سندرم تونل کارپال و ارتباط آن با دندانپزشکی

 

نشانگان کارپال تانل (تونل کارپال) یکی از شایع‌ترین اختلالات ناحیه دست است که در نتیجه فشردگی عصب مدین در ناحیه مچ ایجاد می‌شود. هر عاملی که باعث کاهش سایز تونل یا افزایش سایز بافت‌های داخل تونل شود باعث این نشانگان می‌شود.
دندان‌پزشکان از جمله افرادی هستند که به دلیل شرایط کاری و استفاده بیش از حد از مچ و انگشتان دست، به این بیماری مبتلا می‌شوند.

علل و عوامل:
این عارضه معمولا به دلیل استفاده بیش از حد از مچ دست به ویژه در موارد کارهای ظریف و تکراری ایجاد می‌شود و اصولا به دنبال انجام مکرر کارهایی که با دست و مچ انجام می‌شود علایم آن بروز می‌کند. شیوع این بیماری در دندان پزشکان، خانم‌های خانه دار بین سنین ۳۰-۴۰ سال، کاربران کامپیو‌تر، نجاران، تصویرگران، کارگران، قصاب‌ها و مکانیکهای خودرو و رانندگان ماشینهای سنگین بیشتر است؛
این اختلال همچنین متعاقب بعضی از بیماری‌ها به واسطه التهاب و تورمی که ایجاد می‌شود، نیز مشاهده می‌شود از جمله این بیماری‌ها می‌توان به دیابت، کم کاری غده تیروئید، روماتیسم‌های مفصلی، حاملگی، نارسایی کلیه، شکستگی‌ها و صدمات، تومور‌ها و کیست‌ها و نیز الکلیسم اشاره کرد. ولی در خصوص علل شغلی حرکات تکراری مچ و انگشتان و ارتعاش بسیار موثرند.

علائم و نشانه‌ها:
۱-درد. این درد بیشتر در انگشت شست، نشانه و میانی است و به سمت ساعد و بازو هم کشیده می‌شود و شب‌ها افزایش می‌یابد همچنین این درد با افزایش استفاده از دست مثل زمان رانندگی یا خواندن روزنامه افزایش می‌یابد و با تکان دادن و فشار به کف‌‌ همان دست کاهش می‌یابد.
۲- بی‌حسی و سوزش در انگشت شست، نشانه و میانی که به سمت ساعد و بازو کشیده می‌شود.
۳- احساس فشار در یک یا هر دو دست که گاهی این علایم متوجه ساعد می‌شود در موارد شدید‌تر حتی شانه‌ها هم درگیر می‌شوند.
۴- فلج انگشتان شست، اشاره، میانی و نصف انگشت چهارم در بعضی موارد
۵- عدم توانایی در گرفتن اشیاء و افتادن اشیا از دست
۶- تغییر شکل ناخن‌ها و خشکی پوست دست و انگشتان
۷-حساسیت به سرما
این علائم اغلب شب‌ها تشدید شده و با حرکات تکراری و قوی دست بد‌تر می‌شود. در برخی موارد صاف کردن یا تکان دادن دست باعث بهبود علائم می‌شود. گاهی عدم توان انجام حرکات دقیق انگشتان و ضعف حرکتی نیز گزارش می‌شود. قدرت نگه داشتن وسایل کم می‌شود و گاهی حتی بیمار قادر به بستن دکمه‌های لباس نیز نیست.

تشخیص:
۱-گرفتن تاریخچه بیماری که کمک بسیاری به تشخیص می‌کند
۲- انجام معاینات فیزیکی توسط پزشک
۳-گرفتن نوار عصب
۴- در مواردی که بیمار علایم بالینی واضح نداشته باشد از‌ام. آر. آی جهت تشخیص بیماری استفاده می‌شود.

درمان:
۱-درمان حمایتی شامل:
محدود کردن استفاده از دست یا تغییر شیوه استفاده از آن
استفاده از آتل (یک وسیله بی‌حرکت کننده)
ورزش
۲- درمان دارویی
۳- درمان جراحی

توصیه‌های لازم در درمان حمایتی:
۱- از تکرار اعمالی که باعث شروع درد می‌شود خودداری نمایید در صورتی که امکان توقف فعالیت‌ها وجود ندارد، فعالیتهای خود را کاهش دهید یا به نحوی تغییر دهید که مچ دست تحت فشار نباشد.
۲- استرس به همراه فعالیت می‌تواند صدمه بیشتری وارد کند بنابراین کنترل استرس نقش بسزائی در کاهش درد دارد.
۳- در صورت استفاده از آتل باید روش صحیح پوشیدن آن را یاد بگیرید.
۴- توجه داشته باشید که آتل حرکات را محدود می‌کند و در ابتدا باعث بیشتر شدن درد می‌شود ولی با استفاده مداوم، متوجه اثرگذاری و کم شدن درد می‌شوید.
۵- از حرکات تشدید کننده درد بپرهیزید
۶- پیروی از برنامه‌های فیزیوتراپی از سفتی و سختی مفاصل و اختلال در عملکرد عضلات مربوط به مفصل و ارگانهای اطراف آن به هنگام پوشیدن آتل پیشگیری می‌کند.
۷- از خم کردن مچ دست بپرهیزید.
۸- زمانی که در حالت دراز کش هستید دست خود را بالا‌تر نگهدارید
۹- از دست سالم برای استفاده از موس کامپیو‌تر استفاده کنید

به طور کلی برای پیشگیری از از این بیماری به خصوص در بین دندانپزشکان رعایت نکات ذیل توصیه می‌شود:
– هنگام انجام کارهای درمانی به وضعیت و نحوه قرار گرفتن مچ دست توجه کنید.
– از انجام حرکات تکراری و اعمال فشار و نیروی زیاد در مدت طولانی تا حد امکان خودداری کنید. استفاده مداوم و بی‌استراحت از توربین یا انگل (که سنگین‌تر است) می‌تواند آسیب زا باشد.
– برای جلوگیری از اعمال فشار به یک نقطه خاص از مچ دست، در درمان‌های طولانی مدت، پوزیشن خود و بیمار را به صورت منظم عوض کنید.
– برای استراحت دادن به مچ دست می‌توانید در ساعات غیر کاری از مچ بند‌های طبی استفاده کنید.
– برای کنار زدن بافت نرم به خصوص در بیماران دارای لپ! از پرستار خود کمک بگیرید.
– دستتان را کمتر در معرض ارتعاش قرار دهید!
– اصلاح برخی از خطاهای لابراتوار را به خودشان بسپارید!
– به مدت طولانی و در یک حالت کار نکنید. هنگام کار استراحت متوالی داشته باشید.
– هر وقت در دستتان احساس درد و بی‌حسی کردید، دست از کار بکشید.
– در صورت احساس هر گونه ناراحتی و وجود علایم سریعا به پزشک مراجعه کنید تا نسبت به تشخیص و درمان به موقع اقدام کند.
– در بانوان معمولا این مشکل در دوران بارداری بروز می‌کند و پس از بارداری کاهش پیدا می‌کند ولی گاهی، این مساله ادامه دار خواهد شد که نیازمند پیگیری و درمان است و حتی در طول بارداری می‌توان با درمان به موقع و تزریق موضعی، به کاهش علایم کمک کرد.
– جدا از درمان‌های دندان پزشکی، استفاده نادرست از کیبورد و ماوس رایانه باعث بروز این عارضه می‌شود که خود نیازمند توجه خاص است.

منبع:دندانه