گفت‌وگو درمانی راهکار مقابله بر ترس از دندانپزشکی

 

مصطفی صداقت رستمی/ روزنامه سپید

بسیاری از افراد با ترس پیش از ملاقات با دندان‌پزشک آشنایی دارند؛ اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که گفتگو درمانی می‌تواند برای مقابله با ترس این افراد مفید باشد. محققان بریتانیایی برای کمک به این افراد رویکردی را به نام درمان رفتاری شناختی (Cognitive Behaviora- Therapy ;CBT) امتحان کردند که یک درمان کوتاه‌مدتی است که دربرگیرنده شش تا ده جلسه است.

دکتر تیم نیوتون، استاد روانشناسی در کالج کینگ موسسه دندان لندن و محقق اصلی این تحقیق می‌گوید: «درمان رفتاری شناختی مهارت‌هایی را برای فرد فراهم می‌آورد که با استفاده از آن‌ها می‌تواند به ترس خود بپردازد.»
دکتر نیوتون توضیح می‌دهد که پس‌ازاین جلسات درمانی که تمرکز آن‌ها جایگزینی افکار منفی با افکار مثبت بود بیماران مهارت‌هایی را به دست آوردند که به استفاده از آن‌ها توانستند بر اضطراب خود غلبه کنند.

دکتر نیوتون می‌گوید: «ما این حقیقت را با افراد حاضر در جلسات بیان داشتیم که اضطراب آن‌ها در مورد ترس از دندان‌پزشک بر خواهد گشت، اما آن‌ها باید بدانند که در صورت مواجهه با این اضطراب چه‌کاری انجام دهند و چگونه از افکار منفی جلوگیری کنند یا با آن‌ها مقابله کنند.»
دکتر نیوتون و همکارانش ۱۳۰ زن و مرد با میانگین سنی ۴۰ سال را موردبررسی قراردادند که همگی آن‌ها در جلسات درمانی اداره شده توسط یک روان‌شناس شرکت کردند. حدود دوسوم از این افراد آن‌قدر از دندان‌پزشک می‌ترسیدند که انگار یک فوبیای دندانی داشتند. شرکت‌کننده‌های دیگر نسبت به بعضی از جنبه‌های دندانپزشکی اضطراب داشتند. ترس از تزریق و چرخ کردن از مرسوم‌ترین نگرانی‌های مطرح‌شده توسط این افراد بودند. پس‌ازاین جلسات درمانی ۷۹ درصد از بیماران بدون آنکه نیاز به مسکن داشته باشند خود را تحت درمان دندانی قراردادند.۶ درصد از آن‌ها خود را تحت درمان دندانی قراردادند، اما نیاز به یک مسکن داشتند.۱۵ درصد دیگر بیماران خود را تحت درمان دندانی قرار نداند یا به دلیل مسائلی خود را آماده درمان دندانی نمی‌دانستند.
نتایج این تحقیق اخیراً در British Denta- Journa- به چاپ رسید. دکتر نیوتون و همکارانش قبلاً تحقیقی را در یک ژورنال به چاپ رساندند که بر اساس نتایج آن افراد دارای ترس دندانی کمتر به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند و در مقایسه با افرادی که به‌طور منظم به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند وجود پوسیدگی دندان و دیگر مشکلات سلامت دهانی در افراد دارای ترس دندانی بیشتر است. علاوه بر این، محقق‌ها دریافتند که ترس از دندان‌پزشک در زن‌ها بیشتر است.

در طول درمان، بیماران دریافتند که چگونه تفکرات مرتبط با ترس خود را شناسایی کنند و آن‌ها را با تفکرات سودمندتر جایگزین کنند. پس از درمان، این افراد مجهز به اطلاعاتی شدند که با استفاده از آن‌ها توانستند تفکرات غیر سودمند را به چالش بکشند. علاوه بر این، این افراد تکنیک‌هایی را یاد گرفتند که به هنگام ورود به مطب دندان‌پزشک و مواجهه با اضطراب می‌توانستند از آن‌ها استفاده کنند. برای مثال می‌توان به تکنیک‌هایی همچون تنفس کنترل‌شده، آرام‌سازی عضله و مواجهه تدریجی با عامل ترس خود اشاره کرد.

دکتر پیتر میلگروم، استاد علوم سلامت دهانی و دندانپزشکی اطفال در دانشگاه واشنگتن شهر سیاتل می‌گوید که بر اساس نتایج تحقیقات مختلف اثر گفتگو درمانی طولانی است. دکتر میلگروم استاد مدعو در کالج کینگ موسسه دندان لندن بود و به همراه دیگر اساتید واحدی را در این کالج به راه انداخت که به‌جای اتکا به مسکن‌ها از درمان رفتاری شناختی استفاده می‌کند. علاوه بر این، دکتر میلگروم یکی از موسسین کلینیک تحقیقاتی ترس‌های دندانی در دانشگاه واشنگتن است. دکتر میلگروم می‌گوید: «ما تکنیک‌های مربوط به درمان رفتاری شناختی را از ۳۵ سال قبل در کلینیک تحقیقاتی ترس‌های دندانی دانشگاه واشنگتن استفاده کرده‌ایم و نتایج این درمان شبیه به همان نتایجی است که دکتر نیوتون و همکارانش به دست آورده‌اند.»
دکتر میلگروم می‌گوید که اثر درمان رفتارشناختی در کاهش اضطراب بیشتر از اثر قرص‌های مسکن است، چون تمرکز درمان رفتاری شناختی روی یاددهی مهارت‌ها و شیوه‌های تفکری است که روی نحوه احساس و عمل بیماران تاثیر عمیقی می‌گذارند. به‌عبارت‌دیگر، ازآنجایی‌که درمان رفتاری شناختی مهارت‌های مقابله با اضطراب را برای فرد فراهم می‌آورد و نحوه جایگزینی تفکرات منفی با تفکرات مثبت را به او یاد می‌دهد درنتیجه از قدرت اثرگذاری بیشتری در کاهش اضطراب برخوردار است.

از تکنیک‌هایی که بیماران هراسان از دندان‌پزشک در جلسات درمان رفتاری شناختی یاد می‌گیرند می‌توان به پرت کردن حواس بیمار اشاره کرد. به‌عبارت‌دیگر، برای آنکه از اضطراب بیمار در حین کار روی دندان او کاست می‌توان حواس او را پرت کرد. برای مثال، با پخش موسیقی در مطب یا بیان داستان‌هایی برای بیمار می‌توان حواس او را پرت کرد و از ترس او کاست. دکتر میلگروم می‌گوید که اگرچه اثر گفتگو درمانی بادوام است، اما این امکان وجود دارد که ترس از دندان‌پزشک دوباره به سراغ فرد بیاید و درنتیجه دوباره به گفت‌وگو درمانی نیاز باشد. میزان ترس هر فرد از یک دندان‌پزشک ممکن است به یک اندازه نباشد. به‌عبارت‌دیگر، هر فردی ممکن است میزان ترس متفاوتی از دندان‌پزشک داشته باشد و این ترس وابسته به این است که آیا فرد واقعاً از دندان‌پزشک می‌ترسد یا ترس او وابسته به دیگر مشکلات روان‌شناختی است. در پایان باید گفت که بر اساس آنچه در این مقاله مطرح‌شده است ترس از دندان‌پزشک ترسی نیست که نتوان با آن مقابله کرد، بلکه با استفاده از روش‌های درمانی همچون گفتگو درمانی می‌توان بر ترس از دندان‌پزشک مقابله کرد.

 

منبع:دندانه