مانع‌تراشی تلخ‌کامان در مالیات گذاشتن بر شکر

 

نگاهی به چالش‌ها کشورهای پیشرفته در وضع مالیات بر روی مواد غذایی دارای شکر افزوده

وضع عوارض بر روی کالاهای آسیب‌رسان به دندان که به تازگی در کشور ما مطرح شده است، تمهیدی است که سبقه آن در کشورهای پیشرفته، به دهه ۱۹۳۰ میلادی برمی‌گردد که البته به سادگی هم قابلیت اجرا ندارد و با مشکلات زیادی روبرو است.
این کشورها وضع مالیات بر روی نوشیدنی‌های دارای شکر را، راه‌حلی برای کاهش مصرف آن‌ها در نظر گرفته‌اند. البته این یک عنوان کلی است که نوشیدنی‌های گازدار، نوشیدنی‌های ورزشی و نوشابه‌های انرژی‌زا را در بر می‌گیرد. این مالیات، در بسیاری از کشورها، عامل بحث و مجادله است و کارخانه‌های تولید کننده نوشیدنی مانند کوکاکولا، اغلب با آن مخالفت می‌کنند و طرفداران آن، از جمله انجمن‌های پزشکی ملی کشورهای مختلف و سازمان جهانی بهداشت، از وضع این مالیات به عنوان راه‌حلی برای کاهش اقبال مردم نسبت به رژیم‌های غذایی ناسالم و متعاقب آن کاهش هزینه‌های فربگی استقبال می‌کنند.
حال چرا وضع مالیات بر روی شکر، از نوشیدنی‌ها شروع شده است؟ دلیل آن این است که شکر موجود در نوشیدنی، برخلاف غذا، به سرعت وارد بدن می‌شود و با ذخیره در پانکراس و کبد، خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را بالا می‌برد و همچنین به دلیل کالری بالا، منجر به فربگی می‌شود. موضوع دیگر، این است که اگرچه شکر به بسیاری از غذاها افزوده می‌شود، اما نوشیدنی‌های شیرین، اولین منبع دریافت کالری نوجوانان در آمریکا و بریتانیا هستند. البته تحقیقات نشان می‌دهند مصرف این نوشیدنی‌ها در بسیاری از کشورهای پیشرفته رو به کاهش، اما در کشورهای در حال توسعه مانند ویتنام و هند با سرعت زیادی در حال افزایش است. چنانچه می‌بینیم کشورهای پیشرفته، بیش از کشورهای در حال توسعه به فکر چاره افتاده‌اند و دانمارک وضع مالیات بر روی نوشیدنی‌های فاقد الکل و آبمیوه را از دهه ۱۹۳۰ آغاز کرده و مجارستان سال ۲۰۱۱، فرانسه سال ۲۰۱۲، مکزیک سال ۲۰۱۳ و بریتانیا سال ۲۰۱۶، آخرین کشورهایی بوده‌اند که این تمهید را به کار بسته‌اند.

تئوری اقتصادی مالیات بر روی شکر چگونه است؟
وضع مالیات بر روی نوشیدنی‌های دارای شکر، به این معناست فروشندگان آن‌ها، باید قسمتی از مالیات را با افزایش قیمت محصول تأمین کنند و قسمتی از آن را هم خودشان بپردازند، اما موضوع این است که این مالیات، از هزینه‌هایی که افراد باید برای درمانشان بپردازد می‌کاهد و جامعه را به سمت سلامتی می‌برد. با این توصیفات، طبیعی است که کارخانه‌های تولیدکننده نوشیدنی‌های دارای شکر، از این مالیات استقبال نکنند، چرا که علاوه بر تحمیل هزینه‌های اضافه به آن‌ها، فروش محصولاتشان نیز کم می‌شود. در نتیجه، می‌بینیم تحقیقاتی که بودجه آن‌ها را این کارخانه‌های تأمین می‌کنند، سی و چهار برابر سایر تحقیقات، می‌گویند این نوشیدنی‌ها هیچ تأثیر قابل توجهی بر سلامت افراد و افزایش خطر دیابت و چاقی ندارند.
بر اساس تحقیقی که سال ۲۰۱۰ در ژورنال پزشکی Health Affairs چاپ شد، اگر میزان این مالیات در حدود هجده سنت بر دلار باشد، تغییر قابل توجهی در میزان مصرف نوشیدنی‌های دارای شکر می‌گذارد. جالب است بدانید که انجمن نوشیدنی‌های فاقد الکل آمریکا، برای جلوگیری از وضع مالیات بر این نوشیدنی‌ها، مبالغ قابل توجهی رشوه به کنگره آمریکا پرداخت کرده است. درواقع هزینه‌های سالانه لابی این انجمن، از سیصد و نود و یک هزار دلار در سال ۲۰۰۳، به بیش از ششصد و نود هزار دلار در سال ۲۰۰۸ افزایش پیدا کرد. حتی تعدادی از تولیدکنندگان این نوشیدنی‌ها، با یکدیگر ائتلاف کردند تا با وضع این مالیات مبارزه کنند.

بهره کم سلامت دهان از هدفمندسازی مالیات بر شکر
حال سهم دندان‌پزشکی از وضع این مالیات چیست؟ پروفسور نایجل هانت Nigel Hunt، رئیس دانشکده جراحی دندان‌پزشکی در رویال کالج جراحان لندن می‌گوید: «مصرف شکر، بر روی دندان‌های فرزندان ما تأثیر وحشتناکی دارد که در افراد زیر هجده سال، به وضوح قابل مشاهده است. ما هر روز، نوجوانان و کودکانی را می‌بینیم که بیش از یک دندان خود را کشیده‌اند و واقعاً شرم‌آور است که بلایی که بر سر نود درصد این دندان‌های از دست رفته آمده است، قابل پیشگیری است.»
آمار جدید NHS (نظام سلامت انگلستان) نشان می‌دهد چهل هزار و هشتصد فرد زیر هجده سال در این کشور، حداقل یک دندان را تحت بیهوشی عمومی کشیده‌اند که این، بیش از سی و پنج و نیم میلیون پوند روی دست دولت خرج گذاشته است.
پروفسور هانت تأکید می‌کند: «انجام صد و شصت و یک جراحی کشیدن دندان در روز، باید برای وزرا به معنای یک زنگ خطر تلقی شود که نه فقط بر روی نوشیدنی‌های فاقد الکل، بلکه به طور کل بر روی مصرف شکر محدودیت‌هایی وضع کنند.»
او ادامه می‌دهد: «اگرچه مالیاتی که دولت بر روی شکر وضع می‌کند، سبب کاهش مصرف آن می‌شود، اما کمپین‌های سلامت هم باید به والدین گوشزد کنند که حفظ سلامت دهان را به کودکان بیاموزند.»
میک آرمسترانگMick Armstrong، رئیس پیشین انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا هم می‌گوید: «وضع مالیات بر روی غذاها و نوشیدنی‌های دارای شکر، راه مناسبی برای بهبود سلامت عمومی و کاهش پوسیدگی دندان خردسالان است.»
او با انتقاد از تولیدکنندگان مواد غذایی به دلیل مصرف زیاد شکر در محصولات خود، خواهان مداخله دولت می‌شود و ادامه می‌دهد: «اگرچه وضع مالیات بر روی شکر منصفانه به نظر نمی‌رسد، اما اقدامی صحیح است. چرا که این ماده، هیچ ارزش غذایی ندارد و کارش خراب کردن دندان‌ها است.»
گفتنی است وزیر بهداشت این کشور هم در این رابطه بی‌تفاوت نبوده است. او بر این عقیده استکه شکر باید به دلیل هزینه‌های درمانی که به جامعه تحمیل می‌کند، مشمول مالیات قرار گیرد، اما به این دلیل که دستگاه حاکمیت، تمایلی به تحمیل هزینه اضافیبه سبد غذایی مردم ندارد، نتوانسته است خواسته خود را عملی کند.

منبع:دندانه