در مورد واریانت لامبدا ویروس کرونا چه می‌دانیم؟

 

دکتر حسن رودگری

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

کارگروه تازه‌های علمى کرونا سازمان نظام پزشکى کشور

این روزها همه‌جا سخن از واریانت لامبدا ویروس کروناست که بار اول شهریور سال گذشته در کشور پرو گزارش شد و البته داستان‌های بسیاری نیز در مورد آن گفته می‌شود که برخی پایه علمی ندارند. سویه لامبدا توسط WHO یک واریانت مورد توجه Variant of interest ارزیابی شده و هنوز در گروه مورد نگرانی قرار نگرفته است اما در صورت گسترش بیشتر ممکن است در گروه نگران کننده قرار گیرد.

در این واریانت دو جهش G75 V و T76 I در لوپ بین دو Beta-strands آنتی پارالل واقع می‌شود که در بین سکوئنس‌های ۲۴۶ تا ۲۸۰ هستند. به نظر می‌رسد این دو جهش مسئول پایدارتر شدن گلایکوپروتئین S می‌شوند و بر روی محل اتصال آنتی‌بادی‌های مونوکلونال اختصاصی علیه ویروس اثر مستقیم دارند. از طرفی یک دیلیشن در سکوئنس‌های بین ۲۴۶ تا ۲۵۲ در همین لوپ که از مشخصات سویه لامبدا است می‌تواند باعث تغییرات در سطح ویروس شود که نهایتاً باعث کاهش چسبندگی آنتی‌بادی ۴A8 به پروتئین سطح ویروس می‌گردد و احتمالاً همین جهش تا حدی امکان فرار از ایمنی را به این واریانت بدهد؛ اما در مورد اثر جهش‌های دیگر همانند L452Q و ۰۰S بر دامین RBD ویروس و چسبندگی آن به رسپتور ACE2 هنوز مستند علمی قوی وجود ندارد و به اثبات نرسیده است.

لذا فرار از ایمنی در سویه لامبدا احتمالاً یا در اثر یک دیلیشن (جهش حذفی) و کوتاه شدن محل اتصال آنتی‌بادی در لوپ پروتئین S باشد و یا در اثر تغییر سطح افزایشی گلاکولیزیشن باشد.

در یک‌مطالعه اخیر نیز کشف شده است که احتمالاً دیلیشن کوچک دیگر در Terminal Domain واریانت لامبدا به آن قدرت مقاومت در مقابل ضدویروس‌ها را می‌دهد که باید بیشتر بررسی شود. تا دو هفته پیش تعداد واریانت لامبدا در حال افزایش در آمریکای جنوبی و تا حدی USA بوده و تنها ۸ مورد از آن در انگلستان گزارش شد که همگی مسافر بودند، هرچند طبیعتاً باید انتظار ورود آن را داشت.

حدس زده می‌شود که واریانت لامبدا که C.37 نیز خوانده می‌شود سرایت‌پذیری بالاتری نسبت به دلتا دارد. البته طبق گزارش‌های این واریانت در بین واکسینه شده‌های شیلی نیز که یکی از سریع‌ترین و بالاترین پوشش‌های واکسیناسیون رادار است، در حال افزایش است و اکنون ۸۱٪ موارد جدید را تشکیل می‌دهد. البته محققین معتقدند عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی پس از دریافت دوز اول باعث این افزایش موارد جدید در واکسینه شده‌ها بود و برخی نیز نوع واکسن و قدرت پایین‌تر آن را مقصر می‌دانند. شیلی بیشتر از سینووک چینی استفاده نموده.

محققین دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک تحقیقی بر روی اثر واکسن بر سویه لامبدا انجام دادند و دریافتند که واکسن‌های mRNA رایج در آمریکا شامل فایزر و مادرنا قدرت خنثی‌سازی واریانت لامبدا را دارند و مونوکلونال آنتی‌بادی‌ها نیز هنوز بر آن مؤثرند؛ هرچند این سویه به درجاتی از هر دو فرار می‌کند اما واکسن و مونوکلونال آنتی بادی هنوز مؤثرند. نتایج آن‌ها نشان داد که لامبدا ممکن است تا دو برابر سرایت‌پذیری بیشتری از دلتا داشته باشد که احتمالاً مربوط به جهش L452Q آن است ولی نیاز به بررسی بیشتر دارد.

هنوز رسماً هیچ منبع معتبری اعلام ننموده که سویه لامبدا از لحاظ علائم بالینی از سایر واریانت های رایج متفاوت باشد که برای همه سویه‌های کرونا فعلاً همان تب با حس حرارت روی سینه و پشت، سرفه جدید و مستمر که بیش از یک ساعت طول بکشد و یا دو یا سه اپیزود حمله سرفه در روز باشد و از دست رفتن بویایی و چشایی و یا پاروسمیا است.

نتیجه می‌گیریم فعلاً به اخبار نگران‌کننده از منابع غیرعلمی در مورد سویه لامبدا و یا هر خبر دیگری که از رسانه‌های زرد منتشر می‌شود توجه نکنیم؛ ولی از تجربه کشور شیلی درس گرفته و پروتکل‌های بهداشتی را کما فی السابق در بین دریافت دوزهای واکسن کاملاً رعایت کنیم. برای واکسینه شده‌ها در زمان حضور در مجامع و اماکن عمومی هیچ تخفیفی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی مثل پوشیدن ماسک، رعایت فاصله ۱/۵ تا ۲ متر و شستن دست‌ها با الکل وجود ندارد. ضمناً ستاد ملی کرونا و وزارت بهداشت نیز سریعاً نسبتاً به تأمین واکسن‌های معتبر چه خارجی و چه داخلی که در تحقیقات اثر آن‌ها بر سویه‌های مختلف ویروس کرونا اثبات شده باشد، تعجیل نمایند.

منبع:دندانه