لیزر دیود کم‌توان یا ایبوپروفن، کدام‌یک در بهبود درد عضلات جونده موثرترند؟

 

 

نجات تی‌ام‌جی!

دکتر علی مؤدبی
متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت

درد و اختلال عملکرد در ناحیه گیجگاهی فکی مشکلی است که می‌تواند ناشی از اختلال در هر یک از اجزاء سیستم جونده از جمله عضلات، مفصل گیجگاهی فکی و ساختمان‌های وابسته به آن باشد.
محققین درباره علت بروز این مشکل نظرات متعددی دارند. عضلات در سیستم جونده دارای پایین‌ترین تحمل ساختاری هستند، بدین معنی که تحریکات و فشارهای وارده بر این سیستم در ابتدا جزء عضلانی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد که منجر به درد و محدودیت حرکات فک به‌طور اصلی، انحراف فک هنگام باز و بسته نمودن دهان و حساسیت به لمس یک یا تعداد بیشتری عضلات جونده یا تاندون‌های آن می‌شود. در بیماران با اختلالات گیجگاهی فکی، پارافانکشن که در اصل نوعی فعالیت عضلانی بدون هدف کاربردی است دیده می‌شود که شامل فعالیت‌هایی از جمله ساییدن و فشردن دندان‌ها روی هم، جویدن گونه، لب، جویدن جسم خارجی و… است. در این میان clenching و bruxism از بقیه شایع‌تر و اثرگذارتر است.

درمان
به‌طور کلی درمان‌های اختلالات گیجگاهی فکی به دو مرحله تقسیم می‌شود: مرحله اول شامل آموزش و آگاهی دادن به بیمار، دارو درمانی، فیزیوتراپی و درمان‌های لیزری و… می‌باشد.
مرحله دوم شامل اصلاحات اکلوژنی، پروتزهای ثابت، بازسازی تمام دندان‌ها، درمان‌های جراحی، اورتودنسی و… می‌باشد.
یکی از روش‌های درمانی که به صورت اولیه و در طیف وسیعی از بیماران مبتلا به اختلالات گیجگاهی فکی به کار می‌رود دارو درمانی است. ضد دردهای خفیف، ضد التهاب‌های غیر استروئیدی، داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای و شل‌ کننده‌های عضلانی داروهایی هستند که به عنوان بخشی از درمان اولیه به کار می‌روند.
NSAIDها احتمالاً شایع‌ترین داروهایی هستند که برای کنترل درد در درمان اختلالات گیجگاهی فکی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

لیزر کم‌توان
درمان لیزر کم‌توان برای اولین بار در یک مطالعه کارآزمایی بالینی جهت کاهش درد اسکلتی عضلانی در سال ۱۹۸۰ معرفی شد. اثرات تنظیم زیستی (Bio modulatory) لیزر کم‌توان سبب بهبود Microcirculation و تأمین اکسیژن سلول‌های هیپوکسیک در مناطق دردناک می‌شود. مزایای درمان LLLT شامل کاهش تمام یا قسمتی از درد، عدم استفاده یا به حداقل رساندن کاربرد داروهای مسکن و عدم رویارویی با عوارض ناشی از این داروها است. LLLT در هر سنی قابل انجام است و تقریباً هیچ‌گونه عارضه جانبی یا آثار پاتولوژیکال منفی بر بدن انسان در خصوص آن ذکر نشده است. درمان با LLLT از نظر کاهش هزینه درمانی نیز با توجه به اینکه نیاز بیمار به استفاده مداوم از داروهای مسکن یا سایر روش‌های درمانی را می‌کاهد مقرون به صرفه است. از طرفی بهبود سریع ایجاد شده در مقایسه با سایر روش‌های درمانی آثار مثبت روانی برای بیمار دارد که این امر در این دسته از بیماران که ازمزمن شدن درد رنج برده‌اند بسیار کمک کننده است.
محققین بر این باورند که LLLT می‌تواند به عنوان Monotherapy یا درمان کمکی در خصوص دردهای TMD به کار رود.

ایبوپروفن
ایبوپروفن یک ضد التهاب غیر استروئیدی است. تجویز آن در درمان اختلالات TMD به صورت مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز به مدت دو هفته سبب بهبود واضح درد در بیماران مبتلا به اختلالات گیجگاهی فکی می‌شود. در ضمن نتایج کاهش درد و بهبود حرکت فکی بیمار طی شش هفته مطالعه ادامه داشته است.
ایبوپروفن با مکانیسم مهار قابل برگشت غیر انتخابی ۱ cox و ۲ cox سبب مهار تشکیل پروستاگلاندین می‌شود. زمان شروع پیک اثر دارو یک تا چهار ساعت و نیمه عمر دارو تا ۲۴ ساعت است. از این رو مصرف دو بار در روز دارو که با همکاری بیشتر بیمار نیز همراه است، دارای اثرات آنالژزیکی مناسب می‌باشد. از عوارض جانبی آن اختلالات گوارشی و عوارض هماتولوژیک ذکر گردیده است.

TMD
شایعترین درد دهانی صورت با منشأ غیر دندانی است که در ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد ناشی از درگیری عضلات جونده است. اتیولوژی TMD به صورت مولتی فاکتوریال است و فاکتورهای بیولوژیک، رفتاری، محیطی، احساسی و شناختی به تنهایی یا در همراهی با هم علل زمینه‌ساز هستند. همچنین مارکرهای ژنتیکی خاصی نیز در مورد اختلالات تمپورومندیبولار پیشنهاد شده است. بیشترین میزان درگیری در TMD به صورت درگیری عضلات جونده است و روند درمانی تأکید شده برای بیماران با اختلالات دردناک تمپورمندیبورلار عبارت است از:
۱,۲ eassurance and counseling
۳.Rest
۴.Heat
۵.Pharmacothrapy
۶.Bihavioral-Jaw appliance
۷.Physical medicine
از بین روندهای درمانی ذکر شده، درمان دارویی شایع‌ترین درمان انجام شده است که نسبت به بقیه درمان‌ها بهتر مورد پذیرش بیماران واقع می‌شود.

روش اجرا
این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی تجربی به‌صورت قبل و بعد است. چهل بیمار مبتلا به سندرم اختلال عملکرد دردناک عضلات جونده به‌صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه دارویی تحت درمان با ایبوپروفن ۴۰۰ میلی‌گرم ۲ بار در روز به مدت ۳ هفته قرار گرفتند. این گروه همچنین لیزر به‌صورت پلاسبو دریافت نمودند. گروه درمان لیزری به مدت ۴ هفته و در مجموع ۱۲ جلسه تحت تابش لیزر کم‌توان دیود با طول موج ۸۱۰nm به عنوان درمان قرار گرفته و پلاسبو نیز دریافت کردند. جهت بررسی میزان درد از معیار VAS و جهت بررسی عملکردی از میزان حداکثر باز کردن بدون درد دهان maximum painless mouth opening در هر جلسه و پس از دو ماه از اتمام درمان استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفت.

معیار ورود
۱ـ بیمار دارای درد عضلات جونده که این درد به مدت بیش از سه ماه طول کشیده باشد.

معیار خروج
۱ـ عدم رضایت بیمار
۲ـ وجود ناراحتی گوارشی، کلیوی، آسم در خصوص درمان دارویی
۳ـ بارداری
۴ـ سرطان اپیدرمال، بیماری‌های پرولیفراتیو
۵ـ بیماری تبدار یا عفونی
۶ـ بیمار
Epileptic ۷ بیماران دیابتی
۸ـ اختلالات تیروئیدی

نتیجه گیری
درمان با لیزر کم‌توان mm 810 سبب بهبود واضح و کاهش معنی‌دار درد و افزایش معنی‌دار میزان باز کردن بدون درد دهان در بیماران MPDS می‌شود. با توجه به عوارض جانبی فراوان داروها و درجه بالای ایمنی درمان لیزر کم‌توان، استفاده از لیزر کم‌توان روشی مناسب و محافظه کارانه جهت درمان بیماران با درد عضلات جونده محسوب می‌شود.

 

منبع:دندانه