چرا دندانپزشکان از رابردم استفاده نمی‌کنند؟

 

در فضیلت استفاده از رابردم در درمان‌های دندان‌پزشکی

یکی از خاطرات دندان‌پزشکان از دوران دانشجویی در بخش اندودونتیکس، مصیبت‌هایی است که بر سر نصب و کار با رابردم حین انجام درمان ریشه دندان بیماران خود کشیده‌اند. استادان بخش همانند کتاب‌های مرجع بر لزوم استفاده از لاستیکی تاکید می‌کردند که با گیره مخصوص اطراف یک دندان بسته می‌شد و توسط یک فریم پلاستیکی دور دهان ثابت می‌شد تا بدین‌ترتیب تمام دهان را جز‌‌ همان دندان مذکور از دید و دسترس خارج کند. استفاده از رابردم مزیت‌های بسیاری‌ دارد که تمام دندان‌پزشکان، به نیت درس پس دادن در دوران دانشجویی آن‌ها را حفظ کرده‌اند و بعید نیست هنوز هم آن‌ها را به خاطر بیاورند. اما امروز، پس از گذران دوران تحصیل و ورود به بازار کار، چند درصد آن‌ها هنوز هم به لزوم استفاده از رابردم اعتقاد دارند و از آن استفاده می‌کنند؟

رابردم چیست؟
رابردم وسیله‌ای است برای جداسازی و ایزولاسیون محیط عمل که در کارهای مختلف دندان‌پزشکی نظیر اندودونتیکس، ترمیمی، کودکان و پریو به کار می‌رود. رابردم از آسپیره یا بلعیده‌شدن اتفاقی وسایل کوچک، مواد یا محلول‌های شستشو دهنده جلوگیری می‌کند. همچنین بیمار را در برابر صدمات حاصل از وسایل چرخشی یا دستی محافظت می‌کند. رابردم محیط خشک و تمیز و دید بهتری برای دندان‌پزشک فراهم می‌کند و خطر انتشار بیماری‌های عفونی را کاهش می‌دهد.

چرا دندان‌پزشکان از رابردم استفاده نمی‌کنند؟
دندان‌پزشکان معتقدند استفاده از رابردم وقت‌گیر و پر درد سر است، تهیه رادیوگرافی از دندان همراه رابردم مشکل است، مخارج درمان را افزایش می‌دهد و بیمار هنگام استفاده از آن احساس راحتی نمی‌کند؛ ضمن اینکه قرار دادن کلامپ رابردم‌گاه منوط به انجام یک تزریق اضافه در لثه بیمار است و دیواره‌های ضعیف دندان را با خطر شکستگی روبرو می‌کند. اما نکته جالب توجه این است که در یک پژوهش آماری، بیشتر دندان‌پزشکان علت اصلی عدم استفاده از این وسیله را نداشتن عادت کاربرد رابردم ذکر کردند و بستن آن را کاری آکادمیک و منحصر به دوران دانشجویی دانستند. آن‌ها معتقد بودند با افزایش تجربه کاری، توانایی ایزوله کردن دندان با رول پنبه را دارند و لزومی به استفاده از رابردم نمی‌بینند. اما اگر دندان‌پزشکان برای یک بار هم که شده، خود را جای بیماری می‌گذاشتند که برای درمان ریشه دندانش مجبور است طعم ناخوشایند و گزنده‌ محلول‌های شستشو دهنده کانال را تجربه کند به تمام مصائب قرار دادن رابردم بر دهان بیمارشان تن در می‌دادند و از آن استفاده می‌کردند. مگر اینکه ادعا کنند هنگام درمان ریشه از محلول‌های شستشو دهنده نظیر هیپوکلریت سدیم یا کلرهگزیدین استفاده نمی‌کنند و دغدغه آلوده شدن کانال‌های دندان با بزاق آلوده به باکتری را ندارند؛ که متاسفانه در موارد بسیاری اینچنین نیز هست.

بررسی چگونگی انجام درمان ریشه درمطب‌های دندان‌پزشکان عمومی در سال ۱۳۸۷ در شهر تهران توسط دکتر مرادی مجد و همکاران نشان داد ۹۰درصد دندان‌پزشکان وارد شده در این تحقیق هرگز از رابردم درهنگام درمان ریشه استفاده نمی‌کردند، ۴۵درصد در بین جلسات درمان ازهیچ دارویی داخل کانال‌ها استفاده نمی‌کردند و ۷۲درصد تنها از نرمال سالین برای شستشوی کانال‌ها استفاده می‌کردند؛ درحالی‌که تنها ده‌درصد از هیپوکلریت سدیم برای این منظور بهره می‌بردند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد بیشتر دندان‌پزشکان عمومی تهران از استانداردهای کیفی لازم جهت درمان‌های اندودونتیک پیروی نمی‌کنند.

جستوجوی رابردم در بازار ایران
اگر بهانه عدم استفاده از رابردم سختی کار و تشریفات قرار دادن رابردم در دهان بیمار است، باید بدانید که دیگر لازم نیست لاستیک آن را پانچ کنیم و با فریم مخصوص روی دندان سوار کنیم. حتی نیازی به استفاده از کلامپ‌های مخصوص نیز نیست. با ابتکار شرکت Ivoclar در عرضه رابردم ultra dam می‌توان تنها با قیچی کردن محل سوار شدن دندان‌ها روی رابردم آن‌ها را به سادگی روی دندان قرار داد. این مارک از رابردم به صورت بسته هشتاد تایی در بازار عرضه می‌شود. شرکت Kerr نیز رابردم‌های آماده‌ای را عرضه کرده که جایگاه دندان‌ها روی آن‌ها مشخص است و تنها کافی است آن‌ها را با قیچی ببرید و همراه فریم پلاستیکی روی دندان قرار دهید. بسته ده‌تایی رابردم همراه یک عدد فریم در بازار موجود است. رابردم‌هایی با فرمت کلاسیک نیز در بازار موجودند. مثلا رابردم شرکت Roeko که در بسته‌های سی‌تایی در دسترس است. ست کامل رابردم MedDC نیز شامل یک پانچ و چندین کلامپ‌ است. فریم فلزی شرکت جویا و فریم پلاستیکی شرکت عطرکیان نیز در بازار دندان‌پزشکی ایران وجود دارد.

منبع:دندانه