دندان طلای مردم تاجیکستان؛ زینت دیروز، مشکل امروز

 

زرینه خوشوقت

برخی از ساکنان شهر دوشنبه می‌گویند که علاقمندند قابهای طلای دندانهای خود را با قابهای صدف عوض کنند، اما مشکلات مالی مانع از این اقدام می‌شود

در همین حال، بعد از انتقاد رئیس جمهور تاجیکستان از روکش کردن دندان‌ها با طلا یا دندانهای طلایی برخی از افراد بویژه آنهایی که در مؤسسه‌های دولتی فعالیت می‌کنند، قابهای طلای دندانهای خود را به طور سریع با صدف عوض می‌کنند.

اما چرا بیشتر شهروندان تاجیک، طلا را برای قاب دندان بر صدف یا مواد جانشین آن ترجیح می‌دهند؟

یکی از ساکنان شهر دوشنبه می‌گوید: «طلا نشان دارایی است و برخی از مردم گمان می‌کنند که داشتن قابهای طلایی برای دندان نشان دارایی است، بی‌خبر از آنکه این اقدام آن‌ها از بی‌فرهنگی آن‌ها درک می‌دهد.»

از صحبت با تعدادی از ساکنان دوشنبه چنین بر می‌آید که قاب طلا برای دندان برای همه مقبول نبوده است، اما پس چرا تا حال شماری از مردم در تاجیکستان به هنگام روکش کردن دندانهای مریض و حتی سلامت خود از طلا استفاده می‌کنند؟

جستجوی پاسخ این سؤال مرا به تاریخ پیدا شدن این سنت رهنمایی کرد.
تاریخ روکش کردن دندان‌ها با طلا در تاجیکستان از دوران شوروی آغاز شد.
آن زمان نه تنها آنهایی که دندانهای مریض داشتند آن‌ها را با طلا روکش می‌کردند، بلکه به قول برخی از ساکنان، روکش کردن دندان با طلا هم مد بود و هم درک می‌داد که شخص از لحاظ اقتصادی بی‌نیاز است.

یکی از ساکن شهر دوشنبه می‌گوید که در آن زمان حتی عاشقان درباره دندانهای طلا محبوبه خود ترانه‌ها ایجاد می‌کردند، ترانه‌هایی مانند:
دندان طلا تو در کجایی/ دندان طلا تو یار مایی

همچنین هنگام مراسم عروسی، دخترهای هیجده ساله نزد دندانپزشک می‌رفتند و تقاضا می‌کردند دندانهای جلویشان را با طلا روکش کند.

ماهرو، بانوی تاجیک با اظهار تأسف با اشاره به یک طرف دندانهای سفید خود می‌گوید که تنها به خاطر عروسی، طرف دیگر دندانهای کاملأ سلامت خود را با طلا روکش کرد و حالا از این کار خود پشیمان است.

ماهرو می‌گوید، حالا وی برای عوض کردن دندانهای طلای خود با قابهای صدف سرمایه ضروری را جمع آوری می‌کند زیرا به گفته وی حقوق یا معاش یک ماه وی برای عوض کردن یک قاب صدف نیز کافی نیست.

اما هنوز مشخص نیست که آیا دندانهای صدف نیز مثل دندانهای طلا مد و نشانه‌ای از وضع اقتصادی خواهد شد یا نه؟

خانم مسنی که از گفتن نامش خودداری کرد می‌گوید که داشتن دندانهای طلا نوعی برتری محسوب می‌شد و برخی از خوشدامن‌ها، یعنی مادران داماد‌ها بعد از عروسی دندانهای عروس را می‌شمردند و نزد خوشدامنهای دیگر از آنکه عروس آن‌ها در دهان بیشتر دندان طلا دارد با تکبر حکایت می‌کردند و در مراسم عروسی، خانمهایی که دندان طلا داشتند بالانشین می‌شدند.

حتی برخی از افراد که برایشان قاب طلا دست نارس بود به تقلید از افراد دارای دندان طلا از فلزات همرنگ طلا دندان می‌گذاشتند.

اخیراً امامعلی رحمانف، رئیس جمهور تاجیکستان در مراسم آغاز تحصیل در مدارس دوشنبه در اول ماه سپتامبر سال جاری در ملاقات با استادان یکی از مدارس دوشنبه، روکش کردن دندان‌ها با طلا را مورد نکوهش قرار داد و گفت: «من در سوئیس یکی از ساکنان تاجیک را از قابهای طلای وی شناختم، این سنت ما نیست و بویژه آموزگاران از روکش کردن دندانهای خود خودداری کنند، در آینده هر فردی را که دندان طلا دارد از پذیرفتن به مقام دولتی یا مؤسسه‌های دولتی خودداری می‌کنم».

اینکه مردم بعد از این نکوهش تا چه اندازه واکنش نشان دادند را از ظفر رحمت اف دندانپزشک تاجیک پرسیدم که می‌گفت: «تا حال (هنوز) برخی از مردم علاقمند دندانهای طلا هستند ولی بیشتر به آن بستگی دارد که مردم چه قدر سرمایه دارند، اگر پول زیاد دارند، قاب صدف روکش می‌کنند و اگر کمتر پول دارند، طلا.»

آقای رحمت اف می‌گوید در حال حاضر از هر ده فردی که نزد وی در یک روز می‌آیند، هشت نفر آن‌ها برای عوض کردن دندانهای طلای خود می‌آیند.

به باور این دندانپزشک، شاید زمانی در تاجیکستان برای پذیرفتن به مقام یا شغلی در مؤسسه دولتی به اضافه مدارک، نداشتن دندان طلا نیز در نظر گرفته شود.

بدین ترتیب شماره خواهشمندان دندانهای صدف به مراتب افزایش می‌یابد و این در حالی است که قیمت قابهای صدف در مقایسه به قابهای طلا بمراتب بیشتر و هزینه گذاشتن دندان صدف بمراتب سنگین‌تر است.

اما یک شهروند پنجاه ساله تاجیک می‌گوید برایش مهم نیست که دندان‌هایش با چه روکش شده است، مهم‌تر از همه این است که می‌تواند از آن‌ها به هنگام استعمال غذا استفاده کند.
منبع:دندانه