دندانپزشکی و اعتیاد

 

اعتیاد ممکن است موجب شود درمان مراجعین دندانپزشکی با ملاحظات خاصی صورت گیرد. به طور کلی دندانپزشکان در برخورد با بیماران مبتلا به اعتیاد، می‌توانند اعتیاد را یک بیماری زمینه‌ای در نظر بگیرند که ملاحظات خود را ممکن است داشته باشد. بالطبع دندانپزشک مسئول درمان اعتیاد یا مداخله در درمان اعتیاد نیست، ولی ‌می‌تواند با توجه به رابطهٔ انسانی که با بیماران خود دارد، از نظر روانی بیماران را در درمان اعتیاد پشتیبانی نماید.

دندان درد می‌تواند زمینه ساز اعتیاد باشد. طبق مطالعه‌ای که در دانشگاه مک مستر انجام شده است، حدود ۵۲ درصد زنان معتاد به متادون و ۳۸ درصد مردان معتاد به متادون، اعتیاد خود را با مصرف داروهای ضددرد مخدر (اپیوئید‌ها) شروع کرده‌اند. درد دندان می‌تواند یکی از دردهای شدیدی باشد که کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیرقرار دهد. این درد ممکن است آن‌قدر برای برخی از بیماران شدید باشد که برای تسکین درد خود از داروهای مخدر استفاده کنند.

استفاده طولانی مدت از ضددردهای مخدر و تسکین درد با دارو به جای مراجعه جهت درمان، علاوه بر اینکه سلامت دهان و دندان را با مخاطره مواجهه می‌سازد، خطر ابتلا به اعتیاد را افزایش می‌دهد. به همین دلیل دندانپزشکان تا جایی که ممکن باشد سعی می‌کنند که برای تسکین دندان درد، کمتر به ضددردهای مخدر (یا اپیوئیدی) متوسل بشوند. البته در کشور ما ژنریک دارویی موجود هم امکان استفاده از ضددردهای محدر را فراهم نمی‌کند. برای مثال داروی اکسی‌کدون که یک مخدر ضددرد رایج در بسیاری از کشور‌ها جهت تجویز با نسخه است، در کشور ما وجود ندارد و به تازگی فقط در مقیاس بیمارستانی قرار است عرضه شود.

بیماران، دندانپزشک و اعتیاد:
رابطه دندانپزشک و مراجعینش رابطه کارآگاهی و توأم با مداخله در زندگی شخصی نیست. ما دندانپزشکان وظیفه شناسایی مشکلات دهان‌ و دندان بیمارانمان را داریم که در یک نگرش بزرگ‌تر سلامت کل وجود آن‌ها، چه در بعد جسمی و چه روانی، را در برمی‌گیرد! بنابراین تنها رویکرد اخلاقی و صحیح دندانپزشک به مقوله اعتیاد بیمارانش، کمک به ارتقای سلامت بیماران به خصوص از بعد دهان و دندان است. ما پلیس یا مصلح اجتماعی نیستیم! مددکار اجتماعی یا کار‌شناس مسائل معتادان هم نیستیم. در دانشکده‌ها هم آموزشی در این مورد ندیده‌ایم! پس طبیعی است که از منظر یک دندانپزشک و با دید دندانپزشکی با بیماران مبتلا به مشکل اعتیاد برخورد کنیم. در همین حد نقش خود را در برابر کلیت سلامت فرد مراجعه کننده ایفا کرده‌ایم. ایفای این نقش البته نافی کمک فکری و ذهنی به فرد گرفتار در دام اعتیاد برای درمان اعتیاد خود علی الخصوص در حضور درخواست کمک از طرف خود فرد دارد.
بیماران باید بتوانند در مورد اعتیادشان با ما صحبت کنند و مشکلات دهان و دندان مربوط به اعتیادشان را با ما درمیان بگذارند.

ترس از بی‌حس نشدن و اضظراب در میان کسانی که سوءمصرف مواد مخدر دارند امری شایع است. این دسته به شدت از اینکه دندانشان بی‌حس نشود یا حس درد حین کار داشته باشند، می‌ترسند. اصرار می‌کنند که از بی‌حسی بیشتری برایشان استفاده شود. به این مراجعین باید اطمینان کافی در مورد دستیابی به بی‌حسی از نظر روحی داده شود؛ چون اغلب روحیه ضعیف و شکننده‌ای دارند و به سختی به دندانپزشک خوداعتماد می‌کنند!

اعتیاد به الکل در مراجعین می‌تواند برای کار دندانپزشکی ما مشکلاتی ایجاد کند. بیماران مبتلا به الکل به دلیل استرس مراجعه به دندانپزشکی ممکن است در جلسه مراجعه مقدار زیادی الکل مصرف کنند و وضعیت جسمی و روحی مناسب برای حضور در مطب دندانپزشکی نداشته باشند. مصرف الکل خود می‌تواند با مکانیسم‌های مختلف عامل پوسیدگی باشد. در الکلی‌ها، شرایط لثه هم می‌تواند به دلیل عدم جذب ویتامین‌های کافی، مشکل دار باشد!

داروهای محرک، قرص‌های شادی‌زا و اکستازی‌ها باعث می‌شوند که فرد دندان‌هایش را به طور عصبی روی هم فشار دهد و دندان‌ها دچار سایش شوند. این روند سایشی می‌تواند به از دست رفتن دندان‌ها منجر شود. خشک شدن دهان در اثر مصرف این مواد حادث می‌شود که خود این خشکی دهان و نبود اثر شست و شو ضدمیکروبی بزاق، باعث پوسیدگی می‌شود. متانفتامین‌هایی که با پایپ مصرف می‌شوند، علاوه براثر غیرمستقیم و مستقیم پوسیدگی‌زا، به زخم‌های داخل دهانی منجر شوند.

هروئین و سایر مخدرهای افیونی ممکن است تأثیرات چشم‌گیری در سلامت دهان فرد ایجاد کنند. تقریباً هفتاد درصد معتادان به هروئین، وضع اسفناک درمانی و بهداشتی دهان‌ دندان دارند. این افراد معمولاً شرایط سالم دهان و دندان ندارند. پوسیدگی در این افراد به دلیل تمایل به مصرف مواد قندی بالاست. در مصرف متادون هم به علت خشکی دهانی که ایجاد می‌شود باعث پوسیدگی می‌شود.

مصرف کوکائین و کراک هم ممکن است آسیب‌های دهانی ایجاد کند. طبق اعلام ADA عوارض شناخته‌شده دهانی این مخدر از دست رفتن زودهنگام دندان‌هاست که براثر عوارض مستقیم فیزیولوژیک و سایکولوژیک ناشی از مصرف مواد شامل خشکی دهان، بهداشت دهان ضعیف، افزایش مصرف مواد و نوشیدنی‌های قندی و دندان‌قروچه است. به‌علاوه پودر کالک موجود در کراک ایرانی، عاملی مضر بوده و موجب نکروز بافتی و تأخیر در بهبود زخم می‌شود.

منبع:دندانه