ردهبندی کیفی کلینیکها سبب ارتقاء کیفیت آنها میشود
گفتگو با دکتر صفورا شاه طالبی، بنیانگذار نخستین کلینیک دندانپزشکی سازگار با محیطزیست در کشور
دندانپزشکی سبز یا دندانپزشکی دوستدار محیطزیست که در کشور ما به عنوان معادلی برای Eco Dentistry در نظر گرفته شده است، مفهومی است که سال ۲۰۰۷ برای اولین بار در مطالعه دکتر علی فرهادی و همکارش میتل سوچاک در دانشگاه واترلو مطرح شد و یک سال پس از آن، NGO مربوط به آن در کانادا تشکیل و ضوابط و استانداردهای کلینیکهای دندانپزشکی اکوفرندلی یا دوستدار محیط زیست در آن تدوین شد، اما این مفهوم، هنوز در کشور ما با وجود شرایط نامطلوب زیست محیطی نهادینه نشده است. به همین دلیل گفتگویی با دکتر صفورا شاه طالبی، مدیرعامل شرکت سیوان سلامت سبز که برای نخستین بار به تدوین این استانداردها همت گماشته است داشتیم که در ادامه میخوانید:
به طور کلی کلینیک دندانپزشکی سبز دارای چه خصوصیاتی است؟ به عبارت دیگر، شما برای بنا نهادن یک کلینیک دندانپزشکی سبز چه اقداماتی انجام دادهاید؟
ما دندانپزشکی سبز را به دو قسمت مدیریت سبز و تجهیزات و سختافزار مورد نیاز تقسیم کردهایم. باید بگویم کشور ما در بخش اول بسیار ضعیف است و هیچ پروتکلی در ارتباط با دندانپزشکی سبز در آن وجود ندارد. بنابراین ما با تعامل با انجمنهای دندانپزشکی مختلف دنیا مانند آلمان، سوئد و غیره، استانداردهای دندانپزشکی سبز را به شکل کتابچهای تدوین کردیم که این استانداردها از جزئیترین ابزار و وسایل مانند پیشبندها، سینیها و وسایل یک بار مصرف دندانپزشکی و کاغذی که پزشک روی آن نسخه مینویسد تا مصرف آب و برق کلینیک یا مطب، مواد مصرفی مانند آمالگام و غیره، ساکشنها و در نهایت پسماند دندانپزشکی را در بر میگیرد که باید گفت همه اینها به محیط زیست آسیب میزنند. بعد از این مرحله که به منزلهی پیدا کردن نقشه راه بود، در فاز دوم، شروع به ساخت تمام تجهیزات دندانپزشکی سبز در شرکت سیوان سلامت سبز کردیم.
تجهیزات و الزامات یک کلینیک دندانپزشکی سبز شامل چه مواردی میشوند؟
پیشبندها و سینیهای گیاهی قابل بازگشت به محیط زیست، جزو اولین الزامات دندانپزشکی سبز هستند. چرا که این حرفه، حجم بالایی از پلاستیک را به طبیعت وارد میکند. اگر بخواهم در این زمینه مثالی بیاورم، فرض کنید تعداد دندانپزشکان فعال در کشور ما، بنا بر آمار سازمان نظام پزشکی در سال ۹۱، هنوز هم بیست و چهار هزار نفر باشد و بنا بر همین آمار هر یک از آنها به طور متوسط ۳۲ ساعت در هفته، یعنی ۱۶۶۴ ساعت در سال کار کنند. حال اگر فرض کنیم هر دندانپزشک هر نیم ساعت یک بیمار میبیند، در سال ۳۳۲۸ بیمار خواهد دید که این اعداد و ارقام به این معنا است که تنها با مصرف پیشبند، زیر سری و سینی دندانپزشکی، ۳۲۰۰ تن پلاستیک در این مدت وارد محیط زیست میکند.
مواد شوینده و ضدعفونی کنندهای که در دندانپزشکی استفاده میشوند هم جزو این مواد آلوده کننده به شمار میروند و استفاده از آنها هم اجتناب ناپذیر است، اما در حال حاضر میبینیم که کشورهایی مانند استرالیا، آلمان و سوئد، مواد شوینده دوستدار محیط زیست تولید کردهاند. آمالگام هم همانطور که در مورد آن بسیار بحث شده است و همگان مستحضر هستند، باعث آلودگی محیط زیست میشود که برخی از کشورها مانند آلمان، سوئد و نروژ استفاده از آنها را ممنوع اعلام کردهاند، اما در کشور ما با توجه به آماری که ذکر شد، اگر هر دندانپزشک به طور متوسط در روز ده بیمار را معالجه کند، در سال ۷۷ تن امالگام وارد محیط زیست میکند. این در حالی است که میتوان به جای آن، از کامپوزیت، سرامیکها یا مواد دیگری استفاده کرد که باید به دندانپزشکان شناسانده شوند و کلینیکها و مطبها مجاب شوند که از این مواد استفاده کنند. موضوع دیگر، مدیریت و دفع پسماندهای پزشکی و دندانپزشکی است که متأسفانه در کشور ما، از روشهای قدیمی مانند سوزاندن یا پلاسما برای این کار استفاده میشود. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته زبالهها را استریل میکنند. هدر رفت آب ساکشنها هم که واضح و مبرهن است. تمام این دلایل باعث شد ما اولین مرکز دندانپزشکی سبز ایران را در کلینیک دندانپزشکی شهرک اصفهان (سیواک) که به زودی تأسیس میشود راهاندازی کنیم که باید بگویم که تمام استانداردهای دندانپزشکی سبز در این کلینیک رعایت شده است.
برای نهادینه شدن دندانپزشکی دوستدار محیط زیست در کشور به عنوان یک برند شناخته شده، چه حمایتهایی مورد نیاز است؟
برای این کار ابتدا باید استاندارهای این مراکز برای دندانپزشکان جا بیفتد و مردم هم آگاه شوند که از مراکزی که کمتر به محیط زیست آسیب میرسانند خدمات دریافت کنند. روشن است که ردههای بالای مدیریتی مرتبط، باید استانداردهای دندانپزشکی سبز را به صورت رسمی قبول کنند. چرا که در تمام کشورهای دنیا، کلینیکها و مطبها مانند هتلها ستاره دارند و مقبولیت آنها به این صورت نشاندار میشود، اما در ایران چنین مبنایی وجود ندارد و به کلینیکی که تجهیزات آن از آخرین استانداردهای دنیا بهرهمند است به چشم سایر کلینیکها نگاه میشود. این در حالی است که در صورتی که ردهبندی کیفی وجود داشته باشد، طبیعتاً کلینیکها مشتاق میشوند خود را به استانداردهای بالا نزدیک کنند. متأسفانه در حال حاضر کلینیکها با استانداردهای دنیا خیلی فاصله دارند و این موضوع مانع پیشرفت توریسم درمانی دندانپزشکی در کشور است.
منبع:دندانه