0 محصولات
نمایش سبد خرید
حمایت از کالای ایرانی یا فرصت‌آفرینی برای رانت و مافیا؟
آیا حمایت از تولیدکنندگان داخلی دندانپزشکی به نفع دندان‌پزشکان و مردم است؟
«فضای رانتی که با هدف حمایت از تولید داخل برای بسیاری از محصولات دندانپزشکی از جمله آمالگام و کارپول بی‌حسی ایجاد کردیم، کیفیت لیدوکایین را بسیار کاهش داد. تا جایی که یک دندانپزشک برای کشیدن یک دندان مجبور می‌شود ۵ کارپول بی‌حسی استفاده کند.» این رامحمد حسین قربانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به نگین دندانپزشکی می‌گوید.
«حمایت از کالای ایرانی»، ترکیب دلچسبی است که از سوی رهبر انقلاب در پیام نوروزی سال ۹۷، به‌عنوان شعار امسال انتخاب شد. ایشان پیش از این و در سال‌های قبل هم بر حمایت از تولید، کار و سرمایه ایرانی تاکید کرده بودند، اما علی‌رغم این تاکید، نتیجه مطلوب حاصل نشده بود.
وزارت امور خارجه در اولین اقدام و در راستای تاکیدات مقام معظم رهبری در حمایت از کالای ایرانی و تولید ملی، بیانیه‌ای را در این ارتباط صادر کرد تا در ادامه نوبت به دستگاه‌های مختلف اجرایی و وزارتخانه‌هایی برسد که بیشترین مصرف‌کننده محصولات و کالاهایی هستند که یا در قالب واردات تامین و یا اینکه در داخل تولید می‌شود. در ظاهر این قبیل سازمان‌ها و نهاد‌ها، تلاش می‌کنند برای مقابله با تحریم‌ها و کاهش سهم واردات، توجه به تولیدات داخلی را سرلوحه اهداف عملیاتی برنامه‌های خود قرار دهند. در این بین، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، آزمایشگاه‌های پزشکی، مراکز تصویربرداری پزشکی، داروخانه‌ها و حتی مطب‌های پزشکان، از این قاعده مستثنی نیستند و می‌توانند سهم بالایی در تحقق شعار مد نظر رهبری داشته باشند.
در کشورمان اعتبار زیادی از لحاظ حجم ریالی و درصد کل نسبت به درآمد ناخالص ملی، در حوزه سلامت هزینه می‌شود و اگر تجهیزات پزشکی و ملزومات مصرفی را نیز به آن اضافه کنیم، می‌توان گفت که تقریبا ۲ درصد از تولید ناخالص ملی وارد حوزه سلامت می‌شود. حال اگر بازار وسیع مواد آرایشی، بهداشتی و مواد شوینده را نیز در نظر بگیریم، این عدد به حدود ۳/۷ درصد می‌رسد. این در حالی است که در دنیا ۱۰/۳ درصد تولید ناخالص ملی دنیا صرف حوزه سلامت می‌شود.
کلیدواژه حمایت از کالای ایرانی واکنش‌های متعددی را در میان سردمداران حوزه سلامت کشور برانگیخته است و چالشی‌ترین اظهار نظر در این زمینه از سوی وزیر بهداشت مطرح شد. جایی که سید حسن هاشمی موضوع «رانت» را مطرح و تاکید کرد که اجازه نخواهد داد محصولات پزشکی به سرنوشت صنعت خودروسازی در کشور دچار شوند.
در حال حاضر اگرچه سهم زیادی از داروهای مصرفی در کشور در اختیار تولیدات داخلی است، اما تجهیزات پزشکی تولید داخل کارنامه درخشانی در این زمینه ندارند. تفاوت این ۲ بخش در تامین کالاهای مورد نیاز در بازار سلامت کشور، همواره با ابهاماتی همراه بوده است، به‌طوری که برخی عقیده دارند نمی‌توان به بهانه تولید داخلی، از واردات محصولات دارویی و پزشکی با کیفیت جلوگیری کرد و عده دیگری نیز مانند آقای وزیر خلاف این ادعا را دارند.
در سطح عملیاتی حوزه بهداشت و درمان، اداره کل امور فراورده‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو، دستورالعمل حمایت از کالاهای تولید داخل در سال ۹۷ را به معاونین دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، انجمن تولید کنندگان و واردکنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی و انجمن صنایع سلولزی ایران ابلاغ کرده است. در این دستورالعمل اشاره شده که به منظور حمایت از تولید فراورده‌های آرایشی و بهداشتی در داخل کشور و در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، کمیته فنی و قانونی اداره کل امور فراورده‌های آرایشی و بهداشتی از ابتدای سال جاری با درخواست‌های مرتبط با فراورده‌های آرایشی و بهداشتی طبق مفاد رای مذکور عمل می‌کند.
نظرات گوناگون
در مورد اینکه اجرای سیاست حمایت از تولید داخل، تا چه اندازه در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی عملیاتی است، کار‌شناسان نظرات متفاوتی دارند. نایب رئیس مجلس شورای اسلامی معتقد است که حدود ۸۰ درصد تولیدات تجهیزات پزشکی به نوعی متکی به واردات است. با این حال اگر دولت در ۷۹۰ بیمارستان دولتی و بیمارستان‌های تامین اجتماعی از تولیدات داخلی استفاده کند، برای بخش خصوصی و مردم فرهنگ‌سازی خواهد شد. همایون یوسفی با اشاره به تلاش مجلس برای کم کردن مشکل تامین نقدینگی در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی می‌گوید: «البته وضع حوزه سلامت به نسبت سایر حوزه‌ها بهتر است.»
مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت رکورد عجیب‌ترین اظهار نظر در این حوزه را جابه جا می‌کند و با بیان اینکه در راستای حمایت از کالای ایرانی به خصوص در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی، برنامه‌های مختلفی دردست اجرا داریم، می‌گوید: «صادرات تجهیزات پزشکی در سال ٩٧ به میزان ۱۰ برابر افزایش خواهد یافت.» دکتر رضا مسائلی همچنین از تنظیم و تهیه دستورالعملی در راستای تحقق شعار رهبر در حوزه تجهیزات پزشکی خبر می‌دهد و تاکید می‌کند که این دستورالعمل قبل از پایان فروردین ماه نهایی می‌شود.
وی مدعی شده است که این دستورالعمل نحوه حمایت‌های وزارت بهداشت در حوزه تجهیزات پزشکی ساخت ایران را شفاف‌تر توضیح می‌دهد، چراکه تحقق این هدف نیازمند تعریف دقیقی از تجهیزات پزشکی ساخت ایران است و اینکه وزارت بهداشت برای تجهیزات پزشکی ساخت ایران باید براساس چه شیوه‌ای عمل کند.
دکتر ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت تاکید می‌کند که بیمارستان‌ها تا زمانی که داروی ایرانی موجود است، مجاز به استفاده از داروی خارجی نیستند. اظهار نظری که واکنش یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس را به دنبال دارد. رسول خضری تاکید دارد که صنایع داروسازی کشور به دلیل فرسوده بودن نیازمند تکنولوژی، فناروی و دانش روز هستند و وزارت بهداشت و دولت باید از صنایع داروسازی داخل حمایت جدی کنند.
وی می‌افزاید: «اگر شرکت‌های دارویی به دلیل مشکلات مالی و عدم دریافت مطالبات خود، نتوانند مواد اولیه تولیدات را تهیه کنند، قطعا ورشکسته شده و مشکلات آن‌ها افزایش پیدا می‌کند؛ پس اگر به دنبال حمایت از تولیدات داخلی به ویژه صنایع دارویی هستیم، باید برای نگهداری از آن حمایت‌های جدی به عمل آید.
سیاست‌های واردات تجهیزات پزشکی تغییری نکرده است
یکی از کار‌شناسان حوزه تجهیزات پزشکی معتقد است که نه در همه حوزه‌ها، اما در بسیاری از آن‌ها این پتانسیل وجود دارد که کالای تولید ایران از نظر کمی و کیفی با نمونه خارجی خود رقابت کند، مشروط به اینکه سیاست‌ها درست اعمال شود.
«دکتر مجید روحی» در گفت‌وگو با نگین دندانپزشکی با تاکید براینکه در حال حاضر قوانین واردات تجهیزات پزشکی از سوی وزارت بهداشت تغییر محسوسی نکرده است، می‌گوید: «مشکل اصلی بحث تامین ارز است. کالا‌ها کما فی‌السابق اجازه ورود دارند و سخت‌گیری خاصی اعمال نشده است. اگر سیستم جامع انتقال ارز بانک‌ها مشخص شود، خیلی از موارد قاچاق به شکل خودکار متوقف می‌شود.» وی تاکید می‌کند که اگر کالای داخلی قاچاق و بی‌کیفیت نباشد و رقابت منطقی بین تولیدکنندگان ایجاد شود، قطعا پتانسیل‌های زیادی وجود دارد که بتوان روی آن حساب کرد.
روحی با این تحلیل که وضع مقررات سخت‌گیرانه واردات تجهیزات پزشکی منجر به بروز انحصار می‌شود، مخالف است و تصریح می‌کند: «شرایطی که در صنعت خودروسازی به وجود آمده و همواره از آن به شکل رانت استفاده می‌شود، به خاطر دولتی بودن آن است. اما اگر در بخش خصوصی رقابت داشته باشیم و از واردات هم جلوگیری نشود، واردات کالاهای کم کیفیت مثل کالاهای چینی هم متوقف شود، هرگز رانت و انحصار ایجاد نمی‌شود. تنها لازمه آن این است که واردات هدفمند شده و فقط قطعاتی که تولید کننده به آن نیاز دارد، وارد شود. کمااینکه خیلی از کشورهای اروپایی هم قطعات خود را از سایر کشور‌ها وارد می‌کنند.»
وی با پذیرفتن این نظر که ایران فاصله زیادی با شرایط ایده‌آل از نظر کاهش حجم تجهیزات پزشکی وارداتی دارد، خاطرنشان می‌کند: «کم کردن این فاصله به گردن بخش خصوصی نیست، کمااینکه بخش خصوصی، خود نیازمند انگیزه و منافع است. بلکه نیازمند برایندی از کل همکاری بخش دولت و بخش خصوصی است.»
تولید کنندگان تجهیزات دندانپزشکی رغبتی برای تولید ندارند
دبیر سابق انجمن صنفی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی در پاسخ به این سوال که آیا ایران امکان دست‌یابی به خودکفایی در زمینه تولید تجهیزات دندانپزشکی را دارد یا خیر، توضیح می‌دهد: «تعاریف مختلفی از خودکفایی وجود دارد. این واژه در صنعت کمی غریب است، کما اینکه صنعت معمولا با همکاری صورت می‌گیرد و اینکه بگوییم همه چیز از کانال محصولات داخلی تامین شود، هرگز رخ نمی‌دهد. اما در جاهایی مثل تولید یونیت‌های دندانپزشکی و اتوکلاو مزایایی داریم که می‌توان از آن مزایا در جهت رقابتی‌تر کردن تولید استفاده کرد.»
روحی ادامه می‌دهد: «در کل در حوزه دندانپزشکی پتانسیل زیادی وجود دارد که اگر بخش خصوصی و دولت با سیاست‌های هماهنگ جلو بروند و برای آن برنامه داشته باشند، مطمئنا پا را از شرایط کنونی فرا‌تر خواهند گذاشت. اما متاسفانه به دلیل برخی سیاست‌ها مثل مشکلات قاچاق و… تولیدکنندگان رغبتی برای تولید ندارند و به سمت واردات رفته‌اند. چاره‌ای هم ندارند و نمی‌توان آن‌ها را منع کرد، چراکه به هر حال شرکت‌ها به دنبال منافع اقتصادی هستند.»
در حوزه دندانپزشکی کیفیت لازم برای رقابت را نداریم
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی معقتد است که اگرچه صنعتگران و جوانان ما در همه زمینه‌ها ظرفیت تولید داخلی را دارند، اما در حوزه مواد مصرفی دندانپزشکی کیفیت لارم برای رقابت با محصولات خارجی را به دست نیاورده‌ایم.»
«دکتر محمدحسین قربانی» ادامه می‌دهد: «درست است که باید با خرید محصولات داخلی به چرخه تولید و اشتغال کمک کنیم اما از طرفی تولیدکنندگان ما هم باید به بحث کیفیت کالا توجه داشته باشند. ما نمی‌توانیم تنها به داخل کشور فکر کنیم. کیفیت کالا باید به حدی باشد که بتواند بحث رقابت را در پیش بگیرد. اگر نتوانیم برندسازی را در دستور کار قرار دهیم، قطعا ذائقه مصرف کننده به سمت کالای با کیفیت خارجی می‌رود و دندانپزشکی هم از این امر مستثنی نیست. لذا علی‌رغم اینکه ما این ظرفیت و توانمندی را داریم باید به حوزه کیفیت تولید هم توجه ویژه‌ای داشته باشیم.»
این نماینده دندانپزشک مجلس تصریح می‌کند: «ما نمی‌توانیم بازار را یک‌سویه کرده و بگوییم باید واردات فلان محصول را که در داخل کشور تولید می‌شودِ، ممنوع کنیم. کما اینکه هرگونه واردات الزاما مانع تولید نیست. پس نباید با هیاهو و سیاسی‌کاری و نگاه یک‌سویه، از هر گونه واردات جلوگیری کنیم. اگر تولید تجهیزات دندانپزشکی را به شکل انحصاری ببینیم و به محصولات داخل اکتفا کنیم، قطعا شرایطی مانند آنچه در بازار خودرو می‌گذرد، به وجود خواهد آمد.»
دکتر قربانیتاکید می‌کند: «اگر در انتظار این باشیم که مرز‌ها را ببندیم و بازار مصرف را در اختیار محصول داخل قرار دهیم، منتج به انحصار، رانت و کاهش کیفیت می‌شود. تولید کننده ما باید در قیمت و کیفیت شهامت و جسارت رقابت با محصولات بر‌تر دنیا را داشته باشد.»
وی با بیان اینکه باید سخت‌گیری‌هایی در زمینه واردات تجهیزات دندانپزشکی داشته باشیم، تصریح می‌کند: «وظیفه تولید کننده داخلی هم این است که در زمینه ارتقای محصول خود بکوشد. وقتی فرد مصرف کننده نه تنها در زمینه کالای دندانپزشکی، بلکه در هر کالای دیگری محصول داخلی با کیفیت داشته باشد، قطعا از محصول داخل استقبال می‌کند. اما چون برخی محصولات را در انحصار قرار می‌دهیم، واردات آن را محدود می‌کنیم و همه امکانات از جمله تسهیلات و بازار را به تولید کننده می‌سپاریم، رانت ایجاد می‌کنیم.»
عواقب رانت در زمینه آمالگام و کارپول بی‌حسی
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی اضافه می‌کند: «همین فضای رانتی که برای بسیاری از محصولات دندانپزشکی از جمله آمالگام و کارپول بی‌حسی ایجاد کردیم، کیفیت لیدوکایین را بسیار کاهش داده است. تا جایی که یک دندانپزشک برای کشیدن یک دندان مجبور می‌شود ۵ کارپول بی‌حسی استفاده کند. لذا متاسفانه امروز ذائقه دندان‌پزشکان ما به سمت محصولات قاچاق سوق پیدا کرده است.»
وی با اشاره به اینکه در برخی دستگاه‌های تولیدی که متصل به سیستم هستند، رانت، دزدی و مافیا به وجود آمده، ادامه می‌دهد: «ما به سازمان غذا و دارو فشار آوردیم تا از واردات جلوگیری کند و همین امر باعث ایجاد رانت در زمینه لیدوکایین شرکت دارو پخش شد و کیفیت آن را افت داد. توزیع را در اختیار یک نفر و گروه خاص و بازار را هم به عنوان رانت در اختیار همان گروه قرار دادند. مافیا در محصولات دندانپزشکی نتیجه عدم است.»
منبع:دندانه
0