تکنولوژی‌های نوین در علم اندودنتیکس

 

در دندانپزشکی معاصر، تکنولوژی‌های جدید نقش زیادی ایفا می‌کنند. تکنولوژی‌های جدید حتی بسیاری از طرح درمان‌های دندانپزشکان ما را تغییر داده‌اند. اگر در نظر داشته باشیم که تا همین قرن گذشته، رشته‌ای به معنی دندانپزشکی امروزی وجود نداشت و با ورود علم و تکنولوژی جدید، این حوزه مبنای وجودی پیدا کرد، اهمیت فناوری در دندانپزشکی را بیش از پیش درک خواهیم کرد.
البته فناوری‌های جدید معادل «علم» دندانپزشکی نیستند. چه بسا بسیاری از فناوری‌های جدید جنبه تجاری دارند و تاثیری در موفقیت یا شکست درمان ندارند! هیچ فناوری نمی‌تواند اصول علمی و بنیان‌های تائید شده یک رشته را که در مطالعات طولانی مدت حاصل شده‌اند، نقض کند و بدون برهان علمی زیر سؤال ببرد. فناوری‌های جدیدی که بر اساس «علم مبتنی بر شواهد» یک رشته نباشند، پسرفت و ضدفناوری محسوب می‌شوند وموفقیت درمان ما را ممکن است زیر سؤال ببرند.
در این مطلب در مورد فناوری‌هایی که در اندودنتکیس معاصر در کلینیک کاربرد دارند، توضیح می‌دهیم.

آپکس لوکیتور‌ها
دستگاه‌های آپکس لوکیتور، دستگاه‌های الکتریکی هستند که در شرایط استاندارد مورد استفاده می‌توانند محل آپکس را با دقت بسیار بالا و خوب برای دندانپزشک تخمین بزنند و طول کارکرد برای کانال‌های ریشه را مشخص کنند. استفاده از این دستگاه‌ها نیاز به اخذ رادیوگرافی‌های مکرر را برطرف می‌کند اما به هیچ وجه دندانپزشک را از گرفتن رادیوگرافی بی‌نیاز نمی‌کند!

رادیوگرافی‌های دیجیتال
سنسورهای دیجیتال امروزه در دندانپزشکی رایج شده‌اند و توانسته‌اند که هم سرعت اخذ رادیوگرافی و هم میزان اشعه دریافتی بیمار و اشعه پراکنده را به شدت کاهش دهند. این رادیوگرافی‌ها از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند. سنسور‌ها انواع مختلفی دارند. انواع ccd و cmos دارای سیم و نوع psp بدون سیم می‌باشد. هر کدام از این سیستم‌ها مزایا و معایب خودشان را دارند.

سی تی اسکن دندانپزشکی
CBCT تکنولوژی جدیدی است که قدرت تشخیصی بسیار بالایی دارد. قدرت افتراقی بالای این روش به دندانپزشک اطلاعات پردامنه در مورد موضع درمان قبل از شروع درمان می‌دهد. در تشخیص ضایعات، تشخیص برخی از شکستگی‌های ریشه و در طرح درمان جراحی‌های ریشه کاربرد دارد و هر روز اندیکاسیون‌های جدیدی برای این تکنیک معرفی می‌شود.

موتور‌ها و فایل‌های روتاری
فایل‌های روتاری سرعت انجام درمان‌های ریشه را افزایش می‌دهند. البته بر اساس نتایج مطالعات، نتیجه درمان دستی و استفاده از فایل‌های روتاری با هم تفاوت معناداری ندارند ولی به طور مشخص فایل‌های روتاری می‌توانند از نظر بصری درمان چشمگیرتری ارائه کنند. موتورهای روتاری، نسبت به سرآنگل‌های متصل به روتاری، صدای کمتر و امنیت خاطر بیشتری فراهم می‌کند چون امکان کنترل سرعت و تورگ را هم برای شما فراهم می‌کند. فایل‌های روتاری تنوع زیادی دارند و حتی نوع چرخش آن‌ها هم با هم ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. به علاوه تکنیک‌های پیشنهادی استفاده از آن‌ها با هم متفاوت است. (توصیه‌های در مورد جلوگیری از نشکستن فایل‌های روتاری را از اینجا بخوانید)

سیستم‌های شست و شو دهنده داخل کانال
سیستم‌های تجاری مثل RinsEndo، Endovac، VATA و … از معروف‌ترین سیستم‌های شست و شوی داخل کانالی هستند که البته استفاده از آن‌ها در بین دندانپزشکان عمومیت ندارد.

لوپ‌ها و میکروسکوپ‌های دندانپزشکی
لوپ‌های دندانپزشکی (با قیمت کمتر) و میکروسکوپ‌های دندانپزشکی (با قیمت بالا‌تر) امکان بزرگنمایی و روشن کردن محدوده درمان را فراهم می‌کنند. امروزه در دنیا بزرگنمایی در درمان ریشه، جایگاه بسیار مهمی دارد و دربسیاری از درمان‌های اندودنتیک با بزرگنمایی به استاندارد درمانی بالاتری دست می‌یابیم. لوپ‌ها از قیمت کمتری برخودارند، قابل حمل هستند و عادت به استفاده از آن‌ها ساده‌تر تحقق می‌یابد.

دستگاه‌های سونیک و غیرسونیک
این دستگاه‌ها کاربردهای متنوعی در اندودنتیکس معاصر دارند. از خارج کردن پست و پین، فعال کردن هیپوکلریت سدیم تا جراحی‌های رتروگرید و … توسط دندانپزشک کاربرد دارند. سری‌های مخصوص اندو این دستگاه‌ها حتی برای آماده سازی کانال هم پیشنهاد شده‌اند.

دستگاه‌های تزریقی گوتاپرکا
روش کندانس لترالی تنها روش پرکردن کانال‌ها در اندودنتیکس نیست! در صورتی که دندانپزشک بتواند در روش شیلدر و روش‌های تزریقی آبچوراسیون مهارت کافی پیدا کند، سرعت و راحتی کار خود را می‌تواند افزایش دهد. از سوی دیگر در بعضی از درمان‌های تخصصی مانند تحلیل‌های داخلی و آبچوراسیون کانال‌های جانبی، روش‌های تزریقی گوتای گرم، موثر‌ترین روش آبچوراسیون به شمار می‌رود.

لیزر‌ها
برای لیزر‌ها، در درمان اندودنتیکس کاربردهای متنوعی مطرح شده است. شایع‌ترین کاربرد مطرح شده، استفاده از لیزرهای کم توان مانند دیود درجهت تلاش برای ایجاد محیط عاری از میکروب داخل کانال‌های دندانی است. لیزرتراپی کم توان برای کاهش درد پری‌آپیکال و استفاده از لیزرهای پرتوان در جراحی‌های پری آپیکال نمونه‌های دیگر از کاربردهای متنوع مطرح شده برای لیزر در اندو می‌باشد.

نیتروس اکساید و تزریق آرامبخش داخل وریدی
سابقه استفاده از نیتروس اکساید (گازخنده) به خیلی قبل برمی‌گردد ولی با پیشرفت تکنولوژی، امکان استفاده از نیتروس اکساید و نصب ابزارهای مرتبط با آن بدون بروز مشکل خاص، در مطب‌های دندانپزشکی به صورت روتین فراهم شده است و امکان درمان راحت‌تر و کم استرس تری برای بیماران فراهم شده است.

رکورد‌ها و پرونده‌های رایانه‌ای مراجعین
رکورد‌ها و گرافی‌های دیجیتال امکان مشاوره‌های آنلاین، انتقال سریع محتویات پرونده بیماران بین همکاران و دسترسی سریع‌تر همکاران به داده‌ها را موجب می‌شود. (Electronic Medical Records (EMR یک فرمت ثابت در ایالات متحده است که روند واحدی بین مراکز مختلف درمانی جهت تبادل اطلاعات فراهم می‌کند.

فنّاوری‌هایی که هنوز استفاده از آن‌ها در کلینیک عمومی نشده است
پالس اکسیمتری یک تکنولوژی تشخیصی در مورد تشخیص زنده‌بودن پالپ به‌خصوص بعد از تروما می‌باشد. لیزرهای تشخیصی و اولتراسونیک تشخیصی (جهت افتراق کیست از سایر ضایعات) هم مانند پالس اکسی متری چندان در کلینیک کاربرد عمومی نداشته و مصارف آن‌ها بیشتر تحقیقاتی است. بسیاری از کاربردهای لیزر در اندو در محدوده مطالعه قرار دارد و کار آیی آن نسبت به روش‌های قبلی اثبات نشده است. تکنولوژی‌های مربوط به رجنراسیون حقیقی و سلول‌های بنیادی هم بیشتر در محدوده مطالعات بوده و فعلاً ابزارهای لازم برای اجرای آن‌ها به کلینیک معرفی نشده‌اند.

منبع:دندانه