گفتگو با دندانپزشک سابق ناسا: لازم شد در فضا دندان هم میکشند!
مسواک «باز آلدرین»، یکی از فضانوردهای «آپولو ۱۱» چندی پیش در یک حراجی به قیمت ۲۲ هزار و ۷۰۵ دلار فروخته شد. بیش از ۴۰ سال از وقتی آلدرین همراه «نیل آرمسترانگ» پا روی ماه گذاشتند، میگذرد و فضانوردان هنوز برای مسواک زدن از همان وسایل و محصولاتی استفاده میکنند که روی زمین به کار برده میشود.
دکتر «مایکل اچ.هادپ»، دندانپزشک سابق ناسا، درباره وضعیت دندان فضانوردان و شرایط اضطراری که ممکن است خارج از جو زمین پیش بیاید به نشریه دنتال تریبون توضیح داده است که در ادامه میخوانید:
– دکتر هادپ، میدانید الان چند دندانپزشک در استخدام ناسا هستند؟
به خاطر کاهش بودجه ناسا، کلینیک دندانپزشکی ناسا بسته شده و بنابراین در این مقطع هیچ دندانپزشکی با ناسا قرارداد ندارد. فضانوردها برای درست کردن دندان به کلینیکهای خصوصی میروند و شرایطشان توسط دکترهای پرواز که با ناسا قرارداد دارند، به دقت زیر نظر گرفته میشود.
– خود شما چگونه وارد ناسا شدید؟
سال ۱۹۹۴ یک دندانپزشک دیگر که برای ناسا کار میکرد به من اطلاع داد یک فرصت شغلی برای مراقبت از دندان فضانوردها و خانوادهشان خالی شده و از من پرسید به این کار علاقه دارم؟ بعد از چند مرحله مصاحبه کاری، این پست را گرفتم. بیش از یک دهه با ناسا قرارداد داشتم و در سال ۲۰۰۴ دوباره مطب خودم را راه انداختم. البته هنوز گاه به گاه از من دعوت میکنند تا به عنوان مشاور درباره مسایل مربوط به دندان در ناسا و ماموریتهای اکتشافی آینده نظر بدهم.
– به طور کلی، سلامت دهان و دندان برای فضانوردها چقدر مهم است؟
برای آنها در اولویت است و شانه به شانه سلامت عمومی آنها قرار دارد. دندان همه کسانی که نامزد فضانوردی هستند، قبل از انتخاب مورد معاینه قرار میگیرد و از تمام کسانی که انتخاب میشوند، انتظار میرود خیلی با دقت به بهداشت و سلامت دهان و دندانشان برسند و از این نظر وضعیت خوبی داشته باشند. هدف اصلی، پیشگیری است. البته اگر بالاترین استانداردها را در پیشگیری داشته باشی، باز هم ممکن است در فضا یک مورد اضطراری پیش بیاید. این اواخر یک تحلیل درباره تمام مشکلاتی که ممکن است برای سلامت پیش بیاید، انجام شد که نتیجه نشان داد موقع ترک ایستگاه فضایی بینالمللی، بیشترین خطری که برای سلامت فضانوردها وجود دارد، آبسه دندان است.
– یوری روماننکو، فضانورد روس، در ماموریت «سالیوت ۶» در سال ۱۹۷۸ دو هفته درد وحشتناک دندان داشت. اولین بار که کمکهای اولیه دندان در ماموریتهای فضایی به کار رفت، کی بود؟
متاسفانه زمان روماننکو، شوروی پیشبینیهای لازم برای موارد اضطراری مربوط به دندان را نداشت. برنامه فضایی روسیه از آن زمان به بعد برای چنین وضعیتهای اضطراری، تدارک لازم را دید.
در مورد آمریکا، در برنامه فضایی مرکوری (اولین برنامهای که آمریکا طبق آن، آدم به فضا فرستاد و از ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۳ بود) پروازها آن قدر کوتاه بودند که نیازی به حضور دندانپزشک در پرواز نبود، اولویت هم به پیشگیری مربوط میشد. در برنامه جمینای (از ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶) یک مسواک هم به وسایل پرواز اضافه شد. در ماموریتهای آپولو (۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲؛ در این برنامه بود که انسان به ماه رفت) از خمیردندان و نخ دندان خوراکی به علاوه آنتیبیوتیک بهره برده شد. وسایلی مثل انبرک جراحی و مواد پر کننده موقت اولین بار وقتی استفاده شد که ایستگاه «اسکایلب» در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی در مدار زمین قرار گرفت و از آن زمان به بعد همیشه جزیی از کیف کمکهای اولیه بوده است.
– فضانوردها قبل از سفر، چند وقت به چند وقت معاینه میشوند؟
وقتی یک نفر برای برنامه فضایی پذیرفته میشود، دندانهایش سالانه معاینه میشود. فضانوردها در ۳ دسته طبقهبندی میشوند: کلاس یک که از نظر سلامت دهان و دندان وضع خوبی دارند و انتظار نمیرود تا ۱۲ ماه نیازی به درمان یا معاینه دوباره داشته باشند. کلاس ۲ که یک سری مشکلات دارند ولی اگر به آنها رسیدگی نشود، تا ۱۲ ماه آینده منجر به وضعیت اضطراری نمیشود. فضانوردهای کلاس ۳ کسانی هستند که اگر مشکلات دندانشان درمان نشود، انتظار میرود تا ۱۲ ماه آینده در موقعیت اضطراری قرار بیگرند. انتظار میرود همه فضانوردان دستکم در وضعیت کلاس ۲ باشند و تنها فضانوردهایی به ایستگاه فضایی بینالمللی فرستاده میشوند که قبل از پرواز، در وضعیت کلاس یک قرار داشته باشند.
فضانوردها علاوه بر معاینات سالانه، ۱۸ تا ۲۱ ماه قبل از پرتاب هم چک میشوند. تمام درمانهای لازم باید تا ۹۰ روز قبل از پرتاب کامل شده باشد. ۳۰ تا ۹۰ روز قبل از پرتاب هم دوباره معاینه میشوند تا هیچگونه مشکل پنهان یا گزارش نشدهای باقی نماند. در طول پرواز هم انتظار میرود فضانورد به طور دقیق، بهداشت دهان و دندانش را رعایت کند.
– تا به حال در پروازهای ناسا هیچ موردی از وضعیت اضطراری مربوط به دندان گزارش نشده است. فکر میکنید احتمال بروز چه مشکلاتی بیشتر است؟
احتمال این که وضعیت اضطراری برای دندان پیش بیاید، در فضا کم است اما پتانسیل آن هست. برای نمونه، وقتی فضانوردها اشیای بزرگ را جابهجا میکنند، اینرسی میتواند باعث مجروح شدن صورت و بروز آسیب پزشکی یا دندانپزشکی یا هر دو شود. احتمال شکستن دندان موقع جویدن هم هست.
– آیا فضانوردها آموزش دیدهاند تا در فضا کدام مشکلات دندان را خودشان مدیریت کنند؟
در هر پرواز، دو افسر درمانگر در تیم هست. آنها میتوانند با آنتیبیوتیک، مسکن ضد درد و داروی بیهوشی کار کنند، دندان را با مواد موقت پر کنند، تاج موقت برای دندان بگذارند، التهاب پالپ (مغز دندان) را درمان کنند و در مرحله آخر، دندان را بکشند. برای هر درمانی که در وضعیت اضطراری انجام میشود، باید با پزشکان مستقر در زمین مشورت شود چون افسرهای درمانگر لزوما دکتر یا دندانپزشک نیستند. با توجه به این که ایستگاه فضایی بینالمللی در پایین مدار زمین است (بین ۱۶۰ تا ۲ هزار کیلومتری زمین)، اگر وضعیت اضطراری واقعی پیش بیاید، احتمالا فرد را برای درمان کاملتر، به زمین برمیگردانند.
منبع:دندانه