درباره آفتین ژل در گفتگو با دکتر فرهاد شفیعی

 

دکتر فرهاد شفیعی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران است. او از جمله افرادی است که موفق به پیوند دادن دانشگاه و صنعت در حوزه فعالیت خود شده است. دکتر شفیعی موفق به تولید داروی موثری در درمان آفت و تجاری‌سازی آن با برند آفتین‌زل شده‌اند. اکنون درد جانکاه آفت دهانی بسیاری از ایرانیان با آفتین ژل درمان می‌شود.

درباره آفتین‌ژل و جزییات تولید و تجاری سازی آن با دکتر فرهاد شفیعی گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

جناب دکتر! لطفاً خودتان را معرفی و سوابق علمی خود را بیان کنید.
دکتر فرهاد شفیعی استادیار گروه مواد دندانی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. فارغ‌التحصیل در سال ۲۰۰۳ از دانشگاه توکیو ژاپن در رشته Dental Biomaterial هستم. حدود شش سال در ژاپن بودم که هم M.S و هم PhD را در دانشگاه توکیو گذراندم. در رابطه با مواد مختلفی آنجا تحقیقات کردیم و همچنین در مورد دستگاه‌های مختلف ازجمله MRI و همچنین ترکیبات مواد دندان‌پزشکی تحقیقاتی را انجام دادم. بعد از بازگشت به ایران تحقیقات را در یک شاخه خاص و روی یک مواد خاص ادامه دادیم تا به امروز بر روی سه ماده مختلفی موفق به تولید محصول شده‌ایم.

علت تمایل خود را به سمت تولید فناوری بفرمایید.
حقیقتاً بعدازاینکه تحقیقات به نتیجه خوبی رسید، نمی‌خواستیم این تحقیقات بدون استفاده بماند و می‌خواستیم توسط هم‌وطنان و همچنین بشریت استفاده شود و نه اینکه فقط یک مقاله‌ای باشد که در یک کشویی نگهداری شود و یا در سوابق علمی من به‌عنوان یک مقاله بدون استفاده باشد، می‌خواستم واقعاً محصولی باشد که سود به انسان‌ها بدهد و استفاده بشود. در همین راستا تمام تحقیقات خودم را انجام دادم و در حال انجام هم هستم. خوشبختانه یکی دو مورد از تحقیقات به نتایج خوبی رسیده که یکی از آن‌ها هم وارد بازار شده است.

تا کنون چه محصولاتی ساخته‌اید، در خصوص محصول تولیدی آفتین ژل توضیح دهید و علت اینکه به سمت تولید این محصول رفته‌اید چه بوده و چه ضرورتی برای تولید این محصول وجود دارد.
مهم‌ترین محصولی که اولین بار در دنیا هست و کارایی بسیار بالایی بالای ۹۰ تا ۹۵درصد دارد ژل درمانگر آفت دهان یا آفتین ژل هست. چراکه ما از زمان تحصیل در دانشگاه تهران و حتی خارج از کشور مطالعه می‌کردیم که درواقع آفت دهان بیماری است که عامل آن ناشناخته است. درمان آن‌هم ناشناخته است. خب ما توانستیم برای اولین بار در دنیا یک ژلی را بسازیم که آفت را بلافاصله درواقع زمان ۲۰ ثانیه به‌طور کامل درمان می‌کند و بر روی بافت‌های اطراف تاکنون عارضه‌ای نشان نداده است.

این‌یکی از محصولات ما هست و محصولات دیگر در رابطه با خمیردندان‌های هوشمند هستند که الآن ۵۰ سال است که بشریت از خمیردندان استفاده می‌کند ولی متأسفانه آن‌چنان آمار پوسیدگی در کشورهای مختلف مخصوصاً جهان سوم پایین نیامده پس درنتیجه خمیردندان‌های رایج شاید آن‌چنان کفایت لازم برای جلوگیری از پوسیدگی را نداشته باشند. به همین دلیل ما به سمت تولید خمیردندان‌های هوشمند سوق پیدا کردیم. البته در ژاپن و آلمان انجام می‌شود که یک مقداری از ما جلوتر هستند در این زمینه که به ما این شانس را می‌دهد که هم از تحقیقات آن‌ها استفاده کنیم و هم تحقیقاتی را خودمان در این زمینه کامل‌تر کنیم.

آیا آفتین ژل مشابه داخلی یا خارجی در کشور دارد؟ در صورت داشتن خارجی آیا از طریق مهندسی معکوس ساخته‌شده است؟
خیر، آفتین ژل اولین بار به‌وسیله شخص بنده کارهای تحقیقاتی‌اش انجام شد. به‌وسیله گروهی که خودم سرپرست و مجری آن بودم، روی نمونه‌های آفت‌های مردم ایران بررسی و آزمایش شد و مجوزهای لازم کسب‌شده و بعدازاینکه تمام مراحل آزمایشگاهی را طی کرده بود، مجوزهای لازم از وزارت بهداشت گرفته‌شده، هیچ مشابه داخلی و خارجی ندارد و برای اولین بار در ایران و ایالات‌متحده ثبت اختراع‌شده و در حال حاضر به دنبال ثبت اختراع در اروپا هستیم که انشاء اله بتوانیم در اروپا هم تولید داشته باشیم. پس درواقع به‌هیچ‌عنوان این ماده تحت مهندسی معکوس نیست و خودمان اولین بار در ایران کشف اختراع و تولید کرده‌ایم.

وضعیت تولید این محصول در حال حاضر در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
ما از بهمن‌ماه سال گذشته بعد از فراهم کردن نیازهای اولیه مثل مکان و مواد اولیه را تأمین کردیم، توانستیم محصول را وارد بازار کنیم. اما متأسفانه به تعطیلات آخر سال برخورد کردیم و شرکت‌های پخش، محصولات ما را در انبارها نگه داشتند. بعد از ۲۰ فروردین موفق شدیم این دارو را در داروخانه‌‌های سراسر کشور پخش‌کنیم که همچنین موازی با پخش در بازار، تولید را هم ادامه داده‌ایم.

برای تولید این محصول از جایی هم کمک گرفته‌اید و برای گرفتن تسهیلات چه مسیرهایی را طی کرده‌اید؟
ما از نهاد ریاست جمهوری معاونت فناوری بارها سعی کرده‌ایم تسهیلات دریافت کنیم. اما متأسفانه تا به امروز موفق نشده‌ایم و باوجوداینکه از بالاترین مقام‌های دانشگاه نامه‌های مختلف برای آن‌ها برده‌ایم و باوجود تماس‌هایی که گرفته شد ولی تسهیلاتی دریافت نکرده‌ایم ولی خوشبختانه باوجوداینکه مقدار تسهیلات برای تولیدی که ما داریم کم بوده اما توانستیم از طرف صندوق پژوهشی و فناوری غیردولتی تجهیزات پزشکی با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران از سال گذشته طی مراحل بازبینی تسهیلاتی را دریافت کنیم.

چگونه از وجود صندوق پژوهش و فناوری تجهیزات پزشکی و نحوه دریافت تسهیلات آن آگاه شدید؟
از طریق سایت دانشگاه با فراخوان این صندوق آشنا شدم و با تماس با دفتر ارتباط دانشگاه با صنعت با شرایط تسهیلات آشنا شدم و باوجوداینکه در ابتدای راه این صندوق بود با مراجعه چندین بار و جلسات مختلف و ارائه فایل‌ها و اطلاعات متعدد توانستیم از یک سال پیش با لطف این صندوق و همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران و پیگیری‌های متعدد تسهیلات را دریافت کنیم.

از لحظه درخواست تسهیلات تا لحظه دریافت چه مدت به طول انجامیده است؟
نسبتاً یک‌زمان معقولی بود در حدود دو ماه تا سه ماه از اولین درخواست و تا دریافت اولین قسط طول کشید ولی خود قسط‌ها هم پرداخت آن‌ها یک مقداری زمان برد که این به دلیل مراحل ارزیابی بوده و پرداخت خود قسط‌ها هم ۲ ماه طول کشید.

تسهیلات دریافتی چه مقدار از هزینه‌های تولید محصول را پوشش داده است؟
البته مبلغی که به ما پرداخت شد مبلغ بسیار کوچکی است در تولید چراکه تولید دارای هزینه‌هایی به‌صورت سریالی است و تکرار می‌شود و مانند یک پروژه تحقیقاتی نیست که در یک نقطه شروع می‌شود و یک نقطه تمام بشود. در تولید مراحل پشت سرهم هستند و چه‌بسا هنوز مرحله اول به ‌اتمام نرسیده مرحله دوم شروع بشود. درواقع شما باید پیش‌بینی‌های لازم را از هزینه‌های آینده خودتان در تولید داشته باشید. امیدوارم صندوق و دانشگاه به‌فناور به‌عنوان یک پژوهش‌گر نگاه نکند. درواقع فناور کار تولید می‌کند و کار تولیدی باید حمایت ادامه‌دار باشد و امیدوارم که صندوق و دانشگاه حمایت‌های خودش را ادامه بدهد.

آیا تسهیلات دریافتی سود هم داشته است؟ چند درصد؟ نحوه بازپرداخت تسهیلات چگونه بوده است؟
در رابطه با سود من راضی بودم. به دلیل اینکه سود تقریباً ۳% هست و یک درصد هم به خاطر نظارت بر طرح بوده که این درمجموع یک تسهیلات معقول است. برای کسی که تازه شروع به تولید می‌کند. در رابطه با بازپرداخت درواقع من یک گله‌دارم درواقع زمان دریافت اولین قسط تا زمان اولین بازپرداخت کمتر از یک سال بوده که به نظرم باید این زمان طولانی‌تر بشود.

آیا نحوه بازپرداخت تسهیلات مناسب با شرایط زمانی تولید محصول تا ورود آن به بازار بوده است؟
درواقع این نحوه بازپرداخت برای اینکه به قسمتی از تولید کمک بکنیم، خوب است. اما ما باید ببینیم این محصول چه موقع به سوددهی می‌رسد. برای مثال قراردادی که ما با شرکت‌های پخش‌کننده بستیم، ۶ ماه پس از هر مرحله فروش پول را دریافت می‌کنیم. درواقع به نظر من باید روی زمان‌های بازپرداخت قسط‌ها بازنگری بشود. درواقع تولید‌کننده باید به این توان برسد که با سود حاصل از فروش محصولات خود، اقساط تسهیلات خود را پرداخت کند.

نظر شما درباره برنامه‌های اجرایی دانشگاه درزمینهٔ ارائه تسهیلات به طرح‌های فناورانه چیست؟
به نظر من این بخش پرداخت تسهیلات به تولیدکننده‌های دانشگاهی، باید گسترده‌تر بشود و صندوق‌های بیشتری تمایل به سرمایه‌گذاری و یا ارائه تسهیلات به طرح‌های فناورانه داشته باشند. اما تولید یک بحث پیچیده‌ای است که کاملاً با پژوهش متفاوت است. به نظر من نگاه امروز صندوق‌ها به تولیدکنندگان دانشگاهی به‌صورت پژوهشی است. یعنی یک وام با تسهیلاتی را در اختیار تولیدکننده قرار می‌دهند که توقع بازپرداخت را در یک تاریخ معین دارند. باید به تولیدکنندگان دانشگاهی زمان بیشتری داده شود تا تولید به یک مرحله خوبی برسد تا بتواند تسهیلات را پرداخت کند و فناور هم بتواند در تولید پیشرفت‌های لازم را انجام داده باشد. به نظر من روی زمان بازپرداخت باید فکر بشود و این تسهیلات ادامه‌دار باشد.

اولویت‌های صندوق در حمایت از طرح‌ها به شرح زیر تعریف‌شده است:
طرح‌هایی که آماده تجاری‌سازی و یا دارای ریسک کمتری برای تجاری‌سازی هستند.
طرح‌هایی که منجر به تولید محصولاتی خواهند شد که جامعه به‌شدت به آن نیاز دارد و یا دارای آمار واردات بالایی هستند.
طرح‌هایی که دارای توجیه مالی و اقتصادی هستند.
طرح‌هایی که زودبازده و آماده ورود به بازار هستند.
طرح‌هایی که نقشه اجرایی و راه کامل دارند.
توضیح این‏که صندوق پژوهش و فناوری آماده پذیرش درخواست تسهیلات به طرح‌های فناورانه و نوآورانه توسط اساتید هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. جهت اطلاع بیشتر می‌توانید با شماره تلفن ۸۱۶۳۳۶۴۵ -۰۲۱ تماس حاصل نمایید یا به دفتر همکاری دانشگاه، صنعت و جامعه مراجعه کنید.

منبع:دندانه