چهلشمارگی!/ تنها ماهنامه پویای علمی دندانپزشکی که به شماره۴۰ رسید
چهل شماره، عمر زیادی است برای یک نشریه در کشور ما که عمر مطبوعاتش گاه از عمر برگ درختان نیز کوتاهتر است! مخصوصا یک نشریه تخصصی دندانپزشکی، آنهم نشریهای که تمام کارهای آن از نوشتن و ترجمه و تایپ گرفته تا صفحهآرایی و انتشار تنها توسط یک نفر انجام میشود.
دکتر میترا میرمحمدی چهار سال است که ماهنامه «جراحی فک و صورت– تازهها» را یکتنه و به شکل منظم منتشر میکند.
این نشریه دربرگیرنده گلچین و خلاصهای از مقالات روز نشریات دنیا در رشته تخصصی جراحی دهان فک و صورت است و در ابتدای هر ماه در قالب فایل PDF برای متخصصان این رشته و دندانپزشکان ایمیل میشود.
به بهانه رسیدن به چهلمین شماره این نشریه با دکتر میرمحمدی گفتگو کردیم تا از جزییات انتشار این نشریه و مصائب ژورنالیسم تخصصی بپرسیم.
دکتر میترا میرمحمدی در سال ۱۳۵۸ وارد دانشکدۀ دندانپزشکی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۷۵ دورۀ تخصصی جراحی دهان و فک و صورت را با اخذ درجه PhD در باکو (جمهوری آذربایجان) به اتمام رساند. یکسال در کشور آذربایجان بهعنوان استادیار دانشگاه تدریس کرد و سپس به وطن بازگشت. از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۶دوره تکمیلی جراحی دهان و فک و صورت را در دانشگاه تهران گذراند. از آن زمان تاکنون در رشته تخصصی خود مشغول فعالیت حرفهای است. در نهادهای مدنی دندانپزشکی کشور یک دوره به عنوان بازرس انجمن علمی و صنفی دندانپزشکی ایران و عضو هیئت مدیره انجمن علمی جراحان دهان و فک و صورت فعالیت داشته است.
– خانم دکتر میرمحمدی! ایده تدارک و انتشار این نشریه «جراحی فک و صورت– تازهها» چگونه به ذهن شما رسید و چرا برای انتشار آن قالب PDF و ارسال از طریق ایمیل را انتخاب کردید؟
– وقتی دوره تکمیلی را در بخش جراحی دهان و فک و صورت دانشگاه تهران گذراندم با تجربه بسیار تلخی که در آنجا داشتم کاملا به این نتیجه رسیدم که برایم فعالیت علمی در مراکز علمی- پژوهشی دانشگاه ممکن نیست. در جست و جوی راهی برای استفاده از زحماتی که برای تحصیل علم کشیده بودم، متوجه شدم نشریهای علمیـ تخصصی در رشته جراحی دهان و فک و صورت که بتواند تازهترین مقالات را به همکاران معرفی کند وجود ندارد و موسساتی که در دانشگاه با عنوان مرکز تحقیقات و غیره وجود داشتند در عمل ناتوان بودند.
انگیزه من برای انتشار این نشریه به عنوان فردی که سالیان زیادی را در خارج از کشور فعالیت علمی داشته و نسبت به منافع ملی کشورش خود را متعهد میداند، بقای علمی خود بود.
مجله کاغذی هزینه زیادی میطلبد و برای انتشار آن باید اسپانسر گرفت و آگهی چاپ کرد. من ترجیح دادم از این راه وارد نشوم. نشریه الکترونیکی در قالب PDF آسان است و ارسال آن از طریق ایمیل سهلتر و کم هزینهتر.
– ظاهرا ماهنامه شما تنها نشریه علمی دندانپزشکی است که طی چهار سال اخیر به شکل مستمر منتشر شده است. چرا تعداد نشریات علمی دندانپزشکی در کشور (که در دسترس تمام دندانپزشکان قرار گیرد و محدود به جامعه دانشگاهی نشود) اینقدر پایین است؟
– بسیار متاسفم که ماهنامه « جراحی فک و صورت – تازهها» تنها نشریه علمی منظم در دندانپزشکی کشور است. علت بیرقیب بودن ماهنامه، کم کاری انجمنهای علمی دندانپزشکی است زیرا انجمنها با سرمایه انسانی و مالی خوب میبایست انتشار نشریات علمی را از اهم وظایف خود بدانند ولی متاسفانه یا اصلا علاقهای به این کار ندارند و یا توان آن را ندارند. البته انحراف انجمنهای علمی موجود از وظایف اساسنامه غیرانتفاعی خود از دیگر عاملها است.
– مطالب هر شماره از نشریه شامل چه بخشها و مضامینی است و چگونه تهیه و انتخاب میشوند؟
– مطالب شامل سرمقالهای است که بنا به ضرورت روز به مسائل علمی و حرفهای میپردازد، گزیدهای از مقالات تازه از نشریات معتبر بینالمللی رشته جراحی دهان و فک و صورت آورده میشود و در انتها اخبار کنگرهها و سمینارهای علمی انجمنها و رویدادهای علمی بینالمللی در آن درج میشود.
– تهیه مطالب بر عهده خودتان است یا دوستان دیگری در این راه شما را یاری میدهند؟ تدارک هر شماره از نشریه چقدر زمان و هزینه میبرد؟
تهیه مطالب را خودم انجام میدهم. هر ماه مقالههای بسیاری از آخرین شماره نشریات معتبر جهانی را میخوانم و پس از انتخاب چند مقاله آن را ترجمه و تلخیص میکنم گاهی نیز مقالههای همکاران را چاپ میکنم. صفحهبندی ماهنامه را نیز خودم انجام میدهم. به طور کلی در همه وقتهای آزادم به کارهای ماهنامه میپردازم. میتوانم بگویم ماهنامه بچه دوم من است و با آن زندگی میکنم و به نوعی به لحاظ ذهنی و عینی درگیر آن هستم.
– مخاطبان ماهنامه شما چه صنفی هستند و چند نفرند؟
– چون نشریه تخصصی است مخاطبان در درجۀ اول همکاران جراح دهان، فک و صورت هستند که حدود ۴۰۰ نفرند اما به علت شمولیت مقالات جراحی دهان و پاتولوژی، برای همکاران دیگر دندانپزشک و همچنین برای همکاران رشتههای همپوشان در پزشکی مانند متخصصان گوش و حلق و بینی و جراحان پلاستیک و ترمیمی و جراحان عمومی نیز قابل استفاده است.
– آیا نشریه تنها از طریق ایمیل برای مخاطبان ارسال میشود یا آرشیو نشریه در سایتی قابل دسترسی است؟
– نشریه به طور منظم در ابتدای هر ماه از طریق ایمیل برای همکاران علاقهمند ارسال میشود ولی آرشیو آن در سایت شخصیام به نشانی www.omfs.ir قابل دسترسی و دانلود است.
– چه بازخوردهایی تا امروز از انتشار این ماهنامه گرفتهاید؟ آیا انجمن علمی یا دانشگاهی از شما حمایت داشته است؟
– تاکنون از نشریه چه در میان دندانپزشکان و چه در پزشکان استقبال بسیار خوبی شده است و به علت همین ابراز لطف و عنایت همکاران، علیرغم سختی کار و صرف وقت زیاد، نشریه به طور منظم منتشر شده است. از انجمنهای علمی و دانشگاهی انتظار میرود انتشار نشریات علمی را جدی بگیرند. تجربه چهار سال انتشار منظم ماهنامه شخصی «جراحی فک و صورت– تازهها» نشان داد که با بودجهای که در دانشگاهها و انجمنها است میتوان دهها مجله علمی منتشر کرد. چاه عمیق نیست، طنابها کوتاه است.
– آیا برنامهای برای تغییر در ساختار یا محتوای نشریه در شمارههای آتی دارید؟
– در حال حاضر خیر
– خانم دکتر میرمحمدی از چهل شمارهای شدن ماهنامهتان چه احساسی دارید؟ با توجه به سختی و زمانبر بودن انتشار یک نشریه علمی گمان میکنید انتشار این نشریه تا چه زمانی تداوم خواهد یافت؟
– از لحظهای که وارد چهارمین سال انتشار ماه نامه شدم احساس کردم که ماهنامه به مانند کودکی چهار ساله بزرگ شده و حال دیگر سابقهای قابل اتکا را در پشت سر دارد و طبعاً تردید در مورد ادامه نشر آن نیز کم رنگتر شده است. با توجه به ضرورت آن و لطف دوستداران نشریه چارهای جز ادامه راه با قدمهایی پویاتر و مطمئنتر برای رسیدن به اهدافی که در ابتدای تولدش برایش تعریف شده ندارد.
منبع:دندانه