چرا ما دندانپزشکان درباره خطاهایمان با هم سخن نمی‌گوییم؟

 

خطابه‌ای پرشور درباب خودافشاگری

دکتر علی کاظمیان
استادیار گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشکده دندان‌پزشکی مشهد

«سلام همکاران عزیز. دندان‌پزشک انسان است، درسته؟»
جمع دندان‌پزشکان حاضر در سالن هاج و واج نگاه می‌کردند. چه شروع عجیب و غریبی! سخنران آدم معمولی‌ای به نظر می‌رسید اما این چه طرز آغاز سخنرانی بود؟
– لطفا جواب بدین. دندان‌پزشک انسانه، موافقید؟
– بله (چند نفری با لبخند جواب دادند)
– خب، پس موافقید! و جمله دوم: هر انسانی خطا می‌کنه. درسته؟
– بله، درسته!
– بسیار خوب، و نتیجه منطقی‌ این دو جمله می‌شه: هر دندان‌پزشکی خطا می‌کنه.

چند نفری از مخاطبان شانه‌هایشان را بالا انداختند. انگار زیر لب می‌گفتند: «خب اینکه واضحه.»
– ولی واضح نیست. اینکه هر دندان‌پزشکی خطا می‌کنه اصلا واضح نیست. اگر واضح بود من و شما درباره خطاهامون بیشتر صحبت می‌کردیم. اما صحبت نمی‌کنیم. ما یه تعداد دندون‌پزشک اتو کشیده هستیم که جلوی هم به موفقیت درمان‌هامون پُز می‌دیم و اگه یه وقت از دهنمون بپره و از خطای دیروزمون چیزی بگیم به سرعت برق، بحث رو به شوخی و خنده می‌کشونیم که مبادا کسی باورش بشه خطایی کردیم. ولی مگر انسان خطا نمی‌کنه؟ چرا ما دندون‌پزشکا درباره خطاهامون حرف نمی‌زنیم؟ چرا؟

سخنران میکروفون را دستش گرفته بود و آمده بود وسط سن. سکوتی جمعیت را فرا گرفته بود.
– مثلا من، همین بنده که جلوتان ایستادم و شاید هم امشب مقاله همین خطابه پرشور رو بنویسم. من هفته پیش بیماری داشتم که دندون هفت بالاش نیاز به اندو داشت. دهان بیمار درست باز نمی‌شد. دندون چرخیده بود به سمت باکال. مکافاتی بود. خوب می‌دونید چی میگم. اکسس زدم. فایل رو گذاشتم توی کانال ولی هرچی گشتم کانال دومی پیدا نمی‌شد. گفتم وای کلسیفیه‌ست. عکس گرفتم اما هنوز نفهمیده بودم. عکس را هی چپ و راست کردم تا ناگهان متوجه فاجعه شدم. در اون وانفسا به جای دندون هفت، دندون عقل رو اکسس زده بودم. باورتون میشه؟ دندون هفت دور از دسترس بود اما من از هول حلیم افتاده بودم توی دیگ دندون هشت. من خطا کرده بودم. یک خطای بزرگ. یک خطای بزرگ و بچگانه. و این یک کابوس خیلی بزرگ بود؛ چون نمی‌تونستم، یعنی جرات نداشتم درباره‌ش با هیچکدوم از دوستام صحبت کنم. نمی‌تونستم مشورت کنم که حالا باید چطور این خطا رو مدیریت کرد. ما دندون‌پزشکا یاد نگرفتیم درباره خطاهامون صحبت کنیم. چرا؟ چون آبرومون می‌ره. حیثیت حرفه‌ای‌مون زیر سوال می‌ره. ولی مگر نه اینکه هر دندون‌پزشکی خطا می‌کنه؟ پس چرا درباره خطاهامون حرف نمی‌زنیم؟ چرا؟

رفت به سمت تریبون و جرعه‌ای آب نوشید.
– به آموزشمون نگاه کنید. ما به دانشجوی دندون‌پزشکی فقط درباره درمان ایده‌آل آموزش می‌دیم. خب لازم هم هست. اما درباره خطا چی؟ منظورم یک جلسه کلاس در مورد خطاهای اندو یا پروتز یا ترمیمی نیست. منظورم یه اقدام شجاعانه‌تره. چند نفر از شما استادی داشتید که بیاد سر کلاس دانشکده دندون‌پزشکی و بگه بچه‌ها من ماه پیش توی مطبم خرابکاری کردم؟ خطام این بود. اشکال کارم فلان چیز بود. بعدش اینجوری به بیمارم توضیح دادم. اونجوری خطا رو فالو کردم. فلان مقدار ازش پول گرفتم یا نگرفتم. چند تا استاد اینطوری داریم؟ کم داریم. چون استادامون فکر می‌کنن اگه بگن خطا کردند، افسانه خطاناپذیری‌شون نقش بر آب میشه. ولی دوستان، مگر واضح نبود که هر دندون‌پزشکی ممکنه خطا کنه؛ چه عمومی، چه متخصص؟ پس چرا درباره خطاهامون حرف نمی‌زنیم؟ چرا؟

دو سه نفری در جمعیت شروع به پچ‌پچ کرده بودند. سخنران برگشت پشت تریبون.
– این مسیر صنف ما رو ریاکار می‌کنه. چون وقتی خطا رخ میده فقط یه چیز برامون مهمه و اون اینکه ماست‌مالیش کنیم تا بیمار بو نبره. آسمون و ریسمونو به هم می‌بافیم تا بیمار دمشو بذاره روی کولش و ما نفس راحتی بکشیم و بریم سراغ بیمار بعدی. ما می‌تونستیم، یا بذارین بگم ما می‌تونیم، به جای پوشاندن خطا، افشا کردن خطاها رو در صنفمون تبدیل به ارزش کنیم. اینطوری کسی که خطا می‌کنه، یعنی هر کدوم از ما، احساس بی‌پناهی نمی‌کنه. چون حمایت مسئولانه هم‌صنفی‌ها پشت سرشه. ما از خطاهامون میتونیم یاد بگیریم. ولی یاد نمی‌گیریم چون جرئت نمی‌کنیم درباره‌شون حرف بزنیم.»

نفس عمیقی کشید تا حرف آخر را بزند.
«باید شجاعت به خرج بدیم. هرکس پا پیش بذاره به چند نفر دیگه این دلیری رو میده که اونها هم بی‌تپق درباره خطاهاشون حرف بزنن. حتی اگه رو در رو نمی‌تونیم، میشه از امکان شگفت‌انگیز دنیای مجازی استفاده کرد. دندون‌پزشک خوب، دندون‌پزشک بی‌خطا نیست؛ دندون‌پزشک خوب، دندون‌پزشکیه که مسئولیت خطاهاش رو بپذیره و اصلاحشون کنه. مطمئن باشین خودافشاگری به سود همه ماست. هم ما دندون‌پزشکا و هم مردم. والسلام…

منبع:دندانه