انتخاب یک دندانپزشک پژوهشگر برتر علوم غدد و متابولیسم
دکتر عبدالرضا معادی، دندانپزشکی است که سالها است در انجمن بیماران نادر و بیماران خاص به فعالیتهای جنبی علمی میپردازد و پروژه او با موضوع «مدیریت دیابت در کشور»، از سوی شبکه تحقیقات دیابت کشور، بهعنوان طرح برتر سال انتخابشده است. به همین مناسبت فرصت را مناسب شمردیم تا با ایشان گفتگو کنیم.
جناب دکتر معادی! چه شد که تصمیم گرفتید بهعنوان یک دندانپزشک به تحقیق در حوزه علوم غدد و متابولیسم بپردازید؟
این کار را به دنبال فعالیت خودم در انجمن بیماریهای نادر و خاص انجام دادهام که البته یک خلاقیت درزمینهٔ مدیریت دیابت است. عنوان این پروژه که از ۴ سال پیش آن را شروع کردم، «۱۰۰ نفر دیابتی» است که سطح دسترسی مردم را در مدیریت بیماری دیابت افزایش میدهد.
جرقه اولیه این طرح، این بود که سطح دسترسی افراد مبتلابه دیابت، به پزشکانی که میتوانند آنان را درمان کنند کم است و به این دلیل، پروژه آزمایشی را طراحی کردیم که ۱۰۰ پزشک فعال بخش خصوصی، آموزشهای یکسان ببینند، درمان بیماران دیابتی را بهصورت عملی فرابگیرند و متصل به شبکه مرکزی ورود اطلاعات باشند تا یک کنترلکننده مرکزی اطلاعات بیماران را بهصورت مرتب هدایت کند.
کار این افراد، غربالگری، تشخیص زودهنگام، درمان و پیشگیری از بروز بیماریهای ثانویهای که براثر دیابت به وجود میآید و همچنین مراقبتهای ویژه مانند تغذیه و پرستاری در منزل و از همه مهمتر آموزش و تغییر سبک زندگی بیماران دیابتی و خانواده آنها است.
در این طرح، پزشکان بیماران را بعدازاینکه نشاندار میشوند، بهطور مرتب رصد میکنند و اطلاعاتی که از آنها بهدستآمده را به شکلی درج میکنند تا در سیستم کنترلکننده مرکزی قابلدسترسی باشد و بتوان فرایند بهبود را در افراد مشاهده کرد.
بهعبارتدیگر، ما در عمل به سمتی میرویم که در درازمدت صاحب گروههای بینابینی با مدرک غیرپزشکی بشویم که بتوانند کار مراقبت و مدیریت بیماری دیابت را انجام بدهند و در حوزههایی که مربوط به دورههای تخصصی و فوق تخصصی است برای بیمار مجدداً دستور بنویسند.
طرح مدیریت دیابت در کشور را با همکاری چه گروهی و در چه آزمایشگاههایی انجام دادید؟
این طرح از ابتدای سال ۹۴ با همکاری بنیاد بیماریهای خاص و نهادهای مرتبط مانند پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، سازمان نظام پزشکی و انجمن پزشکان عمومی دانشگاه تهران و شرکت نوونوردیسک شروع شد و نوشتن و مدیریت طرح به عهده شخص من بوده است.
مسئولیت این طرح را در دو گروه علمی و اجرایی تقسیم کردیم و پژوهشگاه علوم غدد مسئولیت گروه علمی و بنیاد بیماریهای خاص مسئولیت گروه اجرایی بر عهده گرفتند. من هم در هر دو کمیته عضو هستم و این طرح را مدیریت میکنم.
بااینکه دیابت جزو بیماریهای خاص بهحساب نمیآید، چرا بنیاد بیماریهای خاص بر روی درمان آن تمرکز کرده است؟
بنیاد بیماریهای خاص بر روی درمان دیابت هم کار میکند، زیرا بیماران دیالیزی و پیوند کلیه، جزو بیماران خاص هستند و ۴۰ درصد از آنها معمولاً سابقه بیماری دیابت دارند. بنابراین یکی از برنامههای بنیاد بیماریهای خاص، این است که بتواند با دخالت در موضوع دیابت، کمک به کنترل آن و پیشگیری از آن، از میزان بروز بیماریهای کلیوی، دیالیز و حتی پیوند کلیه جلوگیری کند.
البته ما امیدواریم با حمایت مجلس و دولت، دیابت هم جزو بیماریهای خاص قرار بگیرد و به این بیماران هم بتوانند بدون پرداخت فرانشیز بعضی از درمانها و داروهای مخصوص خود را دریافت کنند.
طرح شما در حال حاضر در چه مرحلهای است؟
در حال حاضر این طرح در تهران، کرج، رشت، مشهد و اسلامشهر شروعشده است و در بعضی از شهرها ۲ تا ۳ پزشک و در بعضی دیگر ۱۰ تا ۲۰ پزشک در این قالب مشغول فعالیت هستند.
در حال حاضر ۸۰ درصد این طرح اجرایی شده است، یعنی تاکنون ۸۰ پزشک آموزشدیده و مشغول به کار هستند. انتظار میرود که تا پایان اردیبهشت ۹۵ آموزش ۱۰۰ پزشک به اتمام برسد؛ البته خواست ما این است که این طرح، فرایندی رو به رشد باشد که این تعداد پزشک ظرف ۵ سال آینده به هزار پزشک در سطح کشور افزایش یابند و البته این امر بعدازاینکه نتیجه کار این ۱۰۰ پزشک بازنگری شد محقق میشود.
گفتنی است ارزیابی روند پیشرفت این طرح، پس از ۱ سال معلوم میشود، اما انتظار ما این است که به این شیوه، هم بتوانیم از بروز بیماری دیابت پیشگیری کنیم و هم سطح کیفیت زندگی بیماران دیابتی را ارتقاء ببخشیم. زیرا در ایران بین ۴ تا ۵/۴ میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند که حدود ۲ میلیون نفر از آنها از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها یکهشتم کسانی که اطلاع دارند، توانستهاند بیماری خود را بر اساس فرمولی که سازمان بهداشت جهانی نوشته است به شکل مطلوبی کنترل کنند. بنابراین هفتهشتم جمعیت مبتلابه دیابت، بهصورت پارهوقت و موردی و بدون کنترل مناسب درمان میشوند. لازم به ذکر است که در سال جاری یک سند دیابت کشور تنظیم شد که شاید طرح ۱۰۰ نفر دیابتی بتواند یکی از بازوهای اجرایی آن باشد.
منبع:دندانه