مقدمهای بر کتاب «راهنمای عکاسی از پرندگان» تالیف دکتر علی حسن فروغی
سهگانه توربین، دوربین و پوتین
دکتر محمود وطنپور
متخصص دندانپزشکی ترمیمی و پرندهنگر
پرندهنگری از تفریحات رو به رشد و مورد استقبال جهانی است که در سرزمین چهار فصل ایران نیز جایی برای خود باز کرده است. پرندهنگری را باید شاخهای از طبیعتگردی و اکوتوریسم به حساب آورد. با کمترین ابزار و هزینه میتوان پرندهنگر شد و از زیباییهای طبیعت لذت برد.
پرندهنگرها انسانهایی با روحیات لطیف هستند که شکل و رنگ خارقالعاده و رفتار خاص پرندهها را سوژه عکسهای خود میکنند و با ثبت زیباییهای این موجودات دوستداشتنی، سرمست و پرنشاط و پرهیجان میشوند. پرندهنگر برای به تصویر کشیدن گونههای مختلف و جذاب پرندهها، به طور خودکار، اهل سفر و گردش میشود و هر جا احتمال حضور پرندهای را بدهد، آنجا را به یک مقصد گردشگری تبدیل میکند.
تا انسان بوده پرنده هم بوده و تا پرنده بوده پرندهنگری هم معنا داشته است؛ از داستان کلاغی که معلم قابیل، پسر ناخلف جد بزرگ ما آدم (ع)، شد تا چهار پرندهای که به امر الهی توسط ابراهیم (ع) ذبح و به اذن آفریدگار احیا شدند. چهار پرنده منتخب چهار نماد بودند: طاووس نماد زینتهای دنیایی، خروس نماد شهوت، کرکس نماد آرزوی دور و دراز و مرغابی نماد حرص و طمع.
ادبیات غنی ما نیز مملو است از اشعار و ابیاتی که در آنها پرندهنگری موج میزند و به جزییات ظاهری پرندگان و نیز رفتارهای آنها پرداخته شده است. فقط شاعرانی توان سرودن چنین اشعاری را داشتهاند که پرندهنگرهای خوبی بوده باشند.
به نظر من مولوی و سعدی پرندهنگر هستند و صد البته جناب عطار نیشابوری که این پرندهنگری را در منطقالطیر به بالاترین شکل ممکن ارایه میکند و از هدهد و طوطی و قمری و فاخته و جغد و بوتیمار و بلبل و مرغابی و صعوه و طاووس و… میسراید و رفتارهای هر یک را به خوبی به تصویر میکشد:
بعد از آن طاووس آمد زرنگار نقش پرش صد چه بل که صد هزار
چون عروسی جلوه کردن ساز کرد هر پر او جلوهای آغاز کرد
و نیز این توصیف زیبای کبک که فقط کار یک پرندهنگر حرفهای هست را ببینید:
کبک بس خرم خرامان در رسید سرکش و سرمست از کان در رسید
سرخ منقاروشی پوش آمده خون او از دیده در جوش آمده
نزدیکتر بیاییم، اختر چرخ ادب، پروین اعتصامی هم پرندهنگر خوبی است. نمونهای از توصیف طاووس از زبان زاغ عیبجو را با هم بخوانیم:
زاغی به طرف باغ به طاووس طعنه زد/ کین مرغ زشتروی چه خودخواه و خودنماست
این خط و خال را نتوان گفت دلکش است/ این زیب و رنگ را نتوان گفت دلرباست
پایش کج است و زشت، از آن کج رود به راه/ دمش چو دم روبه و رنگش چو کهرباست
نوکش چو نوک بوم سیه کار، منحنی است/ پشت سرش برآمده و گردنش دوتاست
یا همین شاعر اهل کاشان، سهراب سپهری، او هم از کاکل پوپک و چکچک چلچله از سقف بهار میسراید و از زمان آمدن سار و خواندن کبک جستجو میکند:
من صدای پر بلدرچین را میشناسم
رنگهای شکم هوبره را، اثر پای بز کوهی را
خوب میدانم ریواس کجا میروید
سار کی میآید، کبک کی میخواند، باز کی میمیرد
همه اقشار جامعه با هر سن و سالی و با هر شغل و پیشهای میتوانند پرندهنگر باشند و از این همه زیبایی شوریدگی کنند. در این بین دندانپزشکان زیادی هم هستند که با پرندهنگری، خود را از روزمرگیهای زندگی دور نگه میدارند و بخش زیادی از اوقات فراغت خود را به پرندهنگری اختصاص میدهند. اینان با توربین، دوربین و پوتین سرخوشند. برخی تا آنجا در این ماجرا پیش رفتهاند که کتاب «راهنمای عکاسی از پرندگان» را تدوین کردهاند مانند دکتر علی حسن فروغی؛ مولف کتابی ارزشمند و بیاغراق بینظیر.
همانطور که خود نویسنده نیز در مقدمه کتاب آورده هدف از تدوین این کتاب آشنا کردن هرچه بیشتر مردم عادی با حیطه عکاسی و اصول عکاسی از پرندگان بوده است؛ چرا که نویسنده معتقد است عکاسی از حوزه تخصصی خود خارج شده و در بین اقشار عادی جامعه جایی برای خود باز کرده است.
کتاب در چهارده فصل در قطع وزیری و با کیفیت بالا به چاپ رسیده و به همین خاطر است که خواننده از مطالعه دویست و چهل صفحه این کتاب کمتر احساس خستگی میکند.
این کتاب را باید تشکیل شده از دو نیمه کاملا متفاوت دانست: نیمه اول به طور تخصصی روی آشنایی با دوربین، نحوه کار با دوربین، تنظیمات مختلف و نحوه نگهداری آن متمرکز است. نیمه دوم مباحث بیشتر پرندهنگری است و شامل شناخت سوژه و رفتار آن، نحوه انتخاب مکان عکاسی، راههای نزدیک شدن به پرنده، ترکیببندی در عکس، عکاسی در حال پرواز و عکاسی از زیستگاه و نیز لانه پرندگان.
خواندن این کتاب جذاب را که اولین چاپ آن در سال ۹۶ توسط انتشارات چویل صورت گرفته، به همه پرندهنگرها و نیز همه دندانپزشکان علاقهمند به پرندهنگری توصیه میکنم؛ چرا که مطالعه اثر یک همکار دندانپزشک در این حیطه، لذت کتابخوانی را مضاعف میکند.
منبع:دندانه