دندانپزشکی قانونی و مدیریت بحران

 

نقش دندان‌پزشکان در امدادرسانی به آسیب‌دیدگان بلایای طبیعی و انسانی

این روزها در امتداد حادثه فروریختن ساختمان پلاسکو و صدمات گسترده ناشی از آن، اهمیت مدیریت بحران و آمادگی مناسب برای ارائه خدمات امدادی لازم در حوادث این‌چنینی، بیش از پیش برای مردم و مسئولین آشکار شده و به نمایش درآمده است. همواره شنیده‌ایم که حادثه خبر نمی‌کند و این یعنی ما نمی‌توانیم شدت و زمان وقوع آن را پیش‌بینی کنیم و هیچ‌وقت هم نمی‌توانیم به اندازه کافی برای رویارویی با آن آماده باشیم. بنابراین ضروری است همیشه گوش به زنگ باشیم تا بلایای طبیعی و انسانی که تکرار و شدت آن‌ها در یک دهه گذشته، توجه مردم و رسانه‌های جمعی را به طور قابل توجهی به خود جلب کرده‌اند از راه برسند. در ۱۰ سال گذشته، آمار بلایایی با عامل طبیعی و انسانی، به اندازه‌ای بوده است که می‌توان گفت روزی نبوده که خبر وقوع آن‌ها از سر تیتر رسانه‌های کشورهای مختلف به زیر آمده باشد. در این مدت، بیش از ۲و ۶ دهم میلیارد نفر در ۷ قاره جهان جان خود را در اثر این حوادث از دست داده‌اند. بنابراین در این شرایط، تشکیل تیم‌های مدیریت بحران، از جمله وظایف دولت‌ها است که دندان‌پزشکان هم قطعاً باید در آنان حضور داشته باشند، اما چرا حضور این نیروهای متخصص در مدیریت حوادث ناشی از بلایای طبیعی ضروری است؟

نقطه آغاز پیوستن دندان‌پزشکان به گروه‌های مدیریت بحران
نخستین کسی که به ظرفیت‌های دندان‌پزشکان در مدیریت بلایای طبیعی و انسانی اشاره کرد، سرهنگ ویلیام مورلانگ “Col. William M. Morlang”، از اعضای نیروی هوایی آمریکا بود. او در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی این بحث را مطرح کرد و تا پیش از آن، خدمات دندان‌پزشکی در شرایط بحرانی و بلایا، کم‌اهمیت یا بی‌اهمیت شمرده می‌شد، اما امروزه ثابت شده است که دندان‌پزشکی قانونی، در شرایطی که تشخیص هویت با روش‌های قدیمی امکان‌پذیر نیست، نقش حیاتی در مدیریت حوادث و تلفات ناشی از آن دارد و دندان‌پزشکان می‌توانند در تیم پزشکی قانونی، نقش مهمی در تشخیص هویت کشته‌شدگان داشته باشند و با توجه به این موضوع، اهمیت حفظ آمادگی این نیروها برای رویارویی با بلایای جمعی و استفاده از تکنولوژی‌های روز روشن می‌شود.
یکی از نمونه‌هایی که کاربرد دندان‌پزشکی قانونی را به‌خوبی نشان می‌دهد، حادثه ۱۱ سپتامبر است که در آن، یک گروه دندان‌پزشک با تیم DMORT که جزئی از NDMS یا تیم خدمات ملی پزشکی در زمان بلایا در آمریکا است همکاری می‌کرد. DMORT یکی از ۵ گروه تشکیل دهنده NDMS در دولت فدرال است که نیازهای پزشکی ایالات متحده آمریکا را تأمین می‌کنند.

تصویب قانون حضور دندان‌پزشکان در بلایای طبیعی
در اولین روز از ژانویه ۲۰۰۹، قانون عملکرد دندان‌پزشکان در شرایط اورژانسی در آمریکا اصلاح و قانونی جدید تصویب شد که می‌گفت: «دندان‌پزشکانی که جزو گروه‌های امدادگر هستند و از این پس DER یا Dental Emergency Responder خوانده می‌شوند، باید در شرایط اورژانسی خدماتی که پیش از این به خوبی آنان را تعلیم دیده‌اند را ارائه کنند.»
وظایف عمده دندان‌پزشکان آمریکایی در بلایا، شامل درمان جراحات دهان، جمجمه و صورت، عملیات احیاء، اخذ تاریخچه پزشکی بیمار، بی‌هوش کردن بیمار یا مدیریت بیهوشی، کنترل عفونت و واکسیناسیون، راه‌اندازی آی‌وی لاین‌ها، بخیه زدن و جراحی، کمک به تثبیت بیمار و کمک به مدیریت شوک می‌شود.

دندان‌پزشکی قانونی در آمریکا
دندان سخت‌ترین بافت بدن است که می‌تواند وزن‌های سنگین و حرارت بالا را تحمل کند و در برابر تروما، سوختگی، تجزیه و تغییر ساختار محافظ است و از طرف دیگر، منبع فوق‌العاده‌ای از DNA به شمار می‌رود. بنابراین، گفته می‌شود تشخیص هویت افراد از روی ساختار دندان‌ها یا بررسی درمان‌های دندان‌پزشکی پیشین اشخاص، بیشتر از سایر روش‌ها قابل اعتماد است. تشخیص هویت از روی دندان‌ها یا ID براساس شرایط پاتولوژیک بیمار همانند اختلالات ناشی از فقدان دندان، مال اکلوژن یا درمان‌های دندان‌پزشکی صورت می‌گیرد.
در آمریکا، تیم تشخیص هویت دندانی یا ID، شامل ۳ گروه به نام‌های ‘GO TEAM’, ‘SUPPORT TEAM’ و ‘COMPARISION UNIT’ است که وظیفه آن‌ها به ثبت مشخصات افراد پیش از مرگ، پس از مرگ و تطبیق یافته‌های ثبت شده در کامپیوتر با استفاده از سیستم WinID مربوط می‌شود. WinID در اصل یک سیستم تشخیص هویت از روی دندان است که بدون کاغذ کار می‌کند و شامل چارت‌ها، رادیو گراف‌ها و عکس‌های دندان دیجیتالی شده شخص در زمان قبل و بعد از مرگ او می‌شود. این نرم‌افزار، این قابلیت را دارد که اطلاعات جمع‌آوری شده را به صورت الکترونیکی فیلتر کند یا از آن‌ها کاتالوگ تهیه کند. بنابراین می‌توان اطلاعات افراد را پیش و پس از مرگ آن‌ها به آسانی با یکدیگر مقایسه کرد. DMORT و هیات دندان‌پزشکان قانونی آمریکا یا ABFO، هر دو از سیستم WinID استفاده می‌کنند. البته نرم‌افزارهای بین‌المللی مشابهی هم وجود دارند که از جمله آن‌ها، می‌توان به DVI که اینترپل از آن استفاده می‌کند و DAVID که استفاده از آن در استرالیا و کشورهای آسیایی مرسوم است اشاره کرد.

منبع:دندانه