همه چیز درباره آبسه حاد دندانی

 

دکتر جعفر اقبال
متخصص درمان ریشه

آبسه حاد دندانی چنانچه از نامش پیداست، عفونت حاد در استخوان فک و بافت های نگهدارنده دندان است. علائم آن شامل تورم، درد، گرما در ناحیه، قرمزی، دردناک بودن ناحیه در لمس و حساس بودن دندان به ضربه و دق می باشد. آبسه حاد می تواند دارای علائم عمومی مثل تب و لرز نیز باشد.

عامل آبسه حاد دندانی چیست؟
عامل ایجادکننده آبسه های دندانی میکروارگانیزم ها می باشند. برخی از دندان‌ها به علت پوسیدگی، ضربه یا بیماری‌های پیشرونده لثه دچار مرگ مغز دندان یا در اصطلاح دندانپزشکی نکروز پالپ می‌شوند. در چنین دندان‌هایی میکروب‌ها می توانند تکثیر شده و ایجاد عفونت حاد نمایند که این عفونت منجر به بروز آبسه می‌گردد. به عبارت بهتر، تاخیر در درمان بیماری های لثه و دندانهایی که پوسیدگی به عصب یا پالپ آنها رسیده باشد می تواند باعث بروز بیماری گردد.

درمان به موقع پوسیدگی های دندانی و کنترل و معاینه دوره ای دندانها از نظر وجود پوسیدگی یا بیماری های لثه مهمترین اقدام برای پیشگیری از بروز آبسه حاد دندانی است.

آیا ممکن است آبسه های حاد دندانی متعاقب درمان های دندانپزشکی بروز کند؟
بله. در برخی موارد، متعاقب درمان های دندانپزشکی این گرفتاری اتفاق می افتد. به خصوص زمانی که یک دندان به دلایل مختلف دچار مرگ مغز دندان یا نکروز شده باشد و عفونت حاد وجود داشته باشد در این صورت پس از درمان معالجه ریشه ممکن است دندان درمان شده به شدت دردناک و انتهای ریشه دندان قرمز و متورم گردد. در این صورت دندانپزشک ضمن معاینه و تشخیص با تجویز آنتی بیوتیک و مسکن اقدام به کنترل عفونت و درد خواهد نمود.

آیا آبسه های متعاقب درمان قابل پیشگیری می باشد؟
در برخی از موارد در حین کار به صورت سهو میکروارگانیزم های داخل کانال از سوراخ انتهایی ریشه به داخل استخوان فک رانده میشوند و یک زخم عفونی در ناحیه ایجاد می شود. بسته به میزان و نوع میکروب های موجود در محیط و شرایط دفاعی شخص ممکن است آبسه تشکیل شود. به همین دلیل توصیه می شود که حتی الامکان سعی شود ضمن استفاده از وسایل مناسب و شستشوی کانال ریشه با استفاده از مواد آنتی میکروبیال مناسب از نفوذ وسایل به خارج از انتهای ریشه اجتناب شود.

راه دیگر برای پیشگیری از ایجاد آبسه حاد دندانی مراجعه به دندانپزشک و کنترل و درمان آبسه در حال شکل گیری به وسیله دندانپزشک می باشد. معمولا دندانهایی که دچار آبسه می شوند از چند روز قبل دردناک و حساس می شوند. مراجعه به دندانپزشک و درخواست معاینه و درمان در بسیاری از موارد باعث جلوگیری از حاد شدن عفونت می گردد.

آیا تجویز خودسرانه کورتیکو استروئید و دگزامتازون درمان مناسبی برای کنترل درد و عفونت است؟
به هیچ وجه این کار درست نیست. درمان آبسه حاد دندانی، باز کردن آبسه از طریق دندان یا مخاط است. البته باز کردن مخاط و برش زدن زمانی قابل انجام است که به صورت واضح در زیر مخاط چرک جمع شده باشد. تجویز هر گونه داروی آنتی بیوتیک به وسیله دندانپزشک صورت می گیرد. ضمن اینکه باید توجه داشت مصرف داروی کورتیکو استروئید در زمان عفونت حاد باعث کاهش دفاع بدن و در برخی موارد شدت عفونت می گردد.

چه ملاحظاتی باید برای درمان آبسه حاد دندانی مورد توجه قرار گیرد؟
درمان آبسه حاد با نظر دندانپزشک انجام خواهد شد. اولین مرحله و مهم ترین قسمت درمان خارج کردن چرک از ناحیه از طریق باز کردن کانال دندان یا برش نسج نرم مخاط به وسیله دندانپزشک است. در صورتیکه چرک از طریق دندان خارج شود پس از خروج کامل چرک و شستشوی دندان، پانسمان کردن دندان لازم است. چرا که باز بودن کانال دندان به محیط دهان باعث اضافه شدن باکتری های موجود در دهان به کانال عفونی می گردد و درمان های بعدی را طولانی تر و با مشکل مواجه می نماید. در صورتی که خروج چرک و باز کردن آبسه از طریق برش در نسج نرم انجام شده باشد، دندانپزشک تصمیم خواهد گرفت که برای خروج ترشحات و چرک مجرا را باز بگذارد یا خیر!

ملاحظه دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد تجویز آنتی بیوتیک مناسب برای درمان عفونت و کنترل بیمار پس از ۴۸ ساعت است. انتظار می رود پس از ۴۸ ساعت و متعاقب درمانهای انجام شده شرایط بیمار به سمت بهبودی برود. در صورتی که دندانپزشک پس از معاینه تشخیص دهد لازم است درمان مکمل دیگری انجام شود، اقدام لازم به عمل خواهد آورد.

آیا آبسه های حاد دندانی می توانند خطرناک باشند؟
خوشبختانه در اکثر قریب به اتفاق موارد، درمان های معمول برای آبسه های حاد دندانی موثر و مفید است. اما در برخی از موارد، به خصوص در افراد مسن و افرادی که دچار بیماری های سیستمیک ، ضعف و سرکوب سیستم ایمنی باشند، احتمال خطر وجود دارد. ممکن است حتی خطر جانی نیز وجود داشته باشد. در موارد نادر ممکن است بیمار مبتلا به آبسه حاد دندانی در بیمارستان و تحت نظر جراح دهان، فک و صورت بستری و درمان شود.

لقی دندان های مبتلا به آبسه حاد دندانی چه درمانی دارد و آیا این دندان ها قابل نگهداری هستند؟
معمولا در آبسه های حاد دندانی، دندان های عامل آبسه دردناک و لق می شوند. این لقی بستگی به شرایط دندان مثل طول ریشه و شدت آبسه دارد و معمولا پس از برطرف شدن آبسه دندان به شرایط قبلی باز می گردد و نباید از لقی دندان نگران بود.
منبع:دندانه