0 محصولات
نمایش سبد خرید
چگونه سیاستگذاری‌ها می‌تواند دندانپزشکی همسو با محیط زیست را تقویت کند؟
«دندانپزشکی سبز»
دکتر علی کاظمیان
استادیار سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشکده دندانپزشکی مشهد
درباره دندانپزشکی سبز، یعنی آن گونه‌ای از طبابت دندانپزشکی که محیط زیست را پاس می‌دارد، دست‌کم از چهار زاویهٔ اساسی می‌توان اندیشید و سخن گفت:
نخست اینکه دربارهٔ معنا و مصادیق روشن این مفهوم سخن بگوییم. به این پرسش بپردازیم که به راستی مقصودمان از دندانپزشکی سبز چیست و انتظار داریم به چه پیامدهایی منجر شود. می‌توان از وضع موجود آغاز کرد و پرسید: طبابت فعلی ما دندان‌پزشکان چه آسیب‌هایی به محیط زیست وارد می‌کند که می‌خواهیم با طبابت سبز فکری به حال آن‌ها کنیم؟
دومین قلمرو، اما، بحث دربارهٔ این پرسش شکاکانه است که «اساسا دندانپزشکی سبز چه اهمیت و چه فوریتی دارد؟» میان این همه دغدغه‌های مختلف دندانپزشکی، چرا باید ذهنمان را معطوف به چنین مساله‌ای کنیم؟ مگر ما دندان‌پزشکان تا چه اندازه می‌توانیم در حفظ یا تخریب محیط زیست موثر باشیم؟ قصد داشتم در این نوشته، تنها در پاسخ به این سوال سخن بگویم اما به همین مقدار اکتفا می‌کنم که: او که بی‌اعتنا به نظر می‌رسد «هنوز خبر بد را نشنیده است».
سومین حیطه‌ای که می‌توان دربارهٔ آن سخن گفت ادامه منطقی حیطهٔ نخست، و از این رو، بیشتر تکنیکی و اجرایی ست. چه اصلاحاتی در مطب و کلینیکمان، در اقدامات پزشکیمان، در مواد و تجهیزاتمان و در رفتارهای همکاران و دستیارانمان می‌توان در پی گرفت تا کمترین آسیب از طبابت ما متوجه محیط زیست شود. اندیشیدن به بهبود سیستم دفع زباله و فاضلاب، و اصلاح سازوکارهای استفاده از آب در یونیت دندانپزشکی نمونه‌هایی از مباحثی‌ست که در این قلمرو می‌گنجد.
چهارمین قلمرو اما آن است که چگونه به راهکار‌هایمان برای دندانپزشکی رفیق با محیط زیست ضمانت اجرایی ببخشیم. از منظری کلان، چه رویکردی می‌تواند طبابت سبز را به یک رویکرد غالب و عام در میان دندان‌پزشکان بدل کند تا این اقدامات، فرا‌تر از عده قلیلی دندان‌پزشکان حساس به محیط زیست، در جامعه دندانپزشکی فراگیر شود؟ البته می‌توان تصور کرد که برای دندانپزشکی که مطبش در یکی از مناطق برخوردار شهری واقع است تجهیز مطبی «سبز» و اعلام عمومی آن، برگ برنده‌ای در جهت اقبال مردم به آن مطب به شمار آید. اما به سختی می‌توان دغدغه‌های زیست‌محیطی را در مناطق کمتر-برخوردارِ شهری یا مناطق روستایی، دست کم در افق چندین ساله، به عنوان یک مطالبهٔ عمومی در نظر گرفت. اینگونه است که گمان می‌کنم اگر قصدمان برافراشتن پرچم «دندانپزشکی رفیق با محیط زیست» در سطح کشور است بایستی به مداخله‌ای در سطح سیاستگذاری عمومی بیاندیشیم.
پیشنهاد اولیه‌ام به متولیان حیطه دندانپزشکی در سطح وزارت بهداشت آن است که با تدوین کتابچه راهنمای (guideline) دندانپزشکی سبز، لیستی از «ضرورت‌ها» و «ترجیحات» زیست‌محیطی در طبابت دندانپزشکی فراهم آید. آنگاه بر اساس این کتابچه، «ضرورت‌های زیست‌محیطی» را می‌توان به عنوان یکی از معیارهای نظارتی توسط واحد نظارت بر درمان در معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مورد توجه و تاکید قرار داد. از سوی دیگر رعایت مقولاتی که در گایدلاین به عنوان «ترجیحات زیست‌محیطی» برشمرده شده، می‌تواند در زمرهٔ امتیازات لازم برای تمدید پروانهٔ مطب و کلینیک به حساب آید. چه بسا اینگونه اقدامات سیاستگذارانه شرایط را به سمتی سوق دهد که نه فقط وجدان اخلاقی دندان‌پزشکان، بلکه حتی منافع نسبی آن‌ها، حکم کند محیط زیستشان را پاس بدارند.
گمان می‌کنم اگر قرار است ما دندان‌پزشکان ایران به سوی پاسداری از محیط زیست حرکت کنیم بایستی درباره ۱- چیستی، ۲- ضرورت و ۳- چگونگی دندانپزشکی سبز، و نیز ۴- راهکارهای حقوقی در جهت تقویت آن جدی‌تر بیاندیشیم و گفتگو کنیم؛ چهار موضوعی که در این جستار به اشاره دربارهٔ آن‌ها سخن به میان آمد.
منبع:دندانه
0