دندان‌درد یک مساله لاکچری نیست

 

وقتی افراد غیر، نسخه دندانپزشکان را می‌پیچند

گزارش روزنامه سپید از چالش ارایه درمان‌های دندان پزشکی در دوره شیوع کرونا
۴اردیبهشت ۹۹

مصائب دندانپزشکان از ۲ جهت قابل بررسی است. بخشی از مشکلات این صنف، ارتباطی به روزهای اخیر نداشته و از سالیان گذشته و قبل از ورود اپیدمی کرونا به کشور، به قوت خود باقی بوده است. بخش دوم اما پس از ورود کرونا رخ‌نمایی کرده و شرایط سختی را به لحاظ مالی برای دندانپزشکان به وجود آورده است.
«ما دندانپزشکان قافله را باخته‌ایم و حیران و سرگردان در خیابان‌های شهر پرسه می‌زنیم.» این را عضو دندانپزشک شورای‌عالی نظام پزشکی به سپید می‌گوید: «اینکه پشت پرده چه اتفاقاتی رخ داده، بماند. اینکه بدون ایجاد زیرساخت‌های اولیه، ورودی دانشگاه‌ها را پر از دندانپزشک جوان کردیم و افتخار کردیم که خروجی دندانپزشک در سال زیاد داریم و اینها را بدون پشتوانه وارد بازار کار کردیم، بماند. نمی‌دانم تصمیم‌گیرنده چه کسی است و چه کسی نسخه ما را می‌پیچد اما می‌دانم چنان سیلی‌ سختی خوردیم که نمی‌دانیم منبع آن از کجاست.»

«بهنام عباسیان» دل پردردی از تصمیمات چند سال اخیر وزارتخانه در حوزه دندانپزشکی دارد: «شاید خجالت می‌کشیم اما واقعیت تلخ است. تا زمانی که در جامعه دندانپزشکی، غیردندانپزشک نسخه ما را می‌پیچد، شرایط بهتر از این نخواهد شد. جامعه دندانپزشکی این همه مشکل دارد و تا وقتی که ما در وزارتخانه فقط یک زیر مجموعه کوچک از بیماری‌ها محسوب می‌شویم، حال ما بهتر از این نخواهد بود. وقتی بخواهیم واسطه‌ها را کنار بزنیم و به شخص وزیر برسیم و به مقامات بالا مشکل را بگوییم، آنها گوش نمی‌دهند؛ نمی‌دانم شاید هم مشکلات ما را به بالا نمی‌رسانند.»

او یکی از دلایل اصلی مشکلات اخیر جامعه دندانپزشکی را ورود سیل عظیم متخصصین جوان می‌داند: «این عزیزان با برگه‌های آموزشی وارد مراکز استان می‌شوند و تمام مدت به خاطر نبود زیرساخت‌های دانشگاه‌های جدید و نبود امکانات مالی پشت درهای بسته می‌مانند. اینها قصد دارند وارد کار درمان شوند، اما زیرساختی در درمان وجود ندارد که این متخصصان بتوانند کار کنند. اگر چشم خود را باز کنیم و پرده‌ها را کنار بزنیم، دل خیلی از عزیزان دندانپزشک که از شهرهای مختلف به مراکز استان می‌آیند، خون است. متخصصین پروتز، متخصص بیماری‌ها و متخصص رادیولوژی به درهای بسته خورده‌اند. از یک طرف تعهد استانی دارند از طرف دیگر به آنها امکانات برای کار نمی‌دهند. اینها چه باید بکنند؟»

دکتر عباسیان قوانین را نیز به چالش می‌کشد و تصریح می‌کند: «در کشور ما قوانین متغیر است. به کدام قانون این همه ورودی دندانپزشک گرفتند و به کدام قانون به این عزیزان جواب رد می‌دهند؟ آنها احساس می‌کنند سربار جامعه هستند. بارها این را گفتیم اما به در بسته گفتیم.»
وی دندانپزشکان تحصیل کرده خارج و در انتظار ورود به کشور را نیز یکی از مسائل مبتلابه جامعه دندانپزشکی می‌داند: «همانطور که پزشکان عمومی در مقطعی به مشکل خوردند، این مشکل برای دندانپزشکان هم در حال رخ دادن است و شوخی نیست. ما امروز ۴۰ هزار دندانپزشک خارج از کشور داریم که می‌خواهند وارد کشور شوند. از طرفی داخل کشور هم این همه فارغ‌التحصیل داریم که نمی‌توانیم آنها را ساماندهی کنیم، چون زیرساختاری نیست. هر بیمارستانی هم که مراجعه کنید، رئیس دانشگاه می‌گوید من آن قدر مشکلات درمانی دارم که به دندانپزشک فکر نمی‌کنم.»

از نظر این عضو شورای‌عالی نظام پزشکی، نگاه سیاست‌گذاران به حرفه دندانپزشکی نیازمند تغییر است: «مادامی که سیاستگذاران ما دندان‌درد را یک مساله لاکچری می‌دانند، حال ما بهتر از این نیست. این در حالی است که امروز خیلی از مردم وقتی دندان درد می‌گیرند، چاره‌ای جز کشیدن آن ندارند. متاسفانه تعداد دندانپزشک را بالا بردیم که به مردم خدمت کنیم اما در آن ماندیم.»

عباسیان از عملکرد بیمه‌ها در حوزه دندانپزشکی نیز انتقاد می‌کند و می‌گوید: «بیمه‌ها وقتی وارد عرصه سلامت دهان و دندان می‌شوند، می‌گویند ما نمی‌توانیم از این حوزه پشتیبانی کنیم. بیمه‌ها برای دندانپزشکی چه کردند؟ کسانی که به ما مراجعه می‌کنند، به خدمات سطح ۲ و ۳ نیاز دارند.»
وی البته نیم‌نگاهی هم به رفتار هم صنفان خود می‌اندازد و توضیح می‌دهد: «البته این را هم نمی‌توان کتمان کرد که گاهی اوقات هم انتظارات بالای دندانپزشکان جوان کار دست آنها می‌دهد. هر استان که فقط شامل مرکز استان نیست. سیاست سلامت باید به‌نحوی زیرساخت‌ها را فراهم کند که دندانپزشکان را به شهرهای دیگر بفرستند و به آنها اجازه پروانه مطب دهند تا بتوانند کار کنند. در این برهه زمانی که تعرفه‌ها هم در حال مشخص شدن است، می‌توان به آنها تعرفه داد تا مطب بزنند و خودشان کار کنند. بهتر است دندانپزشکان را به شهرهای کوچک بفرستیم و به آنها بگوییم که اگرچه امکانات نداریم، اما به شما پروانه می‌دهیم تا کار کنید. این باعث می‌شود مردم روانه مرکز استان نشوند و خدمات را همانجا بگیرند.»

وضعیت دندانپزشکان پس از ورود کرونا
وضعیت نابه‌سامان دندانپزشکان در ۲ ماهه اخیر و پس از ورود کرونا به کشور، وخیم‌تر هم شده است. کمااینکه این حرفه، جزء مشاغل پرریسک و غیرضروری شمرده شده و حالا ممنوعیت از فعالیت، بار مشکلات مالی دندانپزشکان را سنگین‌تر کرده است. با شیوع ویروس کرونا در اسفندماه در ابتدا کلیه فعالیت‌ها به جز آن‌ دسته از کسب و کارهایی که با ضروریات مردم سر و کار داشت تعطیل شدند اما با پایان یافتن تعطیلات سال نو ستاد مقابله با کرونا با تقسیم‌بندی کسب و کارها، اجازه شروع به کار فعالیت‌های کم‌ریسک را صادر کرد. در میان کسب و کارهای پرریسک برخی از فعالیت‌های درمانی همچون دندانپزشکی نیز در زمره امور پرخطر جای گرفته و همچنان به‌جز شرایط اضطرار اجازه فعالیت ندارد.

دندانپزشکی جزء مشاغل پرریسک از نظر شیوع کرونا است
به‌طور کلی جدای از نوع درمان، برخی ابزارهایی که در دندانپزشکی استفاده می‌شود خود مستعد شیوع ویروس کروناست که این ۲ وسیله عبارتند از بادپاش و توربین. بادپاش که آب و هوا را پودر و پخش می‌کند و از توربین برای تراشیدن سطح دندان استفاده می‌شود.
این ۲ وسیله باعث کوچک شدن ذرات آب می‌شوند و ریزذرات آب و هوا خیلی راحت‌تر در فضا پخش می‌شوند. این مساله باعث می‌شود اگر شخصی مبتلا یا ناقل کرونا باشد این ویروس به‌راحتی در محیط دندانپزشکی انتشار پیدا کند.
خطر ابتلا به کرونا در این محیط آنقدر بالا است که بعضی متخصصان بر این باورند که بعد از درمان یک بیمار با استفاده از توربین یا بادپاش بهتر است تا ۲۴ ساعت برای درمان بعدی از آن اتاق استفاده نشود تا هوای اتاق کاملاً تهویه شود.
لذا براساس پروتکل‌های وزارت بهداشت، خدمات اورژانس دندانپزشکی تنها در سطوح تسکین درد، عصب کشی اضطراری، شکستگی دندان، تروما، درمان عوارض کشیدن دندان و کنترل خونریزی ارائه می‌شود.
متولیان وزارتخانه‌ای توصیه کرده‌اند که به منظور پیشگیری از انتقال ویروس کرونا، شهروندان از حضور غیراضطراری در کلینیک‌های دندانپزشکی در این ایام به طور جد خودداری کنند.
در این خصوص دبیر کمیته علمی دندانپزشکی ستاد ملی کرونا از تدوین دستورالعمل خدمات دندانپزشکی و حرف وابسته متناسب با شرایط اپیدمی کرونا توسط معاونت درمان وزارت بهداشت و ابلاغ آن به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور خبر داده و می‌گوید: «با توجه به اینکه در حال حاضر در شرایط اپیدمی کرونا قرار داریم و متخصصین مربوطه در کمیته اپیدمیولوژی ستاد کرونا در حال رصد شرایط کشور در این مورد هستند، به مردم عزیز توصیه موکد می‌شود جهت انجام خدمات دندانپزشکی تا اطلاع ثانوی به هیچ مرکزی مراجعه نکنند، مگر در شرایط ضروری و اورژانس و آن هم به مراکز منتخب دولتی که توسط معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مشخص شده‌اند.»
«بهزاد هوشمند» با تاکید بر رعایت کامل این دستورالعمل توسط مراکز دولتی مشخص و مرکز خصوصی منتخب برای ارائه خدمات دندانپزشکی، تصریح می‌کند: «اسامی مراکز مجاز در سایت معاونت درمان مشخص شده و مردم می‌توانند در صورت لزوم به این وب‌سایت مراجعه کنند. دندانپزشکان نیز در شرایط اپیدمی از ارائه هرگونه خدمات دندانپزشکی خودداری کنند و اگر شرایط به گونه‌ای باشد که بتوانیم این خدمات را در شرایط اپیدمی ارائه دهیم، حتماَ باید با رعایت مفاد دقیق این دستورالعمل اقدام شود.»

موارد اورژانسی مراجعه به دندانپزشکی چیست؟
معاون درمان وزیر بهداشت، در گفت‌وگو با سپید، دندانپزشکی را از مشاغل بسیار پرخطر دانسته و از مردم خواسته که فقط برای موارد اورژانس به کلینیک‌ها مراجعه کنند: «این خدمات اورژانسی نیز فقط باید در کلینیک‌های مشخصی انجام شود که دانشگاه‌های علوم پزشکی آنها را اعلام می‌‌کنند. موارد اورژانسی به‌منظور مراجعه به دندانپزشکی عبارتست از: شکستگی دندان، خونریزی‌ بعد از کشیدن دندان، آبسه‌ دندان و تورم صورت، عفونت‌های لثه و مخاط دهانی و شکستگی‌های فک و صورت.»

قاسم جان بابایی، بر جلوگیری از فعالیت مطب‌های دندانپزشکی و اعمال جراحی زیبایی تاکید می‌کند و می‌گوید: «ضروری است دانشگاه‌ها تنها برای اعمال اورژانسی دندانپزشکی چند مرکز را تعیین و از فعالیت تمامی مطب‌های دندانپزشکی به شدت جلوگیری کنند چرا که اقدامات دندانپزشکی انتشار ویروس کرونا را به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. هیچ مرکز دندانپزشکی در حال حاضر اجازه ندارد خدمات غیراورژانسی ارائه دهد و از همین هفته به بیمارستان‌ها اعلام کردیم که خدمات جراحی و غیراورژانسی را شروع کنند. باید از فرصت کرونا استفاده کنیم و خدمات سرپایی را در قالب خدمات تله‌مدیسین با همکاری مراکز انجام دهیم.»

دندانپزشکی از طرف سازمان جهانی بهداشت به عنوان شغل پرخطر معرفی شده
رییس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت نیز درباره خدمات دندان‌پزشکی به سپید می‌گوید: «طی روزهای گذشته برای اینکه خدمات به بیماران عرضه شود، دستورالعمل‌ها و راهنماهای بالینی متعددی در حوزه مدیریت بیماری‌های مختلف ابلاغ شده است. در حوزه دندانپزشکی نیز که از طرف سازمان جهانی بهداشت به عنوان شغل پرخطر معرفی شده، دستورالعمل‌هایی ابلاغ کردیم و خدمات اورژانسی در مراکز منتخب دانشگاه‌های علوم پزشکی ارائه می‌شوند، اما کلینیک‌ها و مطب‌های شخصی دندان‌پزشکی تا اطلاع ثانوی اجازه فعالیت ندارند.»

مهدی شادنوش می‌افزاید: «براساس اعلام مراکز جهانی سلامت از جمله سازمان جهانی بهداشت، دندانپزشکی از مشاغل بسیار پرخطر محسوب شده است، به همین دلیل طی دستورالعملی که طی ۲ روز گذشته به سراسر کشور ابلاغ شد، مطب‌های دندانپزشکی هنوز اجازه فعالیت ندارند. زیرا می‌توانند موجب اشاعه این ویروس پرخطر باشند. صرفا کارهای اورژانسی دندانپزشکی می‌تواند انجام شود که کلینیک‌های معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های مختلف معرفی می‌شوند تا با رعایت تمهیدات سختگیرانه که برای آنها در نظر گرفته شده است، فعالیت کنند. چون قریب به اتفاق این مراکز دولتی هستند، هزینه‌های آن با تعرفه‌های دولتی است.»

معاون کل وزارت بهداشت نیز در گفت‌وگو با سپید با بیان اینکه مراجعه مردم به مراکز بهداشتی درمانی کاهش پیدا کرده است، می‌گوید: «بخشی از این مساله به خاطر کارهای غیرضروری مانند جراحی زیبایی و دندانپزشکی بوده که اشکالی ندارد. اما آنچه مهم است این است که کارهای ضروری را چه اورژانس و چه غیراورژانس باید انجام دهیم.»
ایرج حریرچی ادامه می‌دهد: «البته سیستم بهداشتی درمانی ما نباید فرسوده شود. الان حدود ۹۸ درصد خدمات در بخش بستری را بخش دولتی ارائه می‌دهد. همکاران ما باید آماده باشند. با حرکت به سمت عادی‌شدن و کاهش بروز کرونا، باید خدمات دیگر را هم انجام دهیم و بعد از عید این را از بخش خصوصی درخواست خواهیم کرد.»

مطب‌های دندانپزشکی تا اطلاع ثانوی تعطیل هستند
معاون پشتیبانی، رفاهی و اجتماعی سازمان نظام پزشکی تهران نیز در خصوص فعالیت مطب‌های دندانپزشکی در این روز‌های بحرانی شیوع ویروس کرونا می‌گوید: «براساس تدبیر سازمان جهانی بهداشت هنگام شیوع کرونا جهت پیشگیری از انتشار ویروس مطلب‌های دندانپزشکی تعطیل هستند.»
«علی یزدانی» می‌افزاید: «ویروس کرونا می‌تواند در مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی و با بزاق، خون و ترشحاتی که بر روی دستگاه‌ها می‌ماند به شدت انتشار پیدا کند، لذا افراد باید توجه داشته باشند دندانپزشکی یکی از پر خطرترین مشاغل جهت انتقال کرونا ویروس است و براساس تشخیص و تدبیر سازمان جهانی بهداشت مطب‌های دندانپزشکی باید تا پایان شیوع کرونا تعطیل باشند.»
وی تصریح می‌کند: «در حال حاضر تنها مراکزی که فعالیت آن‌ها هیچ‌گونه منعی ندارد، مراکز منتخب و اعلام شده دولتی از سوی وزارت بهداشت است، البته این در حالی است که این مراکز نیز باید با رعایت تمامی موازین و ضوابط حفاظت فردی مشکلات اورژانسی دندان افراد را باید پاسخگو باشند و سایر مشکلات دندان را به زمان پایان بحران ویروس کرونا اختصاص دهند.»

دندانپزشکان چه باید بکنند؟
عضو دندانپزشک شورای‌عالی نظام پزشکی در خصوص نحوه فعالیت دندانپزشکان در شرایط کنونی می‌گوید: «مطب‌ها و مراکز درمانی دندانپزشکی باید طبق گذشته برای ارائه خدمات به بیماران از دستکش، ماسک، شیلد و سایر لوازم بهداشتی مورد نیاز استفاده کنند، با توجه به شیوع کرونا و نیاز اورژانسی بیماران در این حوزه لازم است تا همکاران از وسایل حفاظتی و بهداشتی مورد نیاز برای خود و دستیارشان استفاده کنند و بیمار هم قبل از ورود به اتاق معاینه و قرار گرفتن برروی یونیت دندانپزشکی با تب‌سنج چک شود.»

دکتر عباسیان در مورد نحوه تهیه وسایل حفاظتی شخصی برای دندانپزشکان و دستیاران دندانپزشکی خاطرنشان می‌کند: «تمام همکاران دندانپزشک برای ارائه خدمات مورد نیاز بیماران موازین بهداشتی را رعایت کرده و در این شرایط نیز باید هنگام ارائه خدمات درمانی به بیماران اورژانسی لباس حفاظتی را خود و دستیارشان بر تن داشته باشند که خوشبختانه لوازم حفاظتی و ایمنی در بازار موجود است و می‌توانند مانند گذشته اقلام حفاظتی لازم را تهیه نمایند و تنها در این شرایط «به احتمال قوی تا مدتها تمامی کشورهای درگیر این ویروس منحوس هستند» نیاز به تب‌سنج برای کنترل وضعیت بیمار الزامی است.»

این عضو شورای‌عالی نظام پزشکی در پایان تاکید می‌کند: «همکارانمان در شاخه‌های مختلف دندانپزشکی مجاز به ارائه خدمات اورژانسی دندانپزشکی به بیماران بوده و از انجام اعمال غیراورژانسی که ضرورتی برای حفظ سلامت و جان بیمار ندارد؛ خودداری نمایند. ناگفته نماند که حضور بیماران در مطب‌ها باید به‌صورت انفرادی بوده و اگر بیمار کودک است؛ با پدر یا مادر خود حضور داشته باشد. یعنی رعایت فاصله و عدم تجمع و همچنین استفاده از ماسک از سوی بیماران الزامی بوده و حضور همراه جز در مورد ذکر شده ضرورتی ندارد.»

منبع:دندانه