معرفی پنج تن از اولین زنان دندانپزشک دنیا

 

خانم دکترهای پیشگام!

هموار شدن راه زنان برای ورود به مشاغلی که پیش از این، تنها در اختیار مردان بوده است، مدیون زنانی است که برای اولین بار، پا در این راه گذاشته‌اند، فراز و نشیب‌های آن را با قدرت پیموده‌اند و توانمندی خود را به همگان نشان داده‌اند. در این نوشتار، به بررسی اجمالی زندگی چند تن از اولین زنان دندان‌پزشک دنیا و مصائب آن‌ها در مسیر زندگی شغلی‌شان می‌پردازیم.

امیلین رابرتز جونز
امیلین رابرتز جونز، Emeline Roberts Jones، اولین زن دندان‌پزشک ایالات متحده آمریکا بود که پس از ازدواج با یک دندان‌پزشک، به تحصیل در این رشته علاقه‌ پیدا کرد. او که متولد سال ۱۸۳۶ میلادی بود، در سن هجده سالگی با یک دندان‌پزشک به نام دنیل جونز ازدواج کرد، اما تا سال ۱۸۵۵ دستیارش نشد. چرا که همسر او معتقد بود دندان‌پزشکی برای زنان شغل مناسبی نیست؛ زیرا آنان انگشتانی قوی ندارند و همین باعث می‌شود نتیجه کارشان خوب از آب درنیاید، اما امیلین، دور از چشمان شوهرش دندان‌پزشکی خواند و یک روز، او را با دو شیشه محتوی صدها دندان که پیش از آن، دنیل آن‌ها را کشیده بود و او آن‌ها را مخفیانه پر کرده بود شگفت‌زده کرد. پس از آن، همسرش پذیرفت که امیلین دستیارش باشد و بعد از مرگ دنیل در سال ۱۸۶۴، او کار دندان‌‌پزشکی را در ایالت کنتیکت و ایالت رود آیلند Rhode Island)) ادامه داد. او اغلب با یک صندلی دندان‌پزشکی قابل حمل مسافرت می‌کرد و از سال ۱۸۷۶ تا سال ۱۹۱۵ که بازنشست شد، در شهر نیوهِوِن ایالت کنتیکت، مطبی داشت که یکی از پردرآمدترین و بزرگترین مطب‌های این ایالت به شمار می‌رفت.
دکتر امیلین رابرتز جونز سال ۱۹۱۲ به عنوان عضو افتخاری انجمن دندان‌پزشکی ایالت کنتیکت و سال ۱۹۱۴ به عنوان عضو افتخاری انجمن جهانی دندان‌پزشکی جهانی پذیرفته شد. او سال ۱۹۱۶ در سن هشتاد سالگی درگذشت.

آیدا گری
آیدا گری Ida Grayکه در حرفه دندان‌پزشکی با نام آیدا گری نلسون هم شناخته می‌شد، اولین زن آفریقایی- آمریکایی بود که در ایالات متحده آمریکا دندان‌پزشک شد. او که سال۱۸۶۷ در ایالت تنسی متولد شده بود، یک طفل یتیم بود که پدرش پس از مرگ مادرش، او را نزد خویشاوندان فرستاد. بنابراین، آیدا مجبور بود کار کردن را از سنین کم آغاز کند و در دوران مدرسه، برای کار به مطب جاناتان تافت، از اولین مدافعین آموزش دندان‌پزشکی به زنان رفت و آنجا به این رشته علاقه‌مند شد. او پس از گذراندن یک دوره دستیاری سه ساله‌ در این مطب، سال ۱۸۸۷ در امتحانات ورودی دانشکده دندان‌پزشکی میشیگان شرکت کرد و پذیرفته شد. آیدا گری، سال ۱۸۹۰ فارغ‌التحصیل شد و خبر دندان‌پزشک شدن او به عنوان اولین زن آفریقایی-آمریکایی که به این موفقیت دست یافته است، سر و صدای زیادی به پا کرد و سبب شد زنان دیگر او را الگو قرار دهند. آیدا گری ابتدا در ایالت اوهایو به کار دندان‌پزشکی پرداخت، اما پس از ازدواجش با مردی که اهل شیکاگو بود، به این شهر رفت و تا زمان مرگش آنجا ماند و کار کرد. دکتر گری در مطبش به همه اقشار از جمله بیماران سیاه‌پوست، سفیدپوست، کودک و بزرگسال خدمات دندان‌پزشکی ارائه می‌کرد و به دلیل مهربانی‌اش با کودکان شهره شده بود. گفتنی است آلیو هندرسون Olive M. Henderson، دومین زن دندان‌پزشک سیاه‌پوست از بیماران این دندان‌پزشک بود که تحت تأثیر او، دندان‌پزشکی خواند. دکتر آیدا گری تا سال ۱۹۲۸ به کار دندان‌پزشکی پرداخت و سپس بازنشست شد. او سال ۱۹۵۳ درگذشت و دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه میشیگان، جایزه سالیانه‌ای را که به افراد برتر در موضوعات متنوع اهداء می‌شد، به نام او نام‌گذاری کرد.

 

لیلیان لینزی
لیلیان لینزی Lilian Lindsay متولد سال ۱۸۷۱ میلادی، نخستین زن دندان‌پزشک بریتانیایی و همچنین، نخستین زنی بود که به ریاست انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا رسید. او در کنار طبابت، به تاریخ‌نگاری دندان‌پزشکی، کتابخانه‌داری در انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا و نویسندگی هم می‌پرداخت.
لیلیان که در لندن متولد شده بود، پدری موسیقیدان داشت و خود، فرزند سوم از یازده فرزند خانواده بود. او در مدرسه دخترانه کامدن Camden درس خواند و سپس، برنده بورسیه کالج دانشگاهی شمال لندن شد. فرانسیس باس، بنیان‌گذار و سرپرست دانشگاه، به لیلیان گفت که او می‌تواند گزینه خوبی برای درس دادن به کودکان ناشنوا باشد، اما او در پاسخ گفت که تصمیم دارد دندان‌پزشک شود و در نتیجه این مخالفت، بورسیه تحصیلی‌اش را از دست داد و سال ۱۸۸۹ دانشگاه را ترک کرد.
پس از این اتفاق، یکی از دوستان خانوادگی آن‌ها، این شانس را برای لیلیان فراهم کرد که یک دوره سه ساله را نزد یک دندان‌پزشک بگذراند، اما پس از اتمام این دوره، خودش احساس می‌کرد این آموزش‌ها برای او کافی نبوده است و تلاش کرد تا در دانشکده دندان‌پزشکی درس بخواند. بنابراین در امتحانات ورودی این رشته شرکت کرد و پس از پشت سر گذاشتن آن‌ها، سال ۱۸۹۲ برای ورود به بیمارستان ملی دندان‌پزشکی، واقع در خیابان گریت پورتلند Great Portland Street درخواست داد، اما هنری وایس Henry Weiss رئیس بیمارستان، از پذیرفتن درخواست او، تنها به این دلیل که لیلیان یک زن بود، سر باز زد و حتی زمانی که او برای مصاحبه به دانشکده رفته بود، هنری وایس که می‌ترسید دانشجویان مرد، با ورود یک زن منحرف شوند، او را به خارج از ساختمان و در پیاده‌رو برد! او به لیلیان توصیه کرد برای پذیرش در بیمارستان دندان‌پزشکی لندن درخواست ندهد، چرا که کالج سلطنتی جراحان انگلستان، در آن زمان به زنان اجازه ورود نمی‌داد. بنابراین لیلیان، به توصیه هنری وایس، برای پذیرش در بیمارستان و دانشکده دندان‌پزشکی ادینبورگ درخواست داد و پذیرفته شد. او در دوران تحصیل خود، با عدم پذیرش برخی از کارمندان دانشکده روبرو می‌شد.
لیلیان لینزی همسرش رابرت لینزی Robert Lindsay که یکی از مدرسین دانشکده بود را در اولین روز تحصیلش ملاقات کرد. او سال ۱۸۹۴، یعنی یک سال پیش از فارغ‌التحصیلی‌اش، مدال ویلسون را برای جراحی دندان‌پزشکی و پاتولوژی دریافت کرد و سال ۱۸۹۵، فارغ‌التحصیل شد و نخستین زن دندان‌پزشک‌ بریتانیا نام گرفت، چرا که زنان هم‌وطن او، پیش از آن برای درس خواندن در این رشته به آمریکا مهاجرت کرده بودند و او نخستین زنی بود که برای دندان‌پزشکی خواندن در بریتانیا جنگید. لیلیان لینزی همچنین سال ۱۸۹۵، به عنوان نخستین زن، به انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا پیوست.
او سال ۱۹۰۵ با همسرش رابرت لینزی ازدواج کرد و با او در ادینبورگ شروع به کار دندان‌پزشکی کرد. آنان فعالیت خود را تا سال ۱۹۲۰، یعنی زمانی که رابرت در انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا به یک کار تمام وقت مشغول شد ادامه دادند و پس از آن، لیلیان کتابدار افتخاری انجمن شد و خودش آن را به همراه موزه‌ای متشکل از هنرهای دستی خودش افتتاح کرد. این زن که شخصیتی پیشگام داشت، پس از آن، زبان‌های فرانسوی، آلمانی، لاتین و انگلیسی کهن و همچنین اسپانیایی را آموخت تا بتواند به تحقیقات تاریخی مفصل بپردازد. او پس از مرگ همسرش در سال ۱۹۳۰، ویرایشگر ژورنال دندان‌پزشکی انجمن شد و بیست سال به این کار ادامه داد.
لیلیان سال ۱۹۳۳، نخستین کتابش را در باب تاریخ دندان‌پزشکی به چاپ رساند. او همچنین به سمت ریاست بخش متخصصین دندان‌پزشکی و بخش تاریخ پزشکی انجمن سلطنتی پزشکی و ریاست انجمن مطالعات متخصصین دندان‌پزشکی بریتانیا نائل شد و به عنوان نخستین رئیس زن انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا، دکترای افتخاری دانشگاه ادینبورگ و عالی‌ترین رتبهٔ امپراتوری بریتانیا یا BCE را دریافت کرد. از دیگر افتخارات دکتر لیلیان لینزی، می‌توان به ترجمه کتاب جراح-دندان‌پزشک (Le Chirurgien Dentiste) نوشته دکتر پیر فوشاردPierre Fauchard برای اولین بار به انگلیسی و همچنین دریافت درجات افتخاری و جوایز متعدد برای گسترش کتابخانه انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا اشاره کرد.

اِما گودرو کسگرین
اِما گودرو کسگرین Emma Gaudreau Casgrain که بین‌ سال‌های ۱۸۶۱ تا ۱۹۳۴ می‌زیست، اولین زن دندان‌پزشک کانادایی بود. او در اورسولینز Ursulines که قدیمی‌ترین صومعه‌ مخصوص آموزش بانوان است تحصیل کرد و سال ۱۸۷۹ با هنری اِدموند کسگرین، که یک جراح-دندان‌پزشک بود ازدواج کرد. اِما دندان‌پزشکی را نزد همسرش که پانزده سال از او بزرگتر بود آموخت و سپس به Ordre des dentistes du Québec رفت و مدرک دندان‌پزشکی گرفت. او از سال ۱۸۹۸ به همراه همسرش مطب مشترکی دایر کرد و تا سال ۱۹۲۰ به کار دندان‌پزشکی پرداخت. دکتر اِما گودرو کسگرین سال ۱۹۳۴ درگذشت. در شهر کوبک، نشان یادبودی بر خانه این دندان‌پزشک که در خیابان آبردینAberdeen ، پلاک ۱۸۰ واقع شده، نصب شده است.

آمالیا آشور
آمالیا آشور Amalia Assur، متولد سال ۱۸۰۳، نخستین زن دندان‌پزشک کشور سوئد و فرزند یوئیل آشور Joel Assur، دندان‌پزشک یهودی است که به عنوان یکی از اولین دندان‌پزشکان سوئدی شناخته می‌شود. آمالیا ابتدا به عنوان دستیار، نزد پدرش دندان‌پزشکی را یاد گرفت و یوئیل او را به عنوان یک دندان‌پزشک تجربی به مقامات معرفی می‌کرد. او سال ۱۸۵۳، از برد سلطنتی بهداشت، مجوزی دریافت کرد که به او اجازه می‌داد به عنوان یک دندان‌پزشک، به صورت مستقل کار کند و او هم مطب خود را در استکهلم دایر کرد. باید گفت در آن دوران در سوئد کار دندان‌پزشکی تا سال ۱۸۶۱ برای زنان ممنوع بود و آمالیا آشوردر این میان یک استثنا به شمار می‌رفت.