گفتگو با دکتر سید مجتبی سیدین: اخلاق حرفه‌ای؛ حرف اول

 

دکتر سید مجتبی سیدین را بعید است کسی نشناسد؛ استاد پیشکسوت بخش پریودونتیکس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی، یکی از مطرح ترین نامهای رشته پریودونتیکس و ایمپلنت ایران محسوب می شود که سابقه درخشانی در امور آموزشی و پژوهشی داشته است. دکتر سیدین یکی از اعضای هیات موسس انجمن پریودونتیستهای ایران بوده و در حال حاضر ریاست هیات مدیره مرکز ایمپلنت های دندانی ایران(IRANCOI)، نمایندگی اصلی ICOI در کشور ما را برعهده داشته و در عین حال نایب رییس انجمن ایمپلنتولوژی ایران نیز هستند. چندی پیش(خرداد ۹۴) نخستین کنگره نمایندگی IRANCOI با حضور جمعی از سخنرانان برجسته و بین الملی رشته ایمپلنت در هتل المپیک تهران برگزار شد. به این بهانه پای خاطرات و صحبتهای این استاد فرهیخته نشستیم و پیشنهاد می کنیم این گفتگو صمیمانه را از دست ندهید

ازدواج دانشجویی
من متولد شهر قائمشهر هستم و دیپلم خودم را از دبیرستان هدف شماره ۱ تهران اخذ کردم. ورودی دوره اول دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی(دانشگاه ملی سابق) بودم و در سال ۱۳۵۰ فارغ التحصیل شدم. بعد از سربازی در سپاه بهداشت برای گرفتن تخصص به آمریکا رفتم. در همان دوران دانشجویی ازدواج کردم و در دوران سربازی پسرم علی به دنیا آمد که او هم مثل من پریودونتیست(جراح و متخصص بیماریهای لثه و بافتهای نگهدارنده دندان) و عضو هیات علمی دانشگاه پیتسبورگ آمریکا است. یک دختر هم به نام مریم دارم که او هم پریودونتیست و عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشکی فیلادلفیا است.

تخصص پریو
من به پریو(پریودونتیکس) علاقه زیادی داشتم. در دوران دانشجویی استادی داشتیم به نام آقای دکتر عدالت که ریاست دانشگاه ملی را برعهده داشته و همزمان مدیر گروه بخش پریو هم بودند. ایشان از من خواست برحسب معدلی که داشتم بورسیه دانشگاه ملی بشوم و اندو(درمان ریشه) بخوانم. من علاقه ای به اندو نداشتم و تصمیم گرفتم پریو بخوانم که دکتر عدالت هم موافقت کردند.

دانشگاه پیتسبورگ
سال ۱۹۷۴ به آمریکا و دانشگاه پیتسبورگ رفتم. در دانشگاه مدیر گروه ما دکتر بام همرز بود که یکی از محققین برجسته ایمپلنت محسوب می شود و من در آن دوران افتخار شاگردی ایشان را داشتم. بعد از اتمام تحصیلم در سال ۱۹۷۷ (۱۳۵۶)به ایران برگشتم.

بخش پریودونتیکس
چون بورسیه دانشگاه ملی بودم تبعا برای فعالیت به بخش پریو آنجا رفتم. رییس بخش ما دکتر عدالت بودند. کمی که گذشت مسوولیت آموزشگاه بهداشت دهان را به من دادند که آن را فعال کنم و خوشبختانه کار من در آنجا مورد پسند آقای دکتر عدالت قرار گرفت. بعد از مدتی هم به سمت معاونت آموزشی دانشکده منصوب شدم. من در دو دوره مختلف مدیر گروه بودم و در بخش تخصصی هم فعالیت می کردم. وقتی من به ایران برگشتم بخش تخصصی ما دومین سالی بود که رزیدنت گرفته بود و از این جهت قدمت زیادی دارد.

دبیری شورای تخصصی
در سال ۱۳۶۸ دکتر ایرج فاضل که وزیر علوم بودند سمت دبیری شورای تخصصی دندانپزشکی را به من پیشنهاد کردند که من هم پذیرفتم. مدتی هم در وزارتخانه در بخش تحقیقات دندانپزشکی در معاونت پژوهشی فعالیت می کردم. در زمانی که در وزارتخانه مشغول بودم زیاد نمی توانستم به دانشکده بروم ولی با این حال هفته ای یک روز به بخش می رفتم و در قسمت تخصصی تدریس می کردم.

استاد گروه پریودونتیکس
بعد از ۴ سال که در وزارتخانه(دبیر شورای تخصصی و سرپرست تحقیقات دندانپزشکی معاونت پژوهشی) فعالیت می کردم دوباره به بخش برگشتم و برای مرتبه دوم مدیر گروه شدم. چندین سال طبق امتیازات وزارتخانه، ما بهترین بخش پریو و به تبع آن بهترین دانشکده دندانپزشکی بودیم و خیلی مواقع شاگرد اول های کنکور به رشته دندانپزشکی دانشگاه ما می آمدند. من در سال ۱۳۷۰ به مقام استادی رسیدم. در سال ۱۳۸۴ هم بعد از ۳۰ سال فعالیت خواهش کردم که مرا بازنشسته کنند. بعد از بازنشستگی هم بیشتر به فعالیتهای مربوط به انجمن پریو پرداختم که جزء هیات موسس آن بودم.

آشنایی با ایمپلنت
اولین بار ترم اول سال اول دوره تخصصی پریودونتیکس در آمریکا در پیتسبورگ بود که با ایمپلنت آشنا شدم. آن موقع ایمپلنت ها هنوز بصورت بلید(blade/تیغه ای) بودند. همانطور که اشاره کردم دکتر بام همرز، رییس بخش ما، سابقه طولانی در این زمینه داشتند و تحقیقات فراوانی درباره ایمپلنت های بلید انجام داده بودند. من هم بشدت به این درمان علاقه مند شدم.
به دلیل فعالیت هایی که در بخش داشتم دکتر بام همرز قبول کرد که من به مطب خصوصی اش بروم و آنجا از نزدیک شاهد درمانهای او باشم. من در ابتدا آبزرور(observer) بودم ولی بعد دکتر اجازه داد تا موقع جراحی ایمپلنت دستیار ایشان باشم. البته ایشان فقط کارهای جراحی را انجام می داد و یک پروستودونتیست به نام دکتر ملیر کارهای پروتزی را بر عهده داشت.

تحقیقات در زمینه کورونت (Corvent)
مدتی بعد در بخش پریو دانشگاه پیستبورگ تحقیقات در زمینه ایمپلنتهای کورونت(corvent) آغاز شد. آن موقع هنوز پرفسور برنمارک پروتکل معروف خود را ارائه نکرده بود ولی صحبتهایی در این زمینه مطرح می شد. ما رزیدنت ها آن موقع نمی توانستیم خودمان این درمان را انجام بدهیم ولی تمام مبانی نظری ایمپلنت را دکتر بام همرز به ما تدریس میکرد.

آشنایی با پروتکل برنمارک
چند سال بعد از بازگشت به ایران، در چند ژورنال مختلف از کار دکتر برنمارک مطلع شدم و کمی بعد برای دیدن یک دوره دو هفته ای پریو به سوئد رفتم. در آنجا در ذیل همان دوره، درباره سیستم نوین ایمپلنت هم آموزش دیدم. استاد ما در آن دوره دکتر لینده بود. مدتی بعد درمان ایمپلنت را آغاز کردم و الان حدود ۲۵ سال است که در زمینه جراحی ایمپلنت مشغول فعالیت هستم.

اولین دیپلمات بورد ICOI در ایران
ICOI یک کمیته علمی آموزشی تحقیقاتی و البته غیرانتفاعی بین المللی است که در سراسر دنیا شعبه دارد. ICOI بزرگترین سازمان مرتبط با ایمپلنت در دنیا بوده و تعداد بسیار زیادی از دندانپزشکان سراسر دنیا عضو آن هستند. حدود ۱۰ سال هست که من عضو ICOI هستم. بعد از عضویت، مراحل fellow و دیپلمات را گذراندم و بعد متوجه شدم که اولین دندانپزشک ایرانی هستم که دیپلمات بورد ICOI را دریافت کرده است. البته بعد از من عزیزان دیگری هم آمدند و این مدارج را طی کردند.

یکی از هفت مرکز اصلی
چندی پیش از کمیته مرکزی ICOI با من صحبت کردند که من پرزیدنت آنها در ایران باشم. البته واقعیت این است که من بیشتر بخاطر دوستان دیگری که می خواستند در این زمینه فعالیت کنند این سمت را پذیرفتم و نمایندگی “مرکز ایمپلنتهای دهانی ایران” یا همان IRANCOI با همکاری جمعی از دوستان و همکاران فعال و علاقه مند دوسال پیش آغاز به کار کرد. مرکز ما ابتدا affiliate (عضو وابسته) بود مثل سایر گروهها در باقی کشورها. چند دوره سخنرانی و نشست داشتیم، تابستان سال قبل(۹۳)یک کنگره بین المللی در کوش آداسی به ریاست جناب آقای دکتر غلامرضا غزنوی و امسال نیز یک کنگره در خردادماه(۹۴) برگزار کردیم که ریاست این کنگره را جناب آقای دکتر کاظم مرشدی برعهده داشتند. در این کنگره اخیر جمعی از برترین سخنرانان رشته ایمپلنت به ایران آمده و سخنرانی داشتند. خود پروفسور کنث جودی ریاست کل ICOI نیز به ایران آمده و شخصا مدارک مربوط به فلوشیپ، مسترشیپ و دیپلماتهای ICOI را اهدا کردند.
در سال ۱۳۹۳، بخاطر فعالیتهایی که داشتیم از طرف کمیته مرکزی ICOI در آمریکا مرکز ما را بعنوان شعبه اصلی و مرکزی(component) پذیرفتند. بجز ما تنها ۶ کشور کانادا، استرالیا، چین، هندوستان، آمریکا و آلمان نمایندگی اصلی ICOI هستند. به عبارت دیگر از ۳۷ سال قبل هیچ کشوری نتوانسته بود یکی از نمایندگی های وابسته خود را به رتبه نمایندگی اصلی ICOI ارتقا دهد که افتخار بزرگی برای کشور ما و دندانپزشکی ایران محسوب می شود.

تجمیع فعالیتها
من همواره اشاره کرده ام که مسائل اخلاقی برای من در درجه اول اهمیت قرار داد. سعی داریم نمایندگی های دیگر ICOI در ایران را هم به نمایندگی خودمان ملحق کرده و با هم فعالیت کنیم و یک مجموعه مشترک داشته باشیم. نمایندگی جناب آقای مهندس فلکه و جناب آقای دکتر آهنگری به ما پیوسته که از حضور این عزیزان بسیار خوشحال و خرسند هستیم. امیدواریم بزودی دیگر نماینده ICOI هم به ما اضافه شود. من فکر می کنم اگر بصورت جمعی فعالیت داشته باشیم می توانیم حرمت و اعتبار این رشته را در ایران ارتقا داده و باعث پیشرفت آن شویم. در عین حال می توانیم در خارج از مرزها نیز ایران را بعنوان یک کشور پیشرفته در زمینه ایمپلنت مطرح کنیم.

پیشگیری مقدم بر درمان
به رغم تمام پیشرفتهای باورنکردنی در بحث مواد و تجهیزات و درمان، هنوز پیشگیری حرف اول را می زند. اما کارهای پیشگیری نیاز به برنامه ریزی در تمام کشور دارد و متولی آن هم وزارت بهداشت است. ما افراد و سازمانهای غیردولتی می توانیم کارهایی انجام دهیم ولی این موضعی است و کارهای گسترده و عمومی باید از طریق وزارتخانه انجام شود. باید برنامه ریزی شده و اجرا شود نه اینکه فقط بصورت تئوری باشد. قدم اول هم آگاهی است. ما باید به مردم آگاهی بیشتری بدهیم که بتوانند بهتر از دندانها و بافتهای نگهدارنده دندان مراقبت کنند تا دندانها از دست نرفته و نیازی به ایمپلنت وجود نداشته باشد. با ارتقا بهداشت دهان و دندان در سطح کشور، صرفه جویی مالی قابل ملاحظه ای هم انجام میشود.

نقش ICOI در ارتقا آگاهی
اما اگر کسی دندانی را از دست داد و خواست آن را با ایمپلنت جایگزین کند آنوقت باید درباره این درمان و افراد دارای صلاحیت انجام درمان اطلاعات کافی داشته باشد. یکی از برنامه های مرکز IRANCOI ما ارائه این اطلاعات به مردم است و قصد داریم از طرق مختلف به مردم درباره ایمپلنت اطلاعات بدهیم که آن نیز قدم مهمی است. جالب است بدانید که این در اساسنامه ICOI در آمریکا لحاظ شده و ابتکار عمل در این زمینه را به مراکز ICOI در سراسر دنیا واگذار کرده اند تا اطلاعات لازم درباره ایمپلنت را در اختیار مردم قرار دهند. این یک سود دوجانبه است هم برای ICOI و هم برای مردم.

دندانپزشکان عمومی و ایمپلنت
حق دندانپزشک عمومی است که کار ایمپلنت انجام دهد و این در تمام دنیا هم تاکید شده است. ولی باید برای انجام این کار دانش کافی داشته باشد. من شاهد درمانهای خوب همکاران عمومی بوده ام و حتی تماس گرفتم و به آن همکار تبریک گفتم ولی در مورد کیس های کمپلکس(بیمارانی با شرایط پیچیده) باید خیلی دقت شود

خانه کوچک یا برج
فرض کنید شما می خواهید یک خانه کوچک بسازید یا یک برج ۴۰ طبقه. طبعا محاسبات این دو مورد با هم فرق دارد. برنامه ریزی و محاسبات و دقت عمل در ساخت یک برج بسیار سخت تر و پیچیده تر از یک خانه کوچک یک طبقه است. این را دیگر همه می دانند. در مورد درمانهای ایمپلنت هم همینطور است. حتی خود ما هم حتما در مورد کیس های کمپلکس(بیمارانی با شرایط پیچیده) مشورت می کنیم که برای انجام درمان بهتر و دقیق تر امری ضروری است.

آموزش ایمپلنت در آمریکا
بد نیست اگر نگاهی به وضعیت آموزش ایمپلنت در آمریکا داشته باشیم. در آمریکا برای دانشجویان عمومی چهارچوبی وجود دارد. تئوریها آموزش داده می شود، دوره عملی هم بصورت آبزرور آموزش داده میشود. حالا دندانپزشک با آگاهی از درمانهای ایمپلنت فارغ التحصیل می¬شود و بعد اگر خواست کار ایمپلنت انجام دهد وارد دوره هایی میشود که آنجا تعریف شده. یکی از مراکزی که دوره های آموزشی ایمپلنت برگزار میکند ICOI است. ICOI هر ساله چندین دوره برگزار میکند؛ با دانشکده های مختلف هماهنگی می شود و استادان همان دانشکده دوره های آموزشی را مطابق سرفصل های مشخص و تحت نظارت ICOI برگزار می¬کنند. دندانپزشک دوره های تئوری و عملی را می گذراند که سه مرحله مقدماتی، متوسط و پیشرفته دارد. بعد دندانپزشک امتحان کتبی و شفاهی می دهد و در نهایت اگر توانست امتحانات را پاس کند گواهینامه معتبری دریافت می کند.
بنابراین در آمریکا هم هنوز آموزش آکادمیک دانشگاهی وجود ندارد و متولی آموزش ایمپلنت در آنجا موسسات آموزشی علمی هستند که مدارک معتبری هم صادر می¬کنند.

آموزش ایمپلنت در ایران
در کشور ما هم شرکتهای مختلف برای سیستمهای مختلف، دوره های آموزشی متعددی برگزار میکنند که استادان برجسته ای در این دوره ها آموزش می دهند و همکاران دندانپزشک عمومی میتوانند در این دوره ها شرکت کرده و در زمینه ایمپلنت آموزش ببینند. ولی به نظر من چون در کشور ما آموزش ایمپلنت کمابیش تازه و نوپا است، شتابزدگی هایی وجود دارد که اگر در مسیر صحیح قرار گیرد و برمبنای اصول صحیح و سرفصل های مشخص و معین باشد بسیار مفید خواهد بود. این گونه، هم برای دندانپزشکی کشور مطلوب تر است هم برای خود این موسسات و هم برای انعکاس اعتبار حرفه دندانپزشکی ایران در مجامع خارجی چون ما می توانیم به راحتی دندانپزشکان کشورهای دور تا دور ایران را برای آموزش ایمپلنت جذب کنیم.

حرف آخر
هدف من واقعا و در درجه اول اخلاق حرفه ای بوده و هست. آرزو می کنم از نظر اخلاق حرفه ای پیشرفت کنیم و اساتید و معلمان ما به قداست حرفه معلمی اعتقاد داشته باشند، اطلاعات صحیح را به دانش آموزان و دانشجویان منتقل کنند و به طبع شاگردها نیز از استادان الگوی مناسبی بگیرند.

منبع:دندانه