دستگاه‌های لایت کیور و حساسیت بعد از ترمیم

 

دکتر جان ستانارد

ترجمه دکتر فرشاد فیروزآبادی

علاقه مندم در مورد چند «بد فهمی» از کارکرد دستگاه‌های لایت کیور صحبت کنم. این‌دستگاه‌ها باعث سخت و یا پلیمریزه شدن مواد دندانی مثل کامپوزیت‌ها، سیلانت‌ها و سمان‌ها در محیط دهان می‌شوند. آنها نور قابل مشاهده آبی رنگی تولید می‌کنند که مواد دندانی آن را جذب کرده و در نتیجه سخت می‌شوند.

اولین نکته این‌ست که این دستگاه‌ها نوری قابل مشاهده در طیف آبی تولید می‌کنند و نه نور فرابنفش. تمامی دستگاه‌های لایت کیور نور قابل مشاهده آبی تولید می‌کنند، نه اشعه فرابنفش، که در حالت عادی برای شما و بیمارتان سالم و بی‌ضرراست. بد فهمی‌ها از آنجا شروع می‌شود که در دوره‌ای دستگاه‌های لایت کیور اشعه «فرا بنفش» تولید می‌کردند. مخترع این سیستم با روش شیمیایی سخت شدن با نور قابل دیدن آشنا نبود بنابراین از روش «فرا بنفش» استفاده کرد که به سرعت با نور آبی قابل دیدن جایگزین شد.

دومین نکته مربوط به گرمای ایجاد شده حین کار است که به واسطه پلیمریزاسیون مواد قابل پلیمریزه ایجاد می‌شود. امروزه ما دو نوع متفاوت از لایت‌کیور‌ها را داریم؛ آن‌هایی که لامپ هالوژن دارند و آن‌هایی که دارای دیود‌های تابنده نور هستند. دستگاه‌های دیودی خود به‌خود گرمایی تولید نمی‌کنند؛ برخلاف انواع قدیمی‌تر (لامپ‌دار) که دارای فن خنک‌کننده بودند. انواع لامپ‌دار برخلاف نوع دیودی می‌توانند به شدت داغ شوند تا حدی که نمی‌توان به آن‌ها دست زد.

اما مهم‌ترین گرمای تولید شده در حین تاباندن نور لایت کیور و سخت شدن مواد، اثر خود گرم‌شوندگی یا نشدگی دستگاه لایت نیست؛ بلکه گرمایی است که در نتیجه سخت شدن و پلیمریزه شدن مواد دندانی تولید می‌شود. این گرما ناشی از واکنشی است که من روی آن تاکید و توجه دارم؛ نور می‌تواند در ایجاد گرما بر دندان تاثیر بگذارد. یک آزمایش ساده این‌ست که دستتان را نزدیک سر دستگاه لایت بگذارید و ببینید چقدر داغ می‌شود. اگرچه دوباره تاکید می‌کنم که گرمای ناشی از پلیمریزاسیون مواد گرمای اصلی است که اثر گرمایی اصلی را ایجاد می‌کند.
بعضی از دستگاه‌های لایت کیور پر قدرت امروزی می‌توانند در یک ثانیه ماده مورد تابش را سخت (کیور) کنند. این دستگاه‌ها قدرت تابش عظیمی معادل ۴۰۰۰ میلی وات بر سانتی‌متر مربع را در مقایسه با دستگاه‌های معمول با تابش ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی وات بر سانتی‌متر مربع که مواد را در ۲۰ ثانیه سخت می‌کنند، دارا هستند. تفاوت مهم بین این دستگاه‌های پر قدرت و انواع معمول در این‌ست که در تابش دستگاه‌های پر قدرت مواد دندانی در آن واحد مجبور به سخت شدن می‌شوند و امکان آزاد کردن تدریجی گرما را هم ندارند. این میزان گرما حتی می‌تواند باعث سوختگی پوست و آسیب بافتی شود.

محققین نظریه‌های متفاوتی در چگونگی پاسخ مواد دندانی به این سخت شدن ناگهانی دارند که بسته به افزایش میزان اشعه به صورت پلکانی و یا میزان تنش (استرس) داخلی ماده دندانی هنگام سخت شدن متفاوت است. گرچه بعضی با این موضوع موافق نیستند ولی آنچه به نظر من مهم است میزان گرمای آزاد شده در خود دندان و بافت‌های اطراف آن‌ست که بیشترین اهمیت را دارد. به یاد داشته باشید که موقع درمان‌های دندان‌پزشکی اغلب اوقات بیمار بی‌حس است و چیزی از این گرمای آزاد شده حس نمی‌کند ولی به هر حال این گرما وجود دارد و آسیب خود را ایجاد می‌کند.

توصیه من این‌ست که از دستگاه‌های لایت فوق قوی که مدعی سخت کردن مواد دندانی در ۱ تا ۳ ثانیه هستند بپرهیزید. کمی برای کارتان وقت بگذارید. حتی اگر از این دستگاه‌ها هم استفاده می‌کنید سر دستگاه را کمی از دندان دور کنید و بعد آرام آرام تا حد معمول به دندان نزدیک کنید. این کار می‌تواند حساسیت بعد از کار را کاهش دهد.

منبع:دندانه