دارد. این نویسنده در اواسط دهه ۱۹۵۰، به مقام ریاست مدرسه شعرای پرادنیا رسید و شعر سینهالی را با یک قالب جدید که نمونه تکامل یافته شعر فولک سریلانکا است دگرگون کرد و آرام آرام با پس زدن تأثیرات ادبیات خارجی، سبکی متمایز در داستان‌های کوتاه سینهالی ایجاد کرد.
اغلب داستان‌های دکتر آماراسکارا، درباره جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی طبقه متوسط جامعه است. اولین رمان او که Karumakkaarayo نام دارد، رمانی بحث‌برانگیز به شمار می‌رود، چرا که به بررسی زندگی یک سیاستمدار تشنه قدرت می‌پردازد و گام‌های نخستین او را برای جنگ‌های قبیله‌ای، تحت لوای سیاست روستایی نشان می‌دهد. به طور کل، این نویسنده یکی از ستیزه‌گرترین نویسندگان به شمار می‌رود، چرا که در آثارش، مدام از سیاست‌مداران ریاکار و روشنفکران خودخواه سخن می‌گوید.
این دندان‌پزشک، در نهایت در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی، به جرگه منتقدان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پیوست و این مسیر را در قالب فعال و مفسر اجتماعی ادامه داد که یکی از نمودهای آن، به دست گرفتن ریاست جنبش ملی، میهنی سریلانکا و تلاش برای جلوگیری از دخالت‌های هندوستان در مسائل داخلی این کشور و تجزیه آن است. گفتنی است او در کنار این فعالیت‌ها، همواره به‌عنوان یک دندان‌پزشک عمومی، به طبابت نیز پرداخته است.

تلاش برای زنده نگاه داشتن زبان وطنی

جالب است بدانید که زبان مادری دکتر گوناداسا آماراسکارا انگلیسی است، اما او اصرار دارد آثارش را به زبان سینهالی مکتوب کند.
او در توضیح دلیل این کار، به روزنامه ملی سریلانکا می‌گوید: «به اعتقاد من، عادلانه‌ترین کاری که یک نویسنده می‌تواند انجام دهد، این است که به زبان توده مردم کشور خود بنویسد، چرا که در غیر این صورت، آثار او در معرض خطر مصنوعی جلوه کردن قرار می‌گیرند. نویسندگی، یعنی گفتگو کردن با مخاطب که به اعتقاد من، با زبان خود مخاطب و نه با زبانی خارجی، می‌تواند به بهترین شکل اتفاق بیفتد.»
او ادامه می‌دهد: «عده‌ای به من اعتراض می‌کنند و می‌گویند انگلیسی، در سریلانکا زبانی پذیرفته شده است، اما من معتقدم خوانندگان آثاری که به این زبان نوشته می‌شوند، در این کشور بسیار کم هستند. گاهی هم به من پیشنهاد می‌شود به زبان انگلیسی و برای مخاطبان بین‌المللی بنویسم، اما اعتقاد من بر این است که نویسنده باید مردم کشور خودش را در اولویت قرار دهد و در ضمن، نوشتن برای مخاطبان بین‌المللی، یک کار تجاری به شمار می‌رود.»
آماراسکارا با تأکید بر روی اهمیت پاسداشت زبان وطنی، می‌گوید: «مردم سریلانکا، بیش از سه دهه است که تنها با زبان انگلیسی انس گرفته‌اند و با تأکیدی که امروزه بر روی استفاده از این زبان وجود دارد، جوانان ما دچار یک خطای فکر می‌شوند و گمان می‌کنند که زبان کشور خودشان بی‌ارزش است. تعجبی هم ندارد، چرا که این ایده، سال‌ها است که به خورد باورهای آنان رفته است. بر سر این موضوع که انگلیسی زبان بین‌المللی است بحثی نیست، اما موضوع مهم این است که ما باید به این زبان به عنوان یک ابزار ارتباطی و نه ابزاری برای برتری‌جویی بنگریم.»

۱.زبانی که عمدتاً مردم نژاد سینهالی، که بزرگترین گروه نژادی سریلانکا هستند، به کار می‌برند.

منبع:دندانه