افزایش دانشکده‌های دندانپزشکی، نتیجه تصدی‌گری متخصصین بالینی است

 

دکتر حسین اکبری
دندان‌پزشک و مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

پایگاه خبری دندانه: آنچه سبب گسترش دانشکده‌های درمانگر پرور در کشور ما می‌شود، رویکرد درمان‌محور متولیان سلامت است و تربیت تعداد زیادی پزشک و دندان‌پزشک در دولت‌های قبل و دولت فعلی را هم می‌توان ادامه همین نگرش و رویکرد دانست. درواقع، مشکل اصلی اینجاست که متولیان سلامت کشور که در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حضور دارند، متخصصین بالینی هستند که برای درمان تربیت شده‌اند و طبیعتاً راهکار اصلی و راهبرد قطعی سلامت مردم را در گسترش درمان، ایجاد دسترسی بیشتر به آن و افزایش تعداد درمانگرها می‌بینند و در عملکرد خود به بحث پیش‌گیری و بهداشت به طور فرعی و یک مبحث تجملاتی نگاه می‌کنند.

این در حالی است که در دنیا و کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته، نشان داده شده است که این رویکرد موجب اتلاف سرمایه‌های مادی، معنوی و نیروی انسانی شده و نتوانسته شاخص‌های سلامت را در زمینه‌های مختلف بهبود بخشد. درواقع تجربه کشورهای توسعه‌یافته در حوزه سلامت، نشان می‌دهد که خدمات درمانی که البته پیش‌گیری هم جزو آن‌ها است، تنها می‌تواند ۲۵ درصد از مؤلفه‌های سلامت را به خود اختصاص بدهد و مابقی به مؤلفه‌های اجتماعی، سیاسی، فیزیولوژیکی و محیط زیستی بستگی دارد. این در حالی است که متولیان سلامت کشور، بخش بیشتر این سهم کوچک ۲۵ درصدی را هم به خدمات درمانی اختصاص می‌دهند که هم هزینه‌بر است و هم منجر به بهبود شاخص‌های سلامت نمی‌شود.

بنا بر آنچه گفته شد، اگر مقصود و منظور ما از افزایش تعداد دانشکده‌ها، چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی، افزایش تعداد دندان‌پزشکان به منظور بهبود شاخص پوسیدگی است، باید گفت تجربه زیسته دنیا نشان می‌دهد که این مسیر، ما را به هدفمان نمی‌رساند. چنانچه نتایج مطالعه‌ای که پروفسور شیهام در کشورهای اسکاندیناوی انجام داده است، نشان می‌دهد نقش دندان‌پزشکان در کاهش پوسیدگی ۳ درصد است و این به آن معنا است که افزایش تعداد دندان‌پزشکان بر سلامت دهان و دندان مردم، اثر حاشیه‌ای و از حدی به بعد، اثر تخریبی خواهد داشت و هیچ تأثیر اصلی بر روی شاخص DMFT که شاخص اصلی سلامت دهان مردم است نمی‌گذارد. در این رابطه، یک مصداق ملی هم وجود دارد و آن، افزایش تعداد دانشکده‌های دندان‌پزشکی در کشور، از ۱۸ دانشکده به بیش از ۶۰ دانشکده در دولت نهم و دهم است و این در حالی است که نتایج آخرین پیمایشی که بر روی شاخص DMFT انجام شده، نشان می‌دهد این اتفاق هیچ تأثیری بر شاخص سلامت دهان نداشته است و بنابراین، نتیجه‌ای متناسب با هزینه‌ای که صرف شده حاصل نشده است.

حال چرا متولیان حوزه سلامت کشور ما تا این حد بر افزایش تعداد دندان‌پزشک اصرار دارند و به‌تازگی ارتقاء مقطع تحصیلی بهداشتکاران دهان و دندان را تا دکترای دندان‌پزشکی پیش‌بینی می‌کنند؟ همه مصیبت‌ها از این رویکرد و تسلط متخصصین بالینی در وزارتی که متولی سلامت مردم ایران است سرچشمه می‌گیرد و آنچه که واقعاً باید در شاکله وزارت بهداشت اتفاق بیفتد، این است که اشخاص بالینی صفت و بالینی پرور، به مرور جای خود را به کسانی بدهند که در پزشکی اجتماعی تخصص دارند و نگاهشان به سلامت جامع‌تر از نگاه افراد بالینی است. باید گفت این اتفاق در کشورهای توسعه یافته و کشورهایی که شاخص‌های سلامت بالا دارند هم افتاده و تنها در این صورت است که سلامت وجوه مختلفی از جمله درمان پیدا می‌کند و درمان همه سلامت را به خود اختصاص نمی‌دهد.