تاملاتی قبل از دست‌زدن به عصب‌کشی دندان

 

پیش آگهی یک درمان دندان‌پزشکی به عوامل مختلفی بستگی دارد. گاهی این عوامل بر هم تاثیر می‌گذارند و اثرات همدیگر را کم و زیاد می‌کنند. علم دندان‌پزشکی مانند سایر شاخه‌های علوم پزشکی هر روز تخصصی‌تر و باریک بین‌تر می‌شود. تخصصی شدن دندان‌پزشکی موجب افزایش پیش آگهی بسیاری از درمان‌های دندان‌پزشکی شده است و شانس نگهداری دندان‌ها برای مدت زمان بیشتری را برای مردم فراهم کرده است. در عین حال نگاه تخصصی فقط از بعد یک تخصص در صورتی که با سایر شاخه‌ها گسسته باشد، آفت‌هایی هم با خود دارد.

در درمان کانال ریشه (RCT) عوامل مختلفی در پیش آگهی دخیل هستند. قبل از اقدام به درمان کانال ریشه (RCT) بالطبع در درجه اول پیش آگهی اندو، پریودنتال و ترمیمی دندانی که قرار است توسط ما درمان ریشه شود را مد نظر قرار می‌دهیم. بسیاری از این پیش آگهی‌ها بر پیش آگهی درمان اندو ما اولویت دارند و آن‌ها هستند که تعیین می‌کنند آیا اصلا درمان کانال ریشه صورت گیرد یا خبر.
مثلا دندان‌های هشت بسیاری برای درمان کانال ریشه به اندودونتیست‌ها ارجاع می‌شوند. اندودنتیست طرف ارجاع با توجه به نامه ارجاع توسط یک همکار طبیعی است اقدام به درمان بیمار کند. اما همه ماجرا این نیست. کسی که اقدام به درمان کانال ریشه می‌کند صرف نظر از ارجاعی که صورت گرفته است باید وضعیت اکلوژن بیمار و نقشی که دندان در اکلوژن بیمار دارد یا قرار است در درمان‌های پروتزی آتی بیمار داشته باشد را بررسی کند و با توجه به این موارد درمان خود را آغاز نماید.

بسیاری از اوقات در فرآیند ارجاع توسط همکاران این موارد در نظر گرفته نشده است. مثلا بیمار به دندان‌پزشکی مراجعه می‌کند و به صرف اینکه مایل به نگهداری دندان عقلش بوده، بدون بررسی اکلوژن سریع به متخصص اندو ارجاع می‌شود. یک بررسی اکلوژن ساده شاید مشخص کند که این دندان کان‌تر (دندان مقابل) ندارد، یا خارج از اکلوژن قرار گرفته و در فرآیند مضغ بیمار نقشی ایفا نمی‌کند یا به علت پاکت‌های پریودنتال عمیق در دیستال پروگنوز پریودنتال مناسبی در بلند مدت ندارد.
گاهی هم طرح درمان پروتزی قطعی برای بیمار مشخص نشده است و یک دندان به صرف نیاز به درمان ریشه، برای اندو ارجاع می‌شود بدون اینکه در نظر گرفته شود آیا این دندان در درمان‌های آتی پروتزی به عنوان دندان پایه می‌تواند نقش ایفا کند یا نه.

انتظارات بیمار از دندانی که درمان ریشه می‌شود هم اهمیت زیادی دارد. مثلا یک دندان برای اندو ارجاع شده است و انتظار بیمار را پروتز ثابت برآورد می‌کند. در حالی که پروگنوز اندودونتیک، پریودنتال یا پروتزی دندان، قابلیت آن را برای پایه یک پروتز پایه تایید نمی‌کند.

ارزیابی شرایط ترمیمی دندان هم قبل از درمان اندو از اهمیت بالایی برخوردار است. همیشه این سوال را که قرار است چه طور این دندان را پر کنید (یا پرکنند!) و چه طور قرار است، درمان پست و کور و کراون بر روی آن انجام دهید، را از خود بپرسید و در باره این موارد با بیمار صحبت کنید. گاهی بیمارانی به ما ارجاع می‌شوند که پروگنوز درمان اندودونتیک آن‌ها مطلوب است ولی پروگنوز ترمیمی مناسب ندارند. در این موارد حتی کسی که قرار نیست درمان ترمیمی – پروتزی را روی دندان انجام دهد (و بالطبع مسئولیت ان را بر عهده بگیرد) موظف است بیمار را در مورد پیش آگهی درمان‌های آتی آگاه کند. بیمار همچنین حق دارد در مورد درمان‌های اضافی مانند نیاز به جراحی افزایش طول ریشه، درمان‌های پروتزی، پیش آگهی مجموع این درمان‌ها، هزینه‌ها اظلاعات کامل را در هر مرحله از ارجاع دریافت کند. بنابراین صرف اینکه برای برای یک کار به خصوص (مثلا اندو یا پروتز یا…) ارجاع شده باشد تکلیف شرح این موارد و توجیه بیمار را را از هیچ درمانگری، در هیچ یک از مراحل ساقط نمی‌کند.

یکی از جملاتی که از یکی از اساتیدم همیشه به یاد دارم این است که: مهم‌ترین مهارت ما به عنوان یک دندان‌پزشک این نیست که چه دندانی را و چه طور درمان بکنیم، بلکه مهم‌ترین مهارت ما، این است که چه دندانی را درمان نکنیم و چه قدر قبل از دست زدن به درمان، طرح درمان کلی بیمار را برای خود ترسیم کرده باشیم و بیمار را هم در انتخاب این طرح درمان درگیر کرده باشیم.

منبع:دندانه