پوسیدگی با شیشه شیر!

 

دکتر ماندانا حجازی

پوسیدگی با شیشه شیر که از آن با نام پوسیدگی‌های زودهنگام دوران کودکی نیز یاد می‌شود، عموماً در دندانهای قدامی فک بالا رخ می‌دهد. هرچند در سایر دندان‌ها نیز ممکن است مشاهده شود. دندانهای کودک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ پوسیدگیهای دندان، علاوه بر هزینه‌های درمانی، می‌توانند موجب ایجاد درد، عفونت، اختلال در تغذیه کودک و سختی در تکلم گردند. اگر دندان‌ها بر اثر پوسیدگی، افتادن زود هنگام و … از دست روند، دندانهای باقی مانده از مکان اصلی خود حرکت کرده و فضای مورد نیاز جهت رویش سایر دندان‌ها را از بین خواهند برد. بهتر است بهداشت مناسب دهان و دندان در کودکان، هر چه زود‌تر آغاز شود، چرا که پوسیدگی دندان می‌تواند همزمان با رویش اولین دندان آغاز شود.

پوسیدگی دندان در کودکان زمانی آغاز می‌شود که دهان کودک به وسیله اسید تولید شده توسط باکتری‌ها آلوده شود. این باکتری‌ها می‌توانند از طریق بزاق والدین و اطرافیان به کودک منتقل شوند. به طور مثال پدران و مادران قبل از غذا دادن به کودک آنرا می‌چشند و سپس‌‌ همان قاشق را وارد دهان کودک می‌کنند. عامل موثر دیگردر پوسیدگی دندان، تماس مکرر دندان‌ها با مایعات حاوی کربوهیدرات است. یکی از مخرب‌ترین عادات، خواباندن کودک به همراه شیشه‌ای حاوی شیر، آب میوه ومایعات شیرین است. تحقیقات نشان داده است که شیر مادر نیز در صورت استفاده طولانی مدت و همراه با دیگر منابع غذایی پوسیدگی زا، می‌تواند در ایجاد پوسیدگی دندان نقش داشته باشد.

زمانی که کودک با شیشه شیر به خواب می‌رود، شیر یا مایع شیرین شده داخل آن، در اطراف دندان‌ها جمع شده و محیط مناسبی را برای عملکرد میکروب‌ها فراهم می‌کند. همچنین در حین خواب میزان جریان بزاق در دهان کاهش یافته که خود سبب تسریع ایجاد پوسیدگی می‌شود.

اولین نشانه‌های پوسیدگی دندان به صورت نقاط سفید رنگی بر روی دندانهای قدامی فک بالا ظاهر می‌شوند که به آسانی قابل تشخیص نیستند. این نقاط سفید نشاندهنده از بین رفتن مواد معدنی دندان‌ها و شروع روند پوسیدگی می‌باشد.

اگر نقاط و خطوط سفید روی دندان زود شناسایی شوند، می‌توان با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی کودک و جایگزینی مجدد مواد معدنی دندان با فلوراید، آن را درمان کرد و اگر پوسیدگی بیشتر باشد می‌توان با استفاده از مواد پرکننده، دندان را بازسازی نمود. گاهی نیز در موارد شدید چاره‌ای جز کشیدن دندان نیست.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان به نکات زیر توجه کنید:
– هیچگاه کودکتان را در حالی که شیشه شیر در دهان دارد نخوابانید، این کار علاوه بر تماس دندان‌ها با مواد مضر، احتمال عفونت گوش و خفگی را نیز افزایش می‌دهد.
– کودکی که زمان شیر خوردن به خواب می‌رود، بایستی وادار به آروغ زدن شود و سپس در رختخواب گذاشته شود.
– در صورت اصرار به دادن شیشه شیر در حین خواب، محتوای شیشه باید به آب خالی محدود باشد.
– بعد از رویش اولین دندان شیری، از تغذیه کودک با شیشه شیر یا سینه مادر در طول شب و برای مدت طولانی خودداری کنید.
– هرچه سریع‌تر کودکتان بتواند به جای شیشه شیر، از فنجان و لیوان معمولی استفاده کند بهتراست که معمولاً ۱۲ تا ۱۴ ماهگی زمان مناسبی برای اینکار به شمار می‌رود.
– به محض رویش دندان‌ها، مسواک زدن را برای کودکتان آغاز کنید. بر اساس پیشنهاد آکادمی دندانپزشکان کودکان درآمریکا، نوزادانی که کمتر از ۶ ماه سن دارند نباید از هیچگونه آبمیوه و مکملی استفاده کنند. کودکان بین ۶ تا ۱۲ ماه نباید بیشتر از ۴ انس (حدوداً ۱۰۰ میلی لیتر) در روز آبمیوه مصرف کنند. این آبمیوه حتما باید با آب مخلوط شود (نصف آن آب و نصف دیگر آن آبمیوه). کودکان ۱ تا ۶ ساله می‌توانند تا ۶ انس در روز از هرنوع آبمیوه‌ای ستفاده کنند.

با توجه به این نکات و نظارت دقیق برعادات غذایی کودک و مشاوره زودهنگام با دندانپزشک می‌توان از بروز پوسیدگی‌های زودهنگام دوران کودکی پیشگیری کرد.

منبع:دندانه