بودن یا نبودن؟ مساله این «نیست»!

 

دکتر کاوه کاظمیان

«دکتر استقامتی مسئول کمیسیون انجمن‌های علمی پزشکی ایران شد.»
خبر انتصاب آقای دکتر در این پست در میان صدها خبر انتصاب منتشر شده در هر روز خبر مهمی به نظر نمی‌رسید، اما گاهی افراد به یک پست اهمیت خبری می‌دهند، نه جایگاهی که اشغال می‌کنند. چنان که یکی از نمایندگان مجلس درباره مرحوم آیت‌الله رفسنجانی می‌گفت: «ایشان اگر مسئول یک سوپر مارکت هم بشود، آن محل وزنه قدرت سیاسی پیدا می‌کند.»
کافی است جستجوی کوچکی در اینترنت انجام دهید تا پیامدهای حضور آقای دکتر استقامتی شما را شگفت زده کند: انحلال انجمن علمی جراحان عمومی، ابلاغ آیین‌نامه جدید انتخابات، تعلیق تصمیم مجمع عمومی انجمن علمی پزشکان عمومی مبنی بر برگزاری انتخابات حضوری (مجمع عمومی بالاترین رکن تصمیم‌گیری هر انجمن است)، نفی هر گونه کارکرد صنفی برای انجمن‌ها و… نشانه یک حرکت حساب‌شده و دقیق از سوی وزارت بهداشت است. انجمن‌های علمی که تاکنون محلی از اعراب در سیاست‌های وزارتخانه نداشت حالا به نحوی مورد توجه قرار گرفته است.
انجمن‌های علمی پزشکی در چند سال اخیر کارکردهایی از قبیل: ارائه تازه‌های علم با برگزاری سخنرانی‌ه و نشر مقالات و برگزاری کارگاه‌ها، برگزاری نمایشگاه تجهیزات و معرفی محصولات و… داشته‌اند. به گفته مسئولان وزارت بهداشت حدود ۱۹۰ انجمن علمی پزشکی وجود دارد. در مصاحبه با روزنامه سپید مورخ نوزده آبان۹۵ آقای دکتر استقامتی می‌گوید: «ورود به مسائل صنفی از بار علمی انجمن‌‌ها می‌کاهد.»

از زمان انحلال سازمان نظام پزشکی به عنوان «سندیکا»ی پزشکان کشور و تشکیل مجدد آن با ضوابط دست‌وپاگیر جدید و بی‌توجهی به نظرات آن، نهاد حاکمیت و نماینده مستقیم آن وزارت بهداشت وقعی به اکثر درخواست‌های این سازمان نگذاشته‌اند. انجمن‌های علمی پزشکی در این دوران در غیاب مثلث منطقی تصمیم‌ساز سندیکا ـانجمن علمی ـوزارت بهداشت، بار سندیکا را نیز به دوش می‌کشیدند. حتی با در نظر گرفتن بی‌توجهی و ستیز نهاد حاکمیتی مسئول برخی انجمن‌ها اقدام به کسب مجوز از وزارت کشور و راه‌اندازی انجمن صنفی کردند تا در برابر هجمه‌های گاه و بیگاه ایمن‌تر باشند، انجمن رادیولوژی ایران‌، انجمن دندان‌پزشکان ایران و… از جمله این انجمن‌‌ها است. کسب مجوز انجمن صنفی هرچند ایرادات وارد از جانب بوروکرات‌هایی چون آقای دکتر استقامتی را بلاموضوع می‌کند، اما در اصل مساله تفاوتی ایجاد نمی‌کند، نگاه از بالا به پایین مدیران وزارت بهداشت و تصمیم‌گیری مبتنی بر دانای کل دانستن ساختار وزارتخانه هر نهاد مردم نهادی را بلاوجه فرض می‌کند.

در عرصه دندان‌پزشکی ایران دو ساختار سندیکایی وجود دارد، انجمن دندانپزشکی ایران و انجمن دندان‌پزشکان عمومی؛ انجمن‌های تخصصی علمی دندان‌پزشکی که به نوعی زیرساختارهای انجمن دندان‌پزشکی ایران را تشکیل می‌دهند، تحت نظر مستقیم کمیسیون علمی وزارت بهداشت است. در رویدادی نادر جمع انجمن‌های علمی در چارچوب نهادی تحت عنوان شورای عالی انجمن‌ها با هماهنگی مسئول محترم دبیرخانه شورای عالی تخصصی دندان‌پزشکی کشور نسبت به طرح «تبدیل کاردان سلامت دهان به بهداشتکار دهان و دندان» موضع مخالفی گرفتند، اما تاکنون واکنشی از سوی دیوان‌سالاران وزارتخانه دیده نشده است. با توجه به ناکارآمدی سندیکاهای موجود در استیفای حقوق ذی‌نفعان، عقیم‌سازی انجمن‌های علمی و محدود کردن آنان به برگزاری چند گردهمایی باکیفیت علمی نامعلوم اتفاق افتاد؛ سوالی که به ذهن می‌رسد این است که حدود ۱۹۰ انجمن علمی در حوزه پزشکی و تعداد قابل توجهی از این انجمن‌ها در حوزه دندان‌پزشکی چه کارکردی می‌تواند داشته باشد؟
با توجه به سرریز مطالبات صنفی متخصصین در سال‌های اخیر فشار از بدنه و مقاومت نهادهای بالادستی ساختار هیات مدیره این انجمن‌ها به شدت با چالش مواجه شده است، کنار گذاشته شدن آقای دکتر علی یزدانی از هیات مدیره انجمن ترمیمی، چالش قانونی و ابهامات همراه با تنش در انتخابات انجمن رادیولوژی فک و صورت، نمونه‌هایی از برهم خوردن نظم قدیم است.

انجمن‌های علمی ناتوان از ارائه کارکرد علمی متناسب، ناتوان از رساندن صدای بدنه به گوش تصمیم‌گیران، مدت‌هاست که روند استحاله خود به نمایشگاه‌دار را طی می‌کنند. روابط غیر شفاف بین اعضای هیات مدیره‌هایی که بیش از ده سال است در میان بی‌انگیزگی و عدم مشارکت نسل‌های جدید به طور خودکار انتخاب می‌شوند، با شرکت‌های واردات مواد و تجهیزات دندان‌پزشکی فی‌نفسه می‌تواند شبهه‌ناک باشد. در فرصتی دیگر، درباره این‌که این تخصص‌گرایی و تفکیک کل به جز در ساختار انجمن مادر چه فرصت‌هایی ایجاد کرده و چه مخاطراتی در پی داشته است، صحبت خواهم کرد.

منبع:دندانه