آیا روسای دانشکدههای دندانپزشکی مانع ادامه تحصیل بهداشتکاران شدهاند؟
رئیس دانشکده دندانپزشکی شهیدبهشتی: با تحصیل بهداشتکاران در این دانشکده مخالفت نکردهام
گفتگو با دکتر محمدجعفر اقبال درباره ادعای رئیس انجمن بهداشتکاران دهان و دندان مبنی بر مخالفت با ادامه تحصیل بهداشتکاران
پس از جذب ۸۰۰ دانشجوی تکنسین سلامت دهان، احتمال تکرار تجربه ناموفق دهه ۶۰، سبب نگرانی جامعه دندانپزشکی و مخالفت وسیع آنان با این طرح شد. نکته جالب در اینباره، مخالفت انجمن بهداشتکاران دهان و دندان، با دندانپزشک شدن این دانشجویان و منحرف شدن این طرح از مسیر اصلی آن بود. چنانچه نوشین سهرابی، رئیس این انجمن، در گفتگوی خود با پایگاه خبری دندانه، مطالبه اصلی خود را حفظ جایگاه واقعی بهداشتکاران با بهوجود آمدن امکان ادامه تحصیل برای آنان اعلام و اظهار کرد که روسای دانشکدههای دندانپزشکی، مانع تحصیل دانشجویان سلامت دهان در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در مراکز آموزشی خود میشوند.
بنابراین، مناسب دیدیم با دکتر محمدجعفر اقبال، رئیس دانشکده دندانپزشکی شهیدبهشتی، گفتگویی درباره چرایی این مخالفت داشته باشیم که در ادامه میخوانید:
*رئیس فعلی انجمن بهداشتکاران دهان و دندان، در گفتگوی خود با پایگاه خبری دندانه، اظهار کرده بود علیرغم تدوین کوریکولوم آموزشی رشته بهداشت دهان در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، روسای دانشکدههای دندانپزشکی، در مراکز خود به دانشجویان این رشته اجازه تحصیل ندادهاند. آیا شما بهعنوان رئیس دانشکده دندانپزشکی شهیدبهشتی، با تحصیل این دانشجویان مخالف هستید؟
من قریب ۳ سال است که این سمت مدیریتی را برعهده دارم، اما از اظهارات رئیس انجمن بهداشتکاران مبنی بر مخالفت روسای دانشکدههای دندانپزشکی با برگزاری دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد بهداشتکاران بیاطلاع هستم. شاید من این موضوع را به یاد نمیآورم یا در جلسهای مطرح شده است که من در آن حاضر نبودهام.
در مورد نیروهای حد واسط در دندانپزشکی، بحث و گفتگوهای زیادی انجام شده و در مواردی هم اخبار، اطلاعات و نتیجهگیریها با نادرستی و غلیان احساسات و عواطف صنفی توأم بوده است.
در چند ماه اخیر به مدد رسانههای جدید مثل تلگرام و مانند آن، شور و هیجانی در مورد بهداشتکاران در جامعه دندانپزشکی به راه افتاد و موافقین و مخالفین این طرح به اظهار نظر و ابراز عقیده پرداختند که من امیدوارم حاصل این بحثها و اقدامات سودمند باشد.
مدتی است این سؤال در ذهنم ایجاد شده است که آیا مشکلات مربوط به امور مختلف کشورمان، منجمله سلامت دهان، صرفاً در نتیجه کمبود آگاهی و مدرک دانشگاهی افراد است یا از کم بودن متخصصین ناشی میشود یا عوامل دیگری نیز ممکن است در آن دخیل باشد و سهم هرکدام از این عوامل که احتمالاً متعدد هستند در این ضعفها چقدر است.
من به هـیچ وجه مخالف اخذ لیسانس و فوق لیسانس و مانند آن برای بهداشتکاران نیستم و حق مخالفت هم ندارم چرا که نه سیاستگذارم و نه علم و اطلاعات سیاستگذاری را میدانم، اما اعتقاد دارم که لازم است برنامههای آموزش کشور و پذیرش دانشجو و تربیت متخصص و اعطای مدرک بر اساس نیاز کشور باشد. چرا که تاریخ رشد و توسعه کشورهای دیگر ثابت کرده است که ضمن این که هر شغلی نیاز به آموزش جامع و کامل دارد، آموزش اضافه و یا صدور مدرک به کارایی شخص نمیافزاید و در مواردی باعث ناکارآمدی میشود. هر کاری را باید فرد آموزش دیده و متناسب انجام دهد و در موضوع بهداشتکاران ما میتوانیم از تجربه سایر کشورهای موفق در این حوزه استفاده و در کنار آن تحقیق و بررسی کنیم.
*آیا با این ادعا که بهداشتکاران در صورت ادامه تحصیل در رشته خودشان، به سمت دندانپزشک شدن منحرف نمیشوند موافق هستید؟
در مورد دندانپزشک شدن بهداشتکاران باید بگویم این مسئلهای است که سابقه دارد و بر اساس قانون بهداشتکاران دهان ودندان مصوب مجلس شورای اسلامی، اکثریت قریب به اتفاق بهداشتکاران پذیرفته شده، پس از ۶ سال یا مدت بیشتری کار در روستاها، در دانشکدهها دوره چند ساله دیدند و دندانپزشک شدند و مراکز تربیت بهداشتکار تبدیل به دانشکده شد.
اکنون هم که به مدد اقدامات مشعشع دولت قبل، تعداد دانشکدههای دندانپزشکی از ۱۸ به بیش از ۵۰ عدد افزایش پیدا کرده و علاوه بر ۱۰ هزار دانشجوی شاغل به تحصیل دندانپزشکی در کشور، بیش از ۴ هزار ایرانی در کشورهایی مانند فیلیپین، بلاروس، اوکراین، ترکیه و آذربایجان مشغول تحصیل دندانپزشکی هستند و به زودی با اخذ مدرک به کشور باز خواهند گشت. در ضمن شرایط بهگونهای است که آنان در خارج از کشور علیه تصمیمات وزارت بهداشت تظاهرات میکنند و خواستهها و حقوق مسلم خود را مطالبه مینمایند.
چه کسی میتواند و این انگیزه و عزم و در نهایت این قدرت را دارد که دانشکدهای که شرایط تربیت دندانپزشک را ندارد تعطیل یا معلق کند؟ چه کسی برای حل مسئله دانشجویان و فارغالتحصیلان خارج از کشور طرح و نسخه قابل اجرا دارد؟
چرا همکار ارجمند ما این شرایط و مسائل را درک نمیکند و در خیال خود رؤیا میپروراند که اگر وزیر، وکیل و یا دبیر بود، واقعاً میتوانست این مهم را در طرفهالعینی و با صدور یک فرمان اداری انجام دهد و با این اقدام شایسته، نسل حاضر و نسلهای آینده را از مشکلات دندانپزشکی راحت کند؟ برخی از عزیزان از منزل یا مطب خود در کانال تلگرام مینویسند که چرا فلان کس که مسئولیت پذیرفت، در ۳ سال گذشته چند دانشکده جدیدالتأسیس ضعیف و کم امکانات را تعطیل نکرد؟ به نظر میرسد ما بیرون گود ایستادهایم و از دور، دست بر آتش داریم. البته من با ذکراین موارد نمیخواهم به مدیران محترم که خودم هم جزء آنان هستم جسارت کنم، بلکه غرضم طرح مسئله است.
از دیدگاه من موضوع بهداشت و درمان دهان و دندان با مسائل و گرفتاریهای بزرگی مواجه است و بدون فکر و تامل و جامعنگری راه به جایی نمیبرد. از یک سو ذینفعان موارد مورد توجه و منطبق بر منافع خود را بیان و پیگیری میکنند و به مدد رسانههای جدید تجمع میکنند یا طومار امضا تهیه میکنند؛ از طرف دیگر مسئولین عالیمقام که مطالبه و وضعیت مردم را میبینند طالب تهیه و اجرای طرحهای کوتاه مدت و بسیار زود بازده و به عبارت بهتر معجزه آسا هستند و مرتب از ناکارآمدی افراد سیستم خود گله میکنند و هزار حاشیه دیگر. اکنون شرایط به نحوی است که همه گروهها و افراد ذیربط، ناراحت، ناراضی و معترضاند. برای مثال داوطلبان کنکور سراسری و امتحان دستیاری، مخالف و معترض کاهش ظرفیت پذیرش دانشجوی دکترای دندانپزشکی و تخصصی هستند. عده دیگری از جمله دندانپزشکان و بهویژه جوانان فارغالتحصیل، فشار میآورند که چرا این تعداد پذیرش وجود دارد و لازم است از پذیرش دانشجو کاسته شود. مدیران و مسئولان وزارت بهداشت هم از وضع و شرایط موجود ناراضی و به آن منتقد هستند. در برخی موارد دانشکدههای نوپا فاقد کمترین امکانات آموزشی اعم از فضا، استاد و سایر مایحتاج هستند و دانشجویان و اساتید آن دانشکدهها همه ناراضی و ناراحتاند. چه باید کرد؟ حل این مسائل بهخصوص اگر فهم کامل و کلی از آنها وجود نداشته باشد و موضوع از جوانب مختلف شناسایی نگردد بسیار مشکل است. اکنون موضوع این است که ظاهراً بعضی از مقامات عالیرتبه طرفدار تربیت بهداشتکار و از طرف دیگر اکثریت قریب به اتفاق دندانپزشکان مخالف این طرح هستند. بهداشتکاران موجود میخواهند لیسانس و دکتری بگیرند. دانشگاهها خواست دیگری دارند و خلاصه هر کس صرف نظر از شرایط و گرفتاریها، خود را محق میداند و بر خواست خود پافشاری میکند. البته همه در یک اصل مشترکیم و در این ماجرای پرشور دنبال مقصری میگردیم تا بلافاصله و بی محاکمه نه فقط پوزه مقصر را به خاک بمالیم، بلکه او را از صفحه روزگار محو کنیم. تصور کنید اگر در این ماجراها چند شخص آزاد، خوشبیان و شورآفرین هم پیدا شوند و مظلومیت خود و دوستانشان را صدها بار منتشر کنند ماجرا چه میشود و چه راهحلهای خلاقانهای که ارائه نمیگردد. من شخصاً کار را مشکل و پیچیده میدانم و قطعاً حل این همه اشکال، احتیاج به فکر، برنامهریزی، صبر و حوصله و زمان دارد.
*به نظر شما، راهحل مشکل درازمدت و پر چالش نیروهای حد واسط دندانپزشکی در کشور چیست؟
در تمام کشورها برای هر خدمت، نیروی خاص با کمترین هزینه و بهترین بازده تربیت میشود و کارهای ساده که البته بسیار اهمیت و ارزش دارند را به نیروهای سادهتر واگذار میکنند. برای مثال کار ساده، اما بسیار با ارزش فلورایدتراپی، به یک کاردان ساده با گذراندن آموزش کم واگذار میشود تا هزینه تمام شده خدمت پایین بیاید. امثال این اعمال قابل واگذاری در امر بهداشت بسیار زیاد است. تجویز او ار اس و انجام چند کار بهداشتی ساده، اما مهم و موثر به وسیله کارکنان مراکز بهداشتی، از جهت اثر و کاهش مرگ و میر در کودکان بسیار درخشان بوده و شاخصهای سلامت جامعه را بهبود بخشیده است. این الگو میتواند در نظام بهداشت دهان و دندان نیز حسب خصوصیات و شرایط دندانپزشکی که البته تفاوتهای زیادی با پزشکی دارد باز تعریف و طراحی گردد و استفاده شود. آنچه مسلم است، در دنیا تجربیات و الگوهایی وجود دارد که متأسفانه ما تا کنون خود را از آنها محروم کردهایم. علاوه بر این، ما خود تجربه بسیار موفق اجرای نظام شبکه بهداشت و درمان را در کشور داریم که باعث افتخار کشور و نظام میباشد بهتر است این موارد را مورد توجه قرار دهیم.
من از اینکه در عرصه سیاست نیستم خوشحال و خوشبختم و هیچ گاه توان رفتن به آن میدان را در خود ندیدهام، اما به حساسیتها و ظرافتهای آن کمی وقوف دارم. از طرف دیگر متأسفانه آنقدر سفره سیاست در کارهای معمول و روزمره ما مردم وسیع است که همه موضوعات با سیاست آمیخته است و در مواردی هم تلاقی دارد. امیدوارم عرایض من صرفاً نظر شخصی تلقی شوند و به افراد و گروهها و سمتها منتسب نشوند. چرا که من سعی کرده و میکنم تا امور صنفی و با اولویت بیشتر مصالح کشور و مردم را در نظر داشته باشم و قطعاً دیدگاه شخصی من و همه افراد قابل پرسش و نقد و نفی است و نمیتواند قطعی باشد.
منبع:دندانه